به گزارش ایرنا جزایر مذکور در فاصله ۱۹۰۰ کیلومتری جنوب غرب توکیو قرار دارند و از دیرباز محل مناقشه دو کشور چین و ژاپن بوده است و اختلافات بویژه از زمانی بالا گرفت که ژاپن در سال ۲۰۱۲ میلادی این جزایر را ملی اعلام کرد و اعتراضات سراسری علیه این کشور، چین را فراگرفت.
این منازعه در شرایطی شدت می گیرد که چین و هند هم در خصوص مناطق مرزی در ارتفاعات صخره ای هیمالیا با یکدیگر درگیر شده اند تنش هایی که به گفته هند باعث مرگ ۲۰ نفر از نظامیان آن کشور شده و چین تلفاتش را علنی نکرده است.
این درگیری های مرگبار زمانی اتفاق افتاد که دو کشور توانسته بودند با چندین سال گفت و گو درباره سرحدات مرزی، اختلافات را به حداقل برسانند اما بار دیگر اعزام نیرو و تجهیزات نظامی از سوی چین و هند به مرزهای مورد اختلاف از سرگرفته شده است.
اختلافات چین و ژاپن
اما ماهیت منازعات بین ژاپن و چین بر سر جزایر دریای شرقی تا اندازه ای متفاوت است این دو کشور ممکن است دچار رویارویی نظامی نشوند ولی اگر درگیری رخ دهد دامنه آن بالا خواهد گرفت.
آمریکا دارای پیمان دوجانبه دفاعی با ژاپن است مبنی بر اینکه اگر این کشور از سوی یک کشور دیگر مورد حمله قرار گیرد آمریکا موظف است از ژاپن دفاع کند با این حساب اگر قرار باشد درگیری برای تصرف جزایر دیایویو در دریای شرقی صورت گیرد باعث خواهد شد تا پای آمریکا هم در منازعات باز شود کما اینکه واشنگتن پیشتر هم به اعزام نیروی دریایی و ناوشکن، هواپیمای جنگنده و شناسایی و بمب افکن به دریای شرقی در حمایت آشکار از ژاپن مبادرت ورزیده است.
شاید به همین دلیل است که امروز بسیاری از کارشناسان بر این باورند که در هیچ دوره ای تا این اندازه خطر رویارویی نظامی آمریکا و چین تا این حد نبوده است و هر اشتباهی می تواند باعث درگیری نظامی آنها شود.
«وو شی چون» از دانشگاه نن جینگ در چین می گوید که ساختارهای ارتباطی که امروز میان آمریکا و چین وجود دارد برای جلوگیری از تنش ها کافی نیست و خطرجدی رویارویی وجود دارد.
وی با اشاره به اینکه بیشترین تنش ها را میان چین و آمریکا شاهد هستیم می افزاید که اگر ساختارهای ارتباطی برای پیشگیری از این شرایط و کنترل اوضاع کارامدی نداشته باشد، آن زمان این خطر فزاینده خواهد بود.
اکنون موضوع درگیری های ژاپن و چین و پکن با دهلی نو به چالش های قبلی چون دریای جنوبی و مساله تنگه تایوان و قانون امنیتی هنگ کنگ و جنگ تجاری چین و آمریکا اضافه شده است.
شاید به همین دلیل است که "وو شی چون" می گوید که آمریکا و چین درچند جبهه قفل شده اند رویارویی پیدا کرده اند بی اعتمادی بین آنها فزاینده است و از دو سال قبل که آمریکا از چند توافق بین المللی خارج شده و حضوری قویتر در اقیانوس آرام داشته، شرایط خطرناکتر شده است.
به هر صورت خطر درگیری میان چین و ژاپن هم چندان منتفی نیست بویژه آنکه کشتی ها وگشت های طرفین، ناوشکن ها و قایق های ماهیگیری از هر دو کشور در آنجا حضور دارند و این مساله می تواند باعث برخورد شود.
"یوشیهدا سوگا" دبیر و سخنگوی ارشد کابینه ژاپن می گوید که کشورش برای واکنش قاطع در برابر چین آماده است این کشور اوضاع را تحت کنترل دارد و جزایر را بر اساس مقررات خود و بین المللی متعلق به خود می داند.
البته چین هم بیکار ننشسته و وزارت خارجه این کشور در بیانیه ای آورده است که جزایر دیایوئو متعلق به چین است و این کشور به گشت زنی های خود در منطقه ادامه خواهد داد.
ظاهرا اختلافات پس از آن شدت گرفته که ژاپن اعلام کرده است قصد دارد تحولاتی در شرایطی اداری و اجرایی جزایر دریای شرقی بدهد و تغییراتی برای این منظور در نظر گرفته شده است.
