کشت ۲۵۰ هکتار گل‌محمدی در مزارع استان همدان طی سه سال گذشته گویای رشد و توسعه این محصول است که به جرات می‌توان گفت همدان را جزء رتبه‌های برتر تولید گیاهان دارویی قرار داده و با هدف‌گذاری سازمان جهان کشاورزی استان در توسعه کشت محصولات کم آب‌بر، بدون شک می‌تواند تا سال ۱۴۰۰ به جهش تولید رنگ حقیقت ببخشد.
افزایش سطح زیر کشت گل‌محمدی از ۵۲ هکتار در سال ۸۴ به ۲۵۰ هکتار طی سه سال گذشته در این استان با تولید حدود ۳۲۰ تُن و ارایه تسهیلات کم‌بهره، نشان از نگاه ویژه دولت به توسعه کشت گیاهان دارویی و اصلاح الگوی کشت دارد؛ نگاهی اثرگذار که سرمایه‌گذاران و تولیدکنندگان را بر آن داشت تا به موازات تولید گل‌سرخ، در اندیشه فرآوری این محصول نیز باشند که از ارزش افزوده بالایی نیز برخوردار است.
این نکته قابل ذکر است که به گفته کارشناسان جهاد کشاورزی، شرایط آب و هوایی این استان به گونه‌ای است که گل محمدی تولید شده در این استان از عطر و اسانس بالایی برخوردار است و حتی کاشان نیز بر این کیفیت اذعان دارد و تا حدودی برای گلاب‌گیری، از محصولات تولید شده همدان استفاده می‌کند.
با توجه به کاربرد متعدد گل‌محمدی در تولید گلاب، اسانس و روغن و همچنین قابل استفاده بودن در صنایع غذایی، دارویی و بهداشتی، کشاورزان همدانی علاوه بر کشت این گیاه، به فکر ایجاد صنایع تبدیلی و فرآوری افتادند و با استفاده از کمک‌های تسهیلاتی دولت و سرمایه‌گذاری شخصی، کشت و صنعت را در کنار یکدیگر توسعه دادند.
«حاج جلال میرزایی» از جمله کشاورزان ملایری است که از سه سال گذشته نسبت به کشت گل‌محمدی و راه‌اندازی واحد فرآوری این گیاه دارویی با سرمایه‌ای حدود سه میلیارد تومان اقدام کرده است و ظرفیت تولید ۳۰۰ تن گلاب را دارد.
کشت و صنعت گل‌محمدی؛ در کنار یکدیگر
وی انواع گیاه دارویی را در ۸۵ هکتار زمین کشت می‌کند که از این میزان ۱۵ هکتار آن مختص کشت گل‌محمدی است و روزانه ظرفیت تولید ۱۰ تن را دارد و با فعالیت این واحد شبانه‌روز برای ۲۰ نفر اشتغال ایجاد کرده است و علاوه بر گل‌محمدی تولیدی خود، از دیگر کشاورزان نیز برای فرآوری این گیاه را خریداری می‌کند.
میرزایی که افزایش ظرفیت تولید و بسته‌بندی را طبق فنآوری روز در سر می‌پروراند، خواستار اعطای سرمایه در گردش با نرخ کم‌بهره است تا مجبور نباشد گلاب و انواع عرقیات تولیدی خود را به صورت فله‌ای روانه بازار کند.
تامین گاز و گرفتن انشعاب عمده‌ترین مشکل در مسیر این واحد فرآوری است که به گفته این کشاورز ملایری به دلیل هزینه بالای گازکشی و بالا بودن نرخ تسهیلات، توان توسعه واحد خود را ندارد و تاکنون با استفاده از سهمیه گازوئیل، واحد خود را فعال نگه داشته است.
واحد فرآوری میرزایی در حوزه گیاهان دارویی و گلاب‌گیری یکی از ۲ واحد و البته اولین‌های صنایع تبدیلی گیاهان دارویی استان در روستای «خردمند» است که به دلیل نداشتن گاز و کامل نبودن چرخه بسته‌بندی، هنوز به ظرفیت کامل تولید نرسیده است.
مدیر اداره جهاد کشاورزی ملایر: در حال حاضر ۱۲۰ هکتار از اراضی شهرستان ملایر زیر کشت گل‌محمدی است و از نظر سطح زیر کشت و تولید رتبه نخست استان همدان را به خود اختصاص داده است.
طبق گفته مدیر اداره جهاد کشاورزی ملایر واحد فرآوری میرزایی تا چند سال آینده جوابگوی نیاز شهرستان است و تا هر اندازه گل‌محمدی تولید شود، در این واحد قابل فرآوری است.
در حال حاضر ۱۲۰ هکتار از اراضی شهرستان ملایر زیر کشت گل‌محمدی است و از نظر سطح زیر کشت و تولید رتبه نخست استان همدان را به خود اختصاص داده است.
