بازار بورس اوراق بهادار ایران در حالی بر مدار صعود قرار گرفته است که اغلب بورس‌های جهان با تبعات شیوع و گسترش ویروس کرونا دست به گریبان هستند. این امر نشان از آن دارد که با اقدامات دولت دوازدهم، بازار بورس کشور، در مسیر تحولی اساسی حرکت می‌کند و با جذب نقدینگی سرگردان مردم، امید آن می‌رود که تولیدکنندگان کشور، به نتایجی درخشان در سال جهش تولید دست یابند.
بورس؛ عصری برای جهش
زمان آغاز فعالیت بورس اوراق بهادار تهران به سال ۱۳۴۶ باز می‌گردد. هرچند پیشینه مطالعاتی برای ایجاد بورس در ایران، تاریخچه‌ای طولانی‌تر دارد، اما به دلایلی همچون آشفتگی‌های سیاسی ناشی از جنگ‌های اول و دوم جهانی، انقلاب مشروطه و تغییر حکومت از قاجار به پهلوی، زمان بیشتری نیاز بود تا بورس اوراق بهادار تهران تشکیل شود. هرچند بورس پس از تشکیل دوره‌ای از رونق را طی کرد، اما با پیروزی انقلاب اسلامی، ملی کردن برخی از صنایع و سپس وقوع جنگ تحمیلی، بورس تا حدی از رونق افتاد.
پس از آن نیز هرچند بورس وضعیتی بهتر از گذشته پیدا کرد، اما از یکسو نگاه منفی برخی از احزاب و گروه‌های سیاسی به بازار بورس و در عین حال دولتی بودن بسیاری از صنایع و هلدینگ‌ها، وضعیت بورس به رغم برخی تحولات و رونق‌های گاه به گاه، هرگز ایده‌آل نشد و بیشتر شهروندان ترجیح می‌دادند پس انداز خود را یا در بانک‌ها بسپارند یا آنکه وارد بازار سکه و طلا، مسکن، ارز یا خودرو کنند و همین امر در اغلب موارد منجر به بی‌ثباتی در این بازارها و نوسانات ناگهانی در آن‌ها می‌شد، ضمن آن که سرمایه‌گذاری شهروندان در بازار سکه یا ارز، نمی‌توانست به کمک رونق تولید در ایران بیاید.
اما رویکرد دولت یازدهم و دوازدهم نسبت به بورس، رویکردی تاریخی است. امروزه دولت بورس را نه محلی برای به اصطلاح «قماربازی» یا «سفته‌بازی» که فضایی برای سرمایه‌گذاری شهروندان در امر تولید می‌داند. رویکرد دولت آن است که تا حد ممکن از نقش خود در بنگاه‌داری بکاهد و در عین حال و برخلاف برخی اقدامات قبلی، با عرضه سهام شرکت‌ها در بورس اوراق بهادار، در راه یک خصوصی‌سازی واقعی گام بردارد. خصوصی‌سازی که در آن رقابت بر سر جذب سرمایه با ارائه گزارش‌های شفاف مالی و اداری می‌تواند جای واگذاری بنگاه‌ها به قیمت بسیار پایین را بگیرد.
وقتی که شاخص پرید
شاخص بورس همواره نمایش دهنده وضعیت یک بازار بورس و نشان دهنده وضعیت تغییرات آن است. بطور طبیعی هرچه شاخص بورس افزایش یابد، نشان دهنده آن است که وضعیت بازار مذکور در حال بهتر شدن است. رشد قابل توجه شاخص بازار بورس تهران، از آغاز به کار دولت یازدهم شروع شد. شاخص بورس در اول خردادماه سال ۱۳۹۲ بر روی رقم ۴۳۰ هزار و ۴۷۰ واحد قرار داشت، اما پس از پیروزی «حسن روحانی» در انتخابات، و افزایش امیدواری‌ها نسبت به بهبود وضعیت اقتصادی کشور، این شاخص آرام آرام بیشتر شد تا جایی که در همان سال به حدود بیش از دو برابر رسید. هرچند این شاخص مدتی بعد افت کرد، اما با امضای برجام، امید به سرمایه‌گذاری‌ها در کشور بیشتر و بازار سهام دوباره شاهد بالاتر رفتن شاخص خود شد. افزایش شاخص سهام تا دو سال بعد نوساناتی داشت، اما از نیمه دوم سال ۱۳۹۶، شاخص سهام حرکت رو به رشد خود را آغاز کرده و این روند در سال ۱۳۹۷ شتابان شد.
