شرایط امروز حاکم بر کشور و تحریم‌های ناعادلانه اعمال شده بر پیکره اقتصاد، دولت تدبیر و امید را برآن داشت تا هم نظر با اقتصاددانان و با تکیه بر صادرات غیرنفتی با جذب بخش خصوصی، نقش مناطق آزاد در پویایی اقتصاد کشور را تقویت کند.
اقتصاددانان بر این باور هستند که در شرایط تحریم، مراودات اقتصادی در مناطق آزاد نسبت به سرزمین اصلی از سهولت بیشتری برخوردار بوده و ریسک‌پذیری در این مناطق کمتر است.
هرچند منطقه آزاد ماکو در سال ۱۳۸۹ تشکیل شد ولی اقدامات جدی برای راه اندازی منطقه آزاد و آغاز به کار آن، از سال ۱۳۹۲ و همزمان با روی کار آمدن دولت تدبیر و امید کلید خورد.
منطقه آزاد ماکو به عنوان بزرگترین منطقه آزاد کشور دارای ۱۴۰ کیلومتر مرز مشترک با کشور جمهوری آذربایجان و ۱۳۰ کیلومتر مرز مشترک با کشور ترکیه است که دروازه‌ای به سمت اروپا محسوب شده و نقش تعیین کننده‌ای در تبادلات اقتصادی می‌تواند ایفا کند.
با وجود بحث تحریم‌ها، مشکلات اقتصادی و کاسته شدن درآمدها که در مناطق آزاد هم مانند سایر مناطق کشور وجود دارد، اقدامات اساسی در منطقه آزاد ماکو شکل گرفته و در حال انجام است که با به ثمر رسیدن آن، زمینه توسعه بیش از پیش منطقه و عمل به وظایف راهبردی آن فراهم می‌شود.
بزرگترین ظرفیت اقتصادی کشور در منطقه آزاد ماکو
معاون دیپلماسی اقتصادی وزیر امور خارجه 23 خرداد 1399 درگفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت: با وجود ۲ پایانه مرزی، منطقه آزاد ماکو صاحب بزرگترین ظرفیت صادراتی در کشور است که باید از آن در راستای تدابیر دولت در حوزه تجارت خارجی بیش از پیش بهره برد.
غلامرضا انصاری اظهار داشت: امسال و سال آینده، برنامه صادراتی محور اصلی کار دولت تدبیر و امید قرار گرفته که در این راستا، ظرفیت های مرزی کشور مورد بررسی دقیق قرار می گیرد.
وی با بیان اینکه با توجه به اینکه مهمترین وظیفه مناطق آزاد، توسعه صادرات است، افزود: امیدواریم هستیم که با ظرفیت‌های موجود بتوانیم به نحو شایسته از ظرفیت های مرزی به ویژه در منطقه ماکو بیشتر استفاده کنیم.
منطقه آزاد ماکو عاملی برای تحقق اقتصاد مقاومتی مدنظر رهبر معظم انقلاب
مدیرعامل سازمان منطقه آزاد ماکو نیز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا بیان کرد: ایفای نقش در پیوند اقتصاد ملی با کشورهای منطقه به ویژه همسایگان یکی از راهبردهای تحقق سیاست‌های کلی اقتصادمقاومتی مدنظر رهبر معظم انقلاب است که ما همواره در تلاش برای تحقق این امر هستیم.
محمدرضا عبدالرحیمی اضافه کرد: نقش منطقه آزاد ماکو در تقویت پیوند اقتصادی کشور با ترکیه به ویژه کشورهای منطقه، باید به کمک وزارت امور خارجه تقویت شود.
وی با بیان اینکه دیپلماسی اقتصادی می تواند زمینه ارتقای شاخص‌های تجاری با کشورهای مختلف دنیا به ویژه کشورهای همسایه را ارتقا بخشد، اظهار داشت: ظرفیت‌های مختلف سرمایه گذاری و فعالیت‌های اقتصادی منطقه در مذاکرات از طریق سفارت های جمهوری اسلامی ایران در خارج کشور با ایرانیان مقیم خارج و سرمایه‌گذاران بالقوه خارجی در بخش‌های مختلف لجستیک، حمل و نقل، کشاورزی، دامپروری، شیلات، صنعت و معدن، طبیعت گردی و بخش بوم گردی ارائه شود.
