هرچند بندر مرزی آستارا در منتهی الیه غرب گیلان و حاشیه دریای خزر با جمهوری آذربایجان، مرزهای دریایی و خشکی نیز دارد اما دولت تدبیر و امید با ایجاد راه آهن بین این دو کشور، علاوه بر تسهیل حمل و نقل کالا در منطقه، نقطه پایانی کریدور ریلی شمال - جنوب ایران را نیز تکمیل کرد و اهمیت این کریدور به عنوان محور ارتباط کشورهای حوزه خلیج فارس به خزر، وقتی مشخص می شود که بدانیم اکنون زمان لازم برای رفت و آمد کشتی های تجاری از هند به آسیای میانه از مسیر مومبای - کانال سوئز- مسکو به طول ۱۶ هزار و ۱۲۹ کیلومتر، ۴۰ روز است، اما بعد از تکمیل کریدور ریلی شمال - جنوب، فقط ۱۴ روز زمان نیاز خواهد داشت و هزینه های حمل و نقل نیز به حد چشمگیری کاهش خواهد یافت.
بی شک دستیابی به بازار بزرگ اوراسیا مهمترین هدف اقتصادی در احداث دروازه ریلی در آستاراست و مطابق موافقت نامه اعضای اتحادیه اوراسیا، ۸۶۲ قلم کالا با پایین ترین میزان تعرفه بین اعضا مبادله خواهد شد و با عنایت به وسعت و جمعیت بازار مصرف کشورهای عضو به خصوص روسیه، فرصت اقتصادی کم نظیری برای ایران، به ویژه در شرایط تحریم فراهم آمده است و با توجه به رغبت ده ها کشور دیگر برای عضویت در اتحادیه، آینده روشنی برای فعالیت های اقتصادی آن قابل ترسیم است.
جایگاه آستارا در صادرات کالا
رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت گیلان روز یکشنبه با اشاره به اهمیت و رونق صادرات از مبادی خروجی این استان گفت: در فروردین و اردیبهشت ماه امسال، ۱۶۶ هزار تن کالا به ارزش ۸۰ میلیون دلار از مرزهای استان به خارج از کشور صادر شده و این میزان صادرات از نظر ارزش ۱۶ درصد و از حیث وزن ۳۳ درصد نسبت به مدت مشابه سال گذشته رشد دارد.
فرهاد دلق پوش افزود: شهرستان آستارا با توجه به ظرفیت های تجاری ویژه، قابلیت تبدیل به آزمونه (پایلوت) صادرات شمال کشور را داراست و از میزان صادرات یاد شده، ۱۸۰ تن به ارزش ۳۳ هزار دلار فقط از بندر آستارا صورت گرفته است.
دبیر کارگروه توسعه صادرات غیرنفتی گیلان ادامه داد: بندر آستارا با توجه به قرار گرفتن در محور کریدور ریلی شمال - جنوب، نقش و جایگاه ویژه ای در توسعه صادرات و گسترش تبادلات تجاری در کشور دارد و بیش از ۴۵ درصد کارهای تجاری استان گیلان از مرز آستارا انجام می گیرد.
دبیر کارگروه توسعه صادرات غیرنفتی گیلان ادامه داد: بندر آستارا با توجه به قرار گرفتن در محور کریدور ریلی شمال - جنوب، نقش و جایگاه ویژه ای در توسعه صادرات و گسترش تبادلات تجاری در کشور دارد و بیش از ۴۵ درصد کارهای تجاری استان گیلان از مرز آستارا انجام می گیرد.
سرپرست اداره کل راهداری و حمل و نقل جاده ای گیلان نیز میزان صادرات کالا از استان در سال گذشته را بالغ بر ۷۵۹ هزار و ۷۹۴تن اعلام کرد و از رشد ۳۰ درصدی آن نسبت به سال ۹۷ خبر داد.
سبحان اله علیپور افزود: اغلب محصولات صادر شده از گیلان شامل میوه و تره بار، لبنیات و کاشی بوده و بیشترین کالاهای صادراتی، از مرز آستارا صادر شده است.
وی حجم کالاهای وارده از مرز آستارا در سال ۹۸ را ۱۱۹ هزار و ۶۶۵ تن اعلام کرد و میانگین تردد روزانه از مرز آستارا در سال گذشته را ۲۵۱ دستگاه کامیون و ۶ دستگاه وسیله نقلیه مسافری دانست.
علیپور اظهار کرد: در سال گذشته بیش از ۲۲۷ هزار و ۲۰۹ تن کالا از مرزهای استان ترانزیت شده و ۲۲۴ هزار و ۳۱۹ تن کالا مربوط به مرز آستارا و ۲۸ هزار و ۲۹۰تن مربوط به مرز انزلی بوده و همچنین ۴۳ هزار و ۵۸۴ دستگاه کامیون طی سال گذشته به مرز آستارا وارد و ۴۷ هزار و ۸۰۶ دستگاه کامیون نیز از این مرز خارج شده است.
سرپرست اداره کل راهداری و حمل و نقل جاده ای گیلان گفت: در سال گذشته هزار و ۱۰ دستگاه وسیله نقلیه مسافری به مرز آستارا وارد و هزار و ۳۳ دستگاه وسیله نقلیه مسافری از این مرز خارج شده است و یک میلیون و ۷۶۳ هزار و ۴۹۲ نفر از مرز آستارا تردد کرده اند و از این تعداد، ۸۸۹ هزار و ۶۶۳ مسافر وارد و ۸۷۳ هزار و ۸۲۹ مسافر از این مرز خارج شده اند.
