بازار دلار و ارز روزهای پرنوسانی را سپری می‌کند. قیمت‌ها یک روز بالا می‌رود و به فاصله چند ساعت عقب‌نشینی می‌کند.
با این حال، دلار در تلاش است تا جای پای خود را در کانال ۲۰ هزار تومانی محکم کند و در این زمینه نیز از امتناع برخی صادرکنندگان از بازگرداندن ارزهای صادراتی گرفته تا محدودیت‌ها در دستیابی به منابع ارزی به دلیل تحریم‌ها و شیوع کرونا به کمک آن آمده است.
هر چند که بانک مرکزی بی‌تفاوت نیست و در تلاش است تا با ایجاد تعادل در عرضه و تقاضا، قیمت‌ها را به سطوح پایین‌تر قیمت بازگرداند. موضوعی که تجربه ثابت کرده بازارساز در آن موفق است، همانگونه که پیش از این نیز در سال ۹۷ قیمت دلار را از بالای ۱۹ هزار تومان به زیر ۱۳ هزار تومان رسانده بود.
رئیس کل بانک مرکزی نیز تاکید کرده بود که در سه ماه گذشته به دلیل مسائل مربوط به ویروس کرونا و کاهش درآمد برخی محصولات و محدودیت‌های مرزی، تا حدی نقصان در عرضه نسبت به تقاضا در بازار ارز به وجود آمد که موجب نوسانات کوتاه‌مدت در بازار ارز شده است اما مطمئن هستم این نوسانات مرتفع خواهد شد.
همتی گفت: در هفته‌ها و ماه‌های آینده علاوه بر بازگشت تعادل به بازار ارز، برای تامین امکانات پولی، ارزی و مالی کشور و تامین رفاه خانواده‌ها تلاش مضاعفی انجام می‌شود.
پیگیری ها نشان می دهد که در روزهای اخیر بیش از ۱۰۰ میلیون دلار توسط بازارساز در بازار فیزیکی ارز تزریق شده که جلوی هیجانات دلالان را گرفته، بر این اساس، قیمت ها از روز چهارشنبه هفته جاری در جهت روند نزولی حرکت کرده اند.
بازار ارز، چشم انتظار ۲۷ میلیارد دلار
علاوه بر فشاری که کرونا به اقتصاد جهانی وارد کرده و تجارت را تا حد زیادی کاهش داده، عوامل دیگری نیز بر بازار ارز ایران سایه انداخته و قیمت‌های بالا را ایجاد کرده است.
یکی از این موارد موضوع برنگشتن بخشی از ارزهای صادراتی به کشور است. مجموع ارزی که صادرکنندگان هنوز بازنگردانده‌اند به بیش از ۲۷ میلیارد دلار می‌رسد که در صورت ورود بخشی از این مبلغ، بازار ارز اشباع شده و بساط دلالان و سفته‌بازان جمع می‌شود.
با توجه به اینکه ارز صادراتی باید در سامانه نیما و برای رفع نیاز واردکنندگان عرضه شود، ورود این حجم از منابع جدید، می‌تواند دغدغه موجود در میان واردکنندگان را نیز برطرف کند و از نگرانی‌ها بکاهد.
رییس کل بانک مرکزی نیز با اشاره به ضرب‌الاجل تعیین شده تا پایان تیر ماه اعلام کرده است: اکنون صادرکنندگان باید به وظیفه ملی خود عمل کنند، در زمانی که دشمن فشار حداکثری را بر مردم وارد می‌کنند حداقل کاری که صادرکنندگان می‌توانند بکنند این است که سریع‌تر ارز را به کشور بازگردانند.
به نظر می‌رسد با سررسید زمان تعیین شده و بازگشت حتی بخشی از این ارز به کشور، عرضه و تقاضا متعادل‌تر شده و دست سفته‌بازان از این بازار کوتاه شود.
جای خالی ارزهای صادراتی در بازار ارز
بنابراین در کنار سدی که کرونا بر سر تجارت خارجی و ورود ارز به کشور در ماه‌های گذشته ایجاد کرده، برخی صادرکنندگان نیز با وجود صادرات کالا اما از بازگرداندن ارز به کشور سر باز می‌زنند.
این موضوع آنچنان بالا گرفته که در راستای مصوبه‌های ستاد اقتصادی دولت، کارت‌های بازرگانی آن دسته از صادرکنندگانی که هیچگونه ارزی به کشور بازنگردانده‌اند و درصد بازگشت ارز آنها صفر است، تعلیق خواهد شد.
در راستای اجرای تصمیمات ستاد اقتصادی دولت و برابر با مفاد آیین‌نامه اجرایی قانون مقررات واردات و صادرات، کارت‌های بازرگانی آن دسته از صادرکنندگانی که از دیروز (اول تیرماه) تا پایان ماه جاری نسبت به ایفای تعهدات ارزی صادرات سال ۹۸ خود مطابق با دستورالعمل‌های بانک مرکزی اقدام نکنند، به حالت تعلیق درخواهند آمد.
عملیات تعلیق کارت‌های بازرگانی بر مبنای اختیارات وزارت صنعت بر اساس تبصره بند ٦ ماده ۱۰ آیین‌نامه اجرایی قانون مقررات صادرات و واردات درخصوص کارگروه پایش رفتار تجاری انجام می‌شود.
هزینه‌آفرینی تحریم‌ها برای قیمت دلار
علاوه بر این موضوعات، ایران از سال ۹۷ با خروج آمریکا از برجام با تحریم رو به رو است و از همان زمان نیز با مساله تامین ارز مواجه است. موضوعی که با تحریم سایر بخش‌های صادراتی مانند پتروشیمی‌ها پیچیده‌تر شده است.
همچنین دور زدن تحریم‌ها و افزایش هزینه بازگرداندن ارز فروش نفت در کنار کاهش صادرات نفت، دسترسی به ارز را کاهش داده است.
با این حال رئیس کل بانک مرکزی همواره تاکید کرده که وضعیت ذخیره ارزی ایران در شرایط مطلوبی است و نگرانی برای تامین ارز ضروری در کشور وجود ندارد.
فعالان و حتی سفته‌بازان بازار نیز البته با دیده تردید به ادامه روند رشد قیمت دلار می‌نگرند. شکستن سطح مقاومتی ۲۰ هزار تومان برای دلار کار آسانی نخواهد بود، تا آنجا که با وجود افزایش قیمت به بالای ۲۰ هزار تومان برای ساعت‌هایی اما این قیمت با دوام نبود.
حضور بانک مرکزی برای تعادل در عرضه و تقاضا
با این حال انتظار می‌رود بانک مرکزی به طور جدی وارد تنظیم قیمت‌ها در بازار ارز شود و با تزریق ارز مورد نیاز در بازار، قیمت‌ها عقب‌نشینی کنند.
در واقع احتمال بازگشت دلار به قیمت‌های پایین‌تر آنقدر قوی است که حتی بازیگران بازار سکه نیز با احتیاط در این بازار فعالیت می‌کنند زیرا با کاهش قیمت دلار در روزهای آینده با حضور بازارساز، قیمت سکه نیز فرو می‌ریزد.
صرافی‌ها نیز با علم به حضور بانک مرکزی برای کنترل بازار، ارزهای بیشتری به بازار عرضه خواهند کرد و موضوعی که می‌تواند صف فروش برای دلار در میدان فردوسی ایجاد کند و قیمت‌ها را پایین بیاورد.