صدور مجوز برای ۱۲۰۰ فعالیت اقتصادی
مدیرعامل سازمان منطقه آزاد ماکو گفت: جهت بهره‌مندی فعالان اقتصادی منطقه از مزایای قانونی مناطق آزاد تجاری صنعتی، از ابتدای سال گذشته بیش از یک‌هزار و ۲۰۰ مجوز فعالیت اقتصادی برای فعالیت‌های تجاری، خدماتی، بانکداری، صنعتی، فنی و مهندسی صادر و تمدید شد.
وی ادامه داد: طی سال گذشته همچنین ۳۰ فقره پروانه بهره‌برداری صنعتی و معدنی صادر شد که با بهره‌برداری از این واحدهای تولیدی ۷۱۷ نفر اشتغالزایی محقق و سرمایه ای به میزان بیش از یک هزار و ۶۰۰ میلیارد ریال و ۱۰ میلیون دلار جذب شد.
عبدالرحیمی با اشاره به اینکه تعداد واحدهای صنعتی و معدنی فعال در سال گذشته رشد بیش از ۲۰ درصدی نسبت به سال ۱۳۹۷ داشت، اضافه کرد: هم اکنون ۱۲۰ واحد در حوزه صنعت در حال فعالیت هستند و از این تعداد، ۱۲ واحد تولیدی متوسط و بزرگ بوده و مابقی خرد و کوچک است.
به گفته وی از ابتدای فعالیت منطقه آزاد ماکو، اشتغالزایی ایجاد شده در بخش صنعت و معدن این منطقه به بیش از پنج هزار نفر رسیده و در این راستا ۹ هزار و ۳۰۰ میلیارد ریال سرمایه داخلی و ۱۲۶ میلیون دلار سرمایه خارجی جذب شده است.
توسعه جاده‌ای؛ رکن اساسی ارتقای اقتصادی دروازه ایران به اروپا
مدیرعامل سازمان منطقه آزاد ماکو بیان کرد: یکی از مهمترین طرح‌های زیرساختی، تبدیل مسیر ورودی منطقه تا شهر ماکو به بزرگراه بوده که برای اجرای کامل این طرح، یک‌هزار و ۷۰۰ میلیارد ریال اعتبار توسط دولت تدبیر و امید هزینه شده است.
محمدرضا عبدالرحیمی افزود: هم اینک این طرح‌ها با ۸۵ درصد پیشرفت فیزیکی توسط سه پیمانکار به طول ۵۰ کیلومتر در دست اجراست.
وی با بیان اینکه یک قطعه ۲۱ کیلومتری در مسیر مرگنلر به پلدشت به صورت تبدیل جاده یک بانده به ۲ بانده وجود دارد، اضافه کرد: هم اکنون ۱۲ کیلومتر از این مسیر برای آسفالت‌ریزی آماده شده که توسط اداره راهداری تکمیل می‌شود.
وی بیان کرد: برای این طرح ۵۰۰ میلیارد ریال اعتبار اختصاص یافته و تلاش بر این است که امسال این قطعه نیز به بهره برداری کامل برسد.
مدیرعامل سازمان منطقه آزاد ماکو با اشاره به اهمیت بهره‌برداری از این مسیر برای مردم پلدشت در راستای دسترسی به راه ایمن تصریح کرد: همچنین با تکمیل این بزرگراه، مسیر ترانزیتی منطقه آزاد ماکو به نخجوان و پایانه مرزی پلدشت که روزانه صدها کامیون از آن تردد می‌کنند، از نظر کیفیت بهبود می‌یابد.
منطقه آزاد ماکو ظرفیت تبدیل به قطب دیتاسنتر کشور را دارد
عبدالرحیمی گفت: این منطقه ظرفیت تبدیل شدن به قطب دیتاسنتر کشور را دارد و برای تحقق آن و توسعه ICT تمام تلاش خود را به کار گرفته‌ایم.
محمدرضا عبدالرحیمی اظهار داشت: توسعه ICT (فناوری اطلاعات و ارتباطات) در این منطقه به رونق تولید، اشتغالزایی، افزایش سطح زیست‌پذیری و بهبود شاخص تولید ناخالص ملی می‌شود.
وی با بیان اینکه مناطق آزاد باید نسبت به سرزمین اصلی پیشرفته‌تر باشد، افزود: زیرساخت‌ها باید در هر زمینه‌ها توسعه یابد و هم ساکنان این منطقه و هم فعالان اقتصادی و مسافران باید به فناوری‌های ارتباطاتی و دستاوردهای ICT دسترسی کامل داشته باشند.
منطقه آزاد ماکو در آستانه تبدیل شدن به قطب پوشاک کشور
مدیر تسهیل تولید، صنایع و معادن سازمان منطقه آزاد ماکو نیز با اشاره به اینکه گام‌های مهمی در حوزه صنعت پوشاک برداشته شده است، گفت: این منطقه در زمان حاضر در آستانه تبدیل شدن به قطب پوشاک کشور است.
آرش یوسف‌زاده اظهار داشت: پس از بهره‌برداری از پنج طرح تولیدی پوشاک طی ۲ سال اخیر، هم‌اکنون نیز ۲ طرح دیگر در این زمینه با سرمایه‌گذاری بیش از ۲۰۰ میلیارد ریالی در حال اجراست.
وی اضافه کرد: این ۲ طرح جدید در صورت بهره‌برداری قادر است برای بیش از ۵۰۰ نفر در منطقه اشتغالزایی ایجاد کند.
وی افزود: عزم جدی سازمان منطقه آزاد ماکو در راستای تحقق اهداف اقتصاد مقاومتی، ایجاد بستر مناسب برای جذب و حمایت از سرمایه‌گذاری و بهره‌مندی از مزایای قانون ارزش افزوده است تا سرمایه‌گذاران را به حضور در منطقه ترغیب کند.
وی اظهار داشت: با روند رو به توسعه فعلی به زودی شاهد شکل‌گیری قطب تولید پوشاک در منطقه آزاد ماکو خواهیم بود تا علاوه بر رفع نیاز داخلی، سهم قابل توجهی از بازار کشورهای خارجی نیز به تولیدکنندگان این منطقه اختصاص یابد.
70 برابری میزان سرمایه گذاری در منطقه آزاد
مدیر تسهیل تولید، صنایع و معادن سازمان منطقه آزاد ماکو اظهار کرد: میزان سرمایه‌گذاری خارجی با روی کار آمدن دولت تدبیر و امید تاکنون در این منطقه ۷۰ برابر افزایش داشته است.
آرش یوسف‌زاده اظهار داشت: میزان سرمایه‌گذاری خارجی در سال ۱۳۹۲ در ماکو ۱.۴ میلیون دلار بود که این میزان به بیش از ۱۱۰ میلیون دلار در سال گذشته رسیده است.
وی با اشاره به رشد ۱۶ برابری سرمایه‌گذاری داخلی در همین مدت در ماکو اضافه کرد: میزان سرمایه گذاری داخلی نیز از پایان سال ۱۳۹۲ در منطقه آزاد ماکو ۵۳۸ میلیارد ریال بود که در سال گذشته به حدود ۹ هزار میلیارد ریال رسید.
وی تعداد واحدهای فعال تولیدی منطقه در پایان سال ۱۳۹۲ را ۳۸ واحد عنوان کرد و افزود: در حال حاضر ۱۰۲ واحد صنعتی فعال در این منطقه فعالیت می‌کند.
مساحت منطقه آزاد ماکو حدود پنج هزار کیلومتر مربع و جمعیت آن بر اساس نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۵، حدود ۲۰۰ هزار نفر است که با این آمار، این منطقه عنوان بزرگترین منطقه آزاد کشور را به خود اختصاص داده و در بسیاری محافل مرتبط به عنوان "شانگهای ایران" شناخته می‌شود که باید برای رسیدن به اهداف این حوزه، شاهد تلاش بیشتر مسووولان باشیم.
ماکو یکی از شهرهای شمالی آذربایجان‌غربی است که در مجاورت کشورهای ترکیه و جمهوری آذربایجان قرار دارد و به ترتیب دارای ۱۳۰ و ۱۴۰ کیلومتر مرز مشترک با این کشورهاست.