روزنامه آرمان ملی در گفت و گو با نوذر شفیعی کارشناس مسائل بین‌الملل آورده است: سرپرست وزارت امورخارجه افغانستان در راس هیاتی بلند پایه برای یک دیدار رسمی دو روزه به تهران سفر کرد. این دیدار یک رویداد جامع و مهم بود که مذاکرات و توافق در همه زمینه‌ها در این نشست حاصل شد و بیانیه مشترک به دست آمده از این دیدار، آب سردی بود بر آتش بدخواهان روابط ایران و افغانستان. مقامات افغانستان در این سفر علاوه بر ملاقات با وزیر امور خارجه، با دبیر شورای عالی امنیت ملی و وزیران کشور، نیرو و تعاون، کار و رفاه اجتماعی ایران ملاقات کردند. دیدارهایی که در ورای آن موضع اختلاف افکنی برخی کشورها در راستای تقویت منافع خود در افغانستان نیز مدنظر قرار گرفته است. در راستای بررسی این مسائل «آرمان ملی» گفت‌وگویی با نوذر شفیعی، کارشناس مسائل بین‌الملل و نماینده اسبق مجلس شورای اسلامی داشته است که در ادامه می‌خوانید.
مفاد توافق طرفین در عرصه‌های مختلف گویای چه تحولاتی است؟
جمهوری اسلامی ایران ضمن استقبال از روند صلح با مالکیت و رهبری دولت و مردم افغانستان، اعلام آمادگی کرد تا در صورت درخواست افغانستان، ظرفیت و امکانات خود را برای تسهیل روند مذاکرات بین افغانی و میزبانی از این مذاکرات به کارگیرد. ایران و افغانستان بر ضرورت کاهش خشونت‌ها در افغانستان با هدف اعتمادسازی و ایجاد فضای مثبت به منظور آغاز هرچه سریعتر مذاکرات، دستیابی به آتش بس دائمی و برقراری صلح پایدار تاکید کردند. با توجه به اهمیت اجماع منطقه‌ای و بین‌المللی جهت برقراری صلح و امنیت در افغانستان، طرفین بر تقویت همکاری‌ها و مشورت های بین‌المللی و فعال شدن ظرفیت‌های موجود در منطقه با هدف تسهیل مذاکرات و حمایت از افغانستان تاکید نمودند. به این منظور ضرورت شکل‌گیری یک ابتکار منطقه‌ای با محوریت افغانستان و اشتراک کشورهای همسایه و مشارکت سایر کشورهای تاثیرگذار و نقش سازمان ملل متحد در پشتیبانی از روند صلح تفاهم نمودند. مقامات ایران و افغانستان با اشاره به همکاری و هماهنگی خوب دو کشور در مجامع بین‌المللی و موضوعات مورد علاقه و دغدغه‌های مشترک از جمله حقوق بشر و حمایت از حقوق اتباع، بر تداوم این همکاری‌ها در آینده تاکید نمودند. در مورد حوادث اخیر، با جزئیات بحث و تبادل نظر صورت گرفت و طرف ایرانی از پیشرفت تحقیقات خبر داد و نتایج آن را به طرف افغانستانی اعلام کرد. هر دو طرف توافق نمودند که تدابیر را به منظور جلوگیری از وقوع چنین حوادث اتخاذ نمایند. به کمیته های امنیتی و قانونمندسازی حضور اتباع دو طرف در خاک یکدیگر وظیفه سپرده شد تا در راستای تامین امنیت سرحد مشترک دو کشور برای جلوگیری از تردد غیر قانونی و قاچاق انسان و کالا ها تدابیر لازم را اتخاذ نمایند. در این ارتباط طرفین لزوم حضور نیروهای امنیتی افغانستان در پاسگاه‌های مرزی تخلیه شده آن کشور و نیز تسهیل صدور روادید جمهوری اسلامی ایران را مورد توجه قرار دادند. دوطرف اعلام نمودند در چارچوب سند جامع همکاری های راهبردی، با امضای یک توافقنامه دوجانبه، ضمن سامان دادن به حضور قانونمند نیروی کار افغان در جمهوری اسلامی ایران، مجوزهای لازم را برای حضور فعالان اقتصادی و نیروهای متخصص دو کشور در ایران و افغانستان فراهم نمایند. دو طرف بر ضرورت نظارت و کنترل دقیق و موثر بر مرزهای مشترک توسط نیروهای مرزبانی دو کشور تاکید نموده و متعهد گردیدند از عبور غیرمجاز مرزی، قاچاق انسان، مواد مخدر و قاچاق هر نوع مواد دیگر به قلمرو یکدیگر جلوگیری به‌عمل آورند.