این نکته‌ای بود که علی‌مروت امیری در گفت و گو با ایرنا به آن اشاره و اصلاح الگوی کشت را یکی از اولویت‌ها و برنامه‌های مهم جهاد کشاورزی عنوان کرد.
وی با بیان اینکه به هر تعداد که متقاضی برای کشت گل‌محمدی باشد، اداره جهاد کشاورزی ملایر آمادگی برای توسعه کشت دارد، افزود: امسال ۱۵ هکتار گل‌محمدی در دست کشت داریم و تسهیلات نیز به متقاضیان داده می‌شود.
امیری درباره مشکل تنها واحد فرآوری این محصول در روستای خردمند گفت: این واحد مشکلی برای فعالیت ندارد و سهمیه گازوئیل به تناسب نیاز به وی داده می‌شود.
مدیر اداره جهاد کشاورزی ملایر با اشاره به اعطای ۸۵۰ میلیون تومان تسهیلات ارزان قیمت به این واحد فرآوری بیان کرد: برای راه‌اندازی خط بسته‌بندی این واحد سرمایه در گردش به آن تعلق می‌گیرد و مصوبه استانی دارد، اما وی تسهیلات ارزان قیمت می‌خواهد که در حال حاضر امکان‌پذیر نیست.
پیش‌بینی برداشت ۲۱۰ تُن گل‌محمدی در ملایر
امیری با بیان اینکه تمام تلاش ما رفع مشکل این واحد فرآوری است که کار منحصر به فردی را در گلاب‌گیری و تولید عرقیات در شهرستان آغاز کرد ادامه داد: این واحد هم اکنون در حال فعالیت است و اشتغال خود را دارد و با برداشت و خرید حجم بالای گل‌محمدی، فرآوری را انجام می‌دهد.
طبق گزارش اداره جهاد کشاورزی ملایر، امسال برداشت ۲۱۰ تن گل‌محمدی در این شهرستان پیش‌بینی شده و تا سال آینده ۲۰ هکتار به اراضی سطح زیر کشت گل‌محمدی در این شهرستان اضافه می‌شود و از سویی نیز ۴۰۸ هکتار از اراضی ملایر زیر کشت انواع گیاهان دارویی با میزان تولید سالانه ۲۸۴ تن است.
البته قیمت پایین نهال گل‌محمدی، مقاومت بالای این گیاه در برابر خشکسالی و آفت، کم آب‌بر بودن، ارزش افزوده بالا و خواص و موارد استفاده بالا در زمینه دارویی و غذایی از جمله ویژگی‌های این گیاه دارویی است که موجب شده کشاورزان همدانی اقبال بالایی به کشت این محصول نشان دهند و حالا علاوه بر کشت، سرمایه‌گذاری‌های خوبی نیز برای فرآوری گل‌سرخ در استان همدان انجام شده است.
به گفته مدیر صنایع تبدیلی و غذایی جهاد کشاورزی همدان، در حال حاضر ۲ واحد فرآوری گیاهان دارویی به ویژه گل‌محمدی در شهرهای ملایر و بهار فعال است و حدود ۶۰۰ تن گلاب در این ۲ واحد فرآوری می‌شود.
حسن محمدی در گفت و گوی اختصاصی با ایرنا با مساعد دانستن شرایط آب و هوایی همدان برای کشت و تولید گل‌محمدی، این ۲ واحد را دارای ظرفیت بالایی در فرآوری گیاهان دارویی دانست که برای گلاب‌گیری از دیگر واحدها نیز گل خریداری می‌کنند.
مدیر صنایع تبدیلی و غذایی جهاد کشاورزی همدان: در حال حاضر ۲ واحد فرآوری گیاهان دارویی به ویژه گل‌محمدی در شهرهای ملایر و بهار فعال است و حدود ۶۰۰ تن گلاب در این ۲ واحد فرآوری می‌شود.
وی با اشاره به واحد فرآوری در شهرستان بهار با سرمایه‌گذاری بین ۳۰ تا ۴۰ میلیارد تومان و ظرفیت تولید ۳۰۰ تن گلاب و اسانس با ۲۷ هکتار سطح زیر کشت گل‌محمدی و واحد فرآوری در روستای خردمند ملایر با ظرفیت تولید ۳۰۰ تن با سرمایه‌گذاری سه میلیارد تومان و ۱۵ هکتار سطح زیر کشت گل‌محمدی، افزایش سطح زیر کشت و به موازات آن ایجاد صنایع تبدیلی و فرآوری را از مهمترین اولویت‌های این سازمان برشمرد.
مدیر صنایع تبدیلی و غذایی جهاد کشاورزی همدان فعالیت واحد فرآوری گیاهان دارویی و تولید انواع دم‌نوش‌های گیاهی، میوه‌های خشک، اسانس و عرقیات در بسته‌بندی‌های شکیل در شهر درگزین را از دیگر واحدهای فرآوری فعال این استان عنوان و بیان کرد: در ایجاد صنایع تبدیلی و غذایی به دنبال جذب سرمایه‌گذار هستیم و ۸۰ درصد سرمایه‌گذاری به صورت تسهیلات به متقاضیان واگذار می‌شود.