در نتیجه همین رشد شتابان است که میزان سرمایه‌گذاری‌های شهروندان در بازار بورس بسیار افزایش یافته است. شاخص بورس در روز هشتم تیرماه امسال به عدد تاریخی ۱میلیون و ۴۹۱ هزار و ۹۵۱ واحد رسیده است و مشخص است که در شرایط فعلی، بازار بورس همچنان به رشد خود ادامه خواهد داد.
نکته دیگر آن است که دولت دوازدهم اقدامات تاریخی دیگری نیز در این میان صورت داده که این اقدامات، بیش از پیش بورس را برای سرمایه‌گذاران جذاب کرده است. فروش بخشی از سهام «شستا» یکی از این اقدامات اساسی بود و پای یکی از بزرگترین هلدینگ‌های اقتصادی کشور را به بورس باز کرد. بطور منطقی ورود چنین شرکت بزرگی به بورس، به معنا شفافیت بیشتر و بهره‌مندی همه شهروندان از سودآوری آن خواهد بود. همچنین دولت در نظر دارد تا در اقدام تاریخی دیگری، در آینده‌ای نزدیک سهام باشگاه‌های ورزشی خود همچون «پرسپولیس» و «استقلال» را نیز وارد بورس کند اقدامی که نه تنها می‌تواند باعث حل مشکلات بسیاری در این دو باشگاه شود که بار سنگین هزینه‌های مالی این دو تیم را نیز از دوش دولت برخواهد داشت. عرضه‌ای که بسیاری منتظر آن هستند و می‌تواند گام بلند دیگری در خصوصی‌سازی و حرفه‌ای سازی واقعی فوتبال کشور باشد.
بورس؛ پول‌هایی که تبدیل به سرمایه تولید خواهند شد
رشد سرمایه در بازار بورس، نتایج بسیار پرثمری دارد. ویژگی اصلی بورس اوراق بهادار، ارتباط مستقیم و شفاف سرمایه‌گذار و بنگاه تولیدی است. در نتیجه می‌توان دریافت که هرچه میزان سرمایه از طریق بازار بورس عبور کند و به بورس وارد شود، می‌توان امیدوار بود که بنگاه‌های اقتصادی مذکور، شفاف‌تر و حرفه‌ای تر عمل کنند. از سوی دیگر وجود یک بازار بورس قوی، به معنای جمع‌آوری هرچه بیشتر سرمایه و منابع مالی در کشور است. در واقع چنین بازاری می‌تواند سرمایه‌های خرد و متوسط شهروندان را گردهم آورده و آن‌ها را در امر تولید به کار اندازد. همچنین وجود یک بازار بورس فعال خواهد توانست تا منابع مالی لازم برای فعالیت بنگاه‌های تولیدی را مهیا کرده و به این بنگاه‌ها برای راه‌اندازی خطوط تولید جدید و گسترش تولیدات خود کمک نماید.
از همین رو است که با حمایت قاطع و مداوم دولت دوازدهم از بورس و ورود بنگاه‌های جدید تولیدی به این بازار از طریق عرضه‌های اولیه مداوم، می‌توان امیدوار بود که بازار بورس هر روز بیشتر از دیروز منابع مالی به دست آورد و در نتیجه هم از یکسو شهروندان از طریق سرمایه‌گذاری در بورس، سود مناسبی از پول خود کسب نمایند