چین به همین تغییرات بشدت اعتراض کرده و هشدار داده است که این می تواند روابط را پر تنش کند و روزنامه گلوبال تایمز چین هم نوشته است که این تنش ها دسپخت محافظه کاران در ژاپن است و نتیجه ای جز افزایش تنش ها ندارد.
"لی هایدونگ" از دانشگاه روابط خارجی چین می گوید که هر تغییری در ساختار این جزیره و دست زدن به اقداماتی برای مجزاسازی بخش های مختلف آن و تغییر نام ها می تواند باعث بحران شود.
به هر صورت این یک اختلافات دیرینه است که کنترل نشدن آن روابط دو اقتصاد بزرگ دنیا را بدتر از قبل می کند قرار بود که امسال با سفر شی جین پینگ رییس جمهوری خلق چین به ژاپن طرفین درباره بهبود مناسبات گفت و گو کنند اما به دلیل همه گیری کرونا فعلا سفر به زمانی دیگر موکول شده است.
چینی ها می گویند که ماهیگیران این کشور از ۷۰۰ تا ۸۰۰ سال قبل در این منطقه دریایی عبور و مرور و فعالیت داشته اند اما ژاپن می گوید سندی برای مالکیت این جزایر برای چین وجود ندارد و آن را از سال ۱۸۹۵ میلادی متعلق به خود دانسته است و ظاهرا ۲۰۰ ماهیگیر و کارمند از ژاپن در این جزایر مستقر هستند.
مناقشه جدید ارضی بین چین و ژاپن
چین می گوید عوارض زمین شناسی بستر دریا در منطقه ای در دریای چین شرقی را نامگذاری کرده است این پدیده ها احتمالا در اطراف جزایر سنکاکو هستند که تحت کنترل ژاپن و مورد ادعای چین و تایوان است.
وزارت منابع طبیعی چین روز سه شنبه اعلام کرد که 50 پدیده توپوگرافیک در دریای چین شرقی را نامگذاری کرده است در نام تعدادی از آنها «جیائویو» استفاده شده، نامی که چین برای یکی از این جزایر استفاده می کند.
این موضوع یک روز پس از آن اعلام شد که یک شورای شهر محلی در استان اوکیناوا لایحه تغییر نام این جزایر در تقسیمات شهری خود را تصویب کرد شهر ایشیگاکی قصد دارد از این پس از نام «سنکاکو» به عنوان نام منطقه در برگیرنده این جزایر استفاده کند.
یک سخنگوی وزارت خارجه چین این اقدام را اقدامی بسیار تحریک آمیز علیه حاکمیت ارضی چین خواند و گفت که این کار غیرقانونی و فاقد اعتبار است.
دولت ژاپن این جزایر را از نظر تاریخی و قوانین بین المللی بخش تفکیک ناپذیری از سرزمین خود می داند. این کشور می گوید در مورد حاکمیت این جزایر مسئله ای برای حل شدن وجود ندارد.
چین و هند
اما در مورد چین و هند وضعیت تا اندازه ای تغییر کرده و به سمت آرامش رفته است گفت و گوهای میان دیپلمات ها و مقام های ارشد نظامی دو کشور باعث کاسته شدن از تنش ها شده است و انتظار می رود رایزنی های بلند پایه میان دو قدرت همسایه همچنان ادامه یابد.
وزیران خارجه چین و هند و روسیه هم روز سه شنبه درباره این اختلافات گفت و گو کردند و چین بر رایزنی های راهبردی از جمله در بخش دیپلماتیک و نظامی و باز بودن این مجاری برای گفت و گو تاکید کرده است.
چین می گوید که هیچ علاقه ای به دامن زدن به تنش های مرزی با هند ندارد و نخست وزیر هند هم اعلام کرده تعرضی به خاک این کشور صورت نگرفته است و بر همین اساس پکن تاکید می ورزد که هند نباید در مورد مسایل دوجانبه تحت تاثیر سیاست های آمریکا قرار گیرد زیرا در صورتی که اختلافاتی بروز کند از واشنگتن کمکی در اختیار دهلی نو قرار نخواهد گرفت.
با این حساب تفاوتی نمی کند که منازعات چین و هند و حتی چین با ژاپن به کدام سمت برود، برای پکن پیش گرفتن دیپلماسی گفت و گو در ارجحیت است و این کشور همچنان بر این باور است که هند و ژاپن نباید اجازه دهند نیروهای داخلی وارد بحث منازعات ارضی و مرزی بین همسایگان شوند.