توافق نهایی ایران و افغانستان بر روی بسیاری از مسائل فی ما بین را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
ایران و افغانستان به علت عوامل ژئوپلتیک، ژئواکونومیک و ژئوکالچر ناچار هستند که در کنار یکدیگر زندگی مسالمت‌آمیز داشته باشند. افغانستان تنها همسایه همزبان ایران است. ایران به اعتبار جبر تاریخ و جغرافیا باید تعاملی سازنده با افغانستان را هدف قرار دهیم. از سوی دیگر ایران و افغانستان عضو یک سیستم منطقه‌ای هستند. به این معنا که از یکدیگر تاثیر گرفته و بر روی هم تاثیر می‌گذارند. متاثر از این مساله ناامنی در افغانستان تبعات بسیار سنگینی برای ایران دارد. قاچاق انسان، موادمخدر، رشد رادیکالیسم و شرارت تنها گوشه‌ای از تبعات این امر است. از سوی دیگر ۳ میلیون افغان در ایران هستند و ۵۰۰ هزار دانش‌آموز این کشور در ایران به تحصیل پرداخته‌اند و ۲۰ هزار نفر دانشجو نیز در ایران تحصیل کرده‌اند و برای تامین مرزهای این کشور تعداد زیادی نیروی ایرانی شهید شده‌اند و هزینه‌های زیادی برای این کشور پرداخت شده است. شرایط در افغانستان به گونه‌ای بوده است که همواره قسمتی از بار مسائل این کشور بر عهده ایران بوده است و این توافق به نحوی می‌تواند به علت اینکه ایران نیز مشکلات داخلی خود را دارد این عرصه را تا حدودی تعدیل کند.
اهمیت توافق با افغانستان برای جمهوری اسلامی ایران چیست؟
جمهوری اسلامی ایران جزو معدود کشورهای جهان است که به فکر رشد و ارتقای این کشور است و همواره علاقه‌مندی خود به ایجاد امنیت در این کشور را در عمل اثبات کرده است. صلح در افغانستان منجر به توسعه اقتصادی این کشور خواهد شد. این توسعه اقتصادی نیز منجر به رفاه مردم افغانستان می‌شود و این امر در ادامه سبب می‌شود تا مهاجرین کمتری به سمت ایران بیایند. کاهش درگیری‌های نظامی در افغانستان سبب می‌شود تا این کشور به وضعیت امنیتی مرزهای خود نیز سر و سامان دهد که می‌تواند بار سنگینی از روی دوش ایران بردارد. شکی وجود ندارد که جمهوری اسلامی ایران خیرخواه افغانستان است. این آرامش صرفا با تلاش مردم و رهبران افغانستان حاصل می‌شود. ایران به علت مناسبات عمیق فرهنگی و دینی که با کشور افغانستان دارد، همواره این کشور را به عنوان دوست و برادر خود می‌داند و خواهان امنیت این کشور بوده است. از سوی دیگر تاثیر مستقیم امنیت افغانستان بر ایران نیز غیرقابل انکار است و همواره می‌تواند منجر به توسعه اقتصادی طرفین شود به خصوص در مناطق مرزی که با چالش‌های اقتصادی و امنیتی متعددی مواجه هستند. این موارد تنها قسمت کوچکی از ارتباط تنگاتنگ این دو کشور را نشان می‌دهد که در بستر تاریخ همواره وجود داشته است.