محمدی ادامه داد: چنانچه منابع اعتباری ارزان قیمت به ما ابلاغ شود، آماده‌ایم برای فرآوری گیاهان دارویی اعتبارات لازم را پرداخت کنیم.
به گفته وی در حال حاضر ۱۳۸ واحد صنایع تبدیلی و غذایی با پیش‌بینی سرمایه‌گذاری یک‌هزار و ۱۰۰ میلیارد تومان با پیشرفت فیزیکی بالای ۳۰ درصد در دست اجرا است و پیش‌بینی می‌شود از این تعداد حدود ۳۰ واحد تا پایان امسال بهره‌برداری و مابقی تا ۲ سال آینده تکمیل شود.
محمدی گفت: از این تعداد ۱۳۰ واحد صنایع تبدیلی و غذایی استان همدان در شهرستان ملایر است و بیشترین تعداد این واحدها همچون کشمش، شوری و ترشی‌جات و خیار شور را به خود اختصاص داده است.
تکمیل ۳۰ واحد صنایع تبدیلی و غذایی در همدان
مدیر صنایع تبدیلی و غذایی جهاد کشاورزی همدان خاطرنشان کرد: به دنبال کیفی‌سازی، به‌روزرسانی و بهره‌مندی از فناوری‌های روز و استفاده از بسته‌بندی‌های مدرن در این واحدها هستیم.
محمدی با بیان اینکه در حوزه گیاهان دارویی نیازمند توسعه واحدهای فرآوری هستیم گفت: نگاه ما در تولید گیاهان دارویی ملی، فراملی و صادرات است و واحدهایی که جدید احداث شده‌اند، باید به دنبال برندسازی و توسعه بازار خود باشند.
وی با سودآور دانستن صنایع تبدیلی و غذایی در کشور به ویژه استان همدان تاکید کرد: طی هفت تا هشت سال گذشته در دولت تدبیر و امید شاهد رشد بالایی در ایجاد این واحدها بودیم.
او بر این باور است که صنعت گل‌محمدی نوپا است و جای رشد بالایی دارد و با توجه به کم آب‌بر بودن این گیاه، سودآوری بالایی دارد و اگر سطح زیر کشت این محصول در استان بالا برود، واحدهای بزرگتری برای فرآوری احداث خواهد شد.
محمدی: در حوزه گیاهان دارویی نیازمند توسعه واحدهای فرآوری هستیم و نگاه ما در تولید گیاهان دارویی ملی، فراملی و صادرات است و واحدهایی که جدید احداث شده‌اند، باید به دنبال برندسازی و توسعه بازار خود باشند.
مدیر صنایع تبدیلی و غذایی جهاد کشاورزی همدان پیشنهاد کرد: کسانی‌که قصد سرمایه‌گذاری در صنایع تبدیلی و غذایی را دارند، در صورت داشتن سرمایه کم، می‌توانند از طریق اخذ مجوز مشاغل خانگی وارد این عرصه شوند و یا با واحدهای بزرگتر فرآوری (قانون ظرفیت خالی) قرارداد بسته و از امکانات آنها استفاده کنند.
محمدی یادآور شد: در زمینه احداث واحدهای جدید فرآوری گیاهان دارویی، عرقیات، سیب‌زمینی، سیر و میوه از متقاضیان استقبال کرده و با آسان‌سازی روند بروکراسی اداری و پرداخت تسهیلات به آنها در ایجاد این واحدها کمک می‌کنیم.
وی همچنین واحد فرآوری حاج جلال میرزایی را یکی از واحدهای خوب استان برشمرد و برای حل مشکل این واحد گفت: با توجه به اینکه راه‌اندازی دستگاه بسته‌بندی و تکمیل چرخه فرآوری در طرح وی دیده شده و جزء تعهدات بانکی است، طی ۲ سال گذشته برای اخذ تسهیلات ارزان قیمت به وی تاکید کردیم که موافقت نکرد.
مدیر صنایع تبدیلی و غذایی جهاد کشاورزی همدان ادامه داد: هم اکنون آماده اعطای ۵۰۰ میلیون تومان تا یک میلیارد تومان تسهیلات به وی هستیم، اما او تاکید بر گرفتن تسهیلات با سود پایین دارد، در حالیکه منابع اشتغال روستایی تمام شده و امسال از محل بند الف تبصره ۱۸ تسهیلات با سود ۱۷ درصد اعلام شده است.
با این اوصاف همدان به خود می‌بالد که از نظر ایجاد صنایع تبدیلی و غذایی جزء ۱۰ استان برتر کشور است و ۱۱ هزار و ۶۰۰ تُن گیاهان دارویی در سال تولید می‌کند و از نظر کیفیت و مرغوبیت جزء سه استان برتر کشور به شمار می‌رود.