آبیاری نوین در استان‌ها و عبور از بحران خشکسالی و تحریم

بخش کشاورزی ایران سهم ۸.۸ درصدی در تولید ناخالص داخلی، سهم حدود ۱۹ درصدی در اشتغال و سهم ۱۸ تا ۲۰ درصدی در صادرات غیرنفتی کشور دارد؛ این شاخص ها در سال‌های اخیر که موضوع کم آبی در استان‌های مختلف شدت گرفته بود، می توانست هم بر جمعیت بیکاران بیفزاید و هم درآمد بخش قابل توجهی از مردم را که در دهک های پایین درآمدی جای دارند، تحت شعاع قرار دهند.

همین امر سبب شد تا دولت تدبیر و امید از ابتدای فعالیت خود در سال ۹۲ رفع مشکل کم آبی به عنوان بزرگترین چالش بخش کشاورزی ایران را در دستور کار قرار دهد که نتیجه آن مصوباتی برای پرداخت تسهیلات ارزان قیمت و حتی رایگان به بهره برداران و کشاورزانی بود تا به استفاده از سامانه های نوین آبیاری و تغییر الگوی کشت ترغیب شوند.

نتیجه این سیاست‌گذاری‌ها جهش بخش کشاورزی در استفاده از روش های نوین آبیاری بود به گونه ای که به گواه آمار امروز نیمی از طرح های تجهیز اراضی کشاورزی به الگوهای جدید آبیاری در دولت تدبیر و امید و در هفت سال اخیر انجام شده که در چهل سال گذشته بی سابقه بوده است.

در هفت سال گذشته روش‌های نوین آبیاری از جمله آبیاری کم‌فشار، قطره‌ای، زیرسطحی و تیپ در مناطق مختلف با توجه به آب موجود و شرایط اقلیمی هر منطقه اجرایی شده است به گونه ای که بر اساس آمار وزارت جهادکشاورزی راندمان آب را از ۳۵ به ۹۰ درصد قابل ارتقا است که بارقه امید را در دل کشاورزان بخصوص در مناطق خشک و کویری روشن‌ کرده‌است.

در سایه این اقدامات همچنین میزان بهره‌وری آب از ۹۲۰ گرم بر مترمکعب اکنون به یکهزار و ۴۵۰ گرم رسیده و سالانه بین هفت تا هشت درصد به بهره‌وری کشور اضافه شده‌است؛ این نکته از آن جهت حایز اهمیت است که طبق برنامه ششم توسعه باید بخشی از رشد اقتصادی کشور در سایه رشد بهره‌وری حاصل شود.

در مجموع می توان گفت که اجرای آبیاری نوین با کمک‌های بلاعوض دولت و تسهیلات ارزان‌قیمت در استان‌ها روز به روز رونق گرفت به طوری که دولت ۸۵ درصد هزینه اجرای شبکه‌های آبیاری نوین تحت فشار را بصورت تسهیلات بلاعوض به کشاورزان ارایه داد.

امروز دولت در زمینه پرداخت کمک بلاعوض در ازای اجرای هر هکتار آبیاری تحت فشار  ۱۷ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان برای آبیاری موضعی، آبیاری کم فشار هفت میلیون تومان، آبیاری بارانی ۱۲.۵ میلیون تومان کمک بلاعوض پرداخت می‌کند که این رویه فرصتی را برای توسعه کشاورزی و تشویق کشاورزان برای ادغام و یکپارچه سازی اراضی کشاورزی فراهم کرده‌است.

یک حساب سرانگشتی نشان می‌دهد که در هیچ دوره‌ای به اندازه دولت تدبیر و امید در بخش آب سرمایه‌گذاری انجام نشده است زیرا تا پیش از پیروزی انقلاب اسلامی ۳۸ هزار هکتار از زمین های کشاورزی به سیستم آبیاری تحت فشار مجهز بود که اکنون این رقم به ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار هکتار رسیده که یک میلیون و ۱۵۰ هزار هکتار آن در دولت‌های یازدهم و دوازدهم بوده است.

فعالیت دولت تنها در این بخش محدود نبوده و میزان شبکه‌های آبیاری و زهکشی در این حوزه نیز از رقم یک میلیون هکتار به یک میلیون و۶۰۰ هزار هکتار رسانده است.

علاوه بر این دولت، توسعه کشت گلخانه ای و تاکید بر صنایع تبدیلی نیز طرح‌های متنوعی را پی‌ریزی و اجرا کرده و مصمم است که با وجود منابع کم مالی، مقدار زیادی از طرح های آبیاری نوین را تا پایان دولت دوازدهم اجرایی کند.

در این راستا خبرنگاران مراکز و دفاتر استانی ایرنا خبرها و گزارش های بسیاری در زمینه روند آبیاری نوین مخابره کرده اند و همواره هم گام با دولت و ملت در راستای اطلاع رسانی توسعه و جهش اقتصاد کشاورزی گام های مثبتی برداشته اند که بخشی از آمار این گزارش ها در برخی از استانها در قالب جدول ذیل بیان شده است.