دروازه ریلی، نگین مرزهای آستارا
اداره کل گمرک آستارا با زیرمجموعه هایی همچون پایانه های مسافری و تجاری فعالیت می کند و در بندرگاه، پل زمینی و پل ریلی شعبه دارد و به صورت شبانه روزی، فعالیت های تجاری از مرزهای سه گانه این شهرستان را مدیریت و رصد می کند.
مدیرکل گمرک آستارا اظهار کرد: مرز ریلی آستارا با وجود اینکه جدیدترین راه مرزی این شهرستان است، از رونق قابل توجهی برخوردار است و آینده بسیار روشنی دارد در سال گذشته ۱۲۰ هزار و ۶۸ تن کالا در قالب ۲ هزار و ۱۵۸ واگن از بارانداز راه‌آهن این شهرستان مرزی خارج و ۲۲۷ هزار و ۱۵۸ تن کالا با سه هزار و ۶۳۲ واگن به آن وارد شده بود.
رسول امیدی ادامه داد: گمرک بارانداز راه آهن آستارا از اوایل تیرماه سال ۹۷ فعال و در سال گذشته در بارانداز آن، ۲۷ هزار و ۸۵۳ تن کالا توسط هزار و ۶۵۸ دستگاه کامیون حمل و نقل شده است و بعد از اتصال بارانداز به راه آهن رشت، کریدور ریلی شمال - جنوب نقش اقتصادی خود را به طور کامل ایفا خواهد کرد.
وی افزود: بیش از ۸۰ درصد صادرات کالا از استان گیلان از طریق مرزهای این شهرستان انجام می گیرد و فعالیت شبانه روزی گمرکات این شهرستان در حوزه اقتصاد خارجی گیلان، نقش بسزایی دارد.
وی افزود: ارزش کالاهای صادر شده از آستارا در سال گذشته ۳۶ میلیون و ۷۳۳ هزار و ۲۹۱ دلار و ارزش کالاهای وارده ۷۰ میلیون و ۶۰ هزار و ۶۰۵ دلار بوده و رغبت کشورهای اوراسیا و همسایه برای استفاده تجاری از این مرز ریلی، موید امتیاز راه آهن آستارا در اقتصاد برون مرزی است.
فرماندار آستارا نیز اظهار کرد: دولت در توسعه راه های برون مرزی آستارا خدمت بزرگی انجام داده و علاوه بر راه های زمینی، دریایی و ریلی، چهارمین راه نیز به صورت زمینی به موازات راه آهن آستارا در حال احداث است و سبب رونق مضاعف تجارت خارجی از این شهرستان مرزی خواهد شد.
مدیرکل گمرک آستارا گفت: در سال گذشته ۷۷۴ هزار تن کالای غیرنفتی به ارزش ۴۱۰ میلیون دلار، از گمرک این شهرستان به خارج از کشور صادر شده و میزان حمل و نقل خارجی ورودی، ۱۲۵ هزار تن کالا به ارزش ۲۳۲ میلیون دلار و میزان حمل و نقل خارجی خروجی ۱۶۵ هزار تن کالا به ارزش ۷۲۴ میلیون دلار بوده است.
امیدی افزود: در سال گذشته در قالب تجارت چمدانی نیز ۱۵ هزار و ۳۷۰ تن کالا به ارزش ۶۱ میلیون و ۴۷۷ هزار دلار از گمرک آستارا به خارج از کشور و اغلب به جمهوری آذربایجان صادر شده است.
فرماندار آستارا نیز اظهار کرد: دولت در توسعه راه های برون مرزی آستارا خدمت بزرگی انجام داده و علاوه بر راه های زمینی، دریایی و ریلی، چهارمین راه نیز به صورت زمینی به موازات راه آهن آستارا در حال احداث است و سبب رونق مضاعف تجارت خارجی از این شهرستان مرزی خواهد شد.
حسن رستم زاد افزود: میزان صادرات کالا از مرز این شهرستان در سال ۹۸ نسبت به سال ماقبل، ۶۰ درصد افزایش یافته بود و این امر نشانگر ظرفیت بالای صادرات و حمل و نقل کالا در آستاراست.
وی ادامه داد: تعریف و توسعه راه های برون مرزی آستارا به طور دقیق با جهش تولید و شعار و پیام مهم سال ۹۹ مطابقت دارد و بازرگانان، تجار، صادرکنندگان و تولیدکنندگان کالاها از این فرصت های مرزی برای به دست گرفتن بازار تقاضای بزرگ روسیه و اوراسیا تلاش کنند.
فرماندار آستارا گفت: مرزها فرصت های توسعه و تجارت خارجی هستند و نزدیکی مرزهای این شهرستان به مقاصد خارجی و مقرون به صرفه بودن تجارت از این محورها، باید از سوی تجار و بازرگانان مغتنم گرفته شود و با ارزآوری بیشتر برای عمران و آبادانی مضاعف سرزمین مان ایران تلاش کنیم.
شهرستان مرزی بندر آستارا با ۹۱ هزار نفر جمعیت در منتهی الیه غرب استان گیلان، حاشیه دریای خزر و مرز جمهوری آذربایجان واقع شده و از مبادی مهم صادرات و واردات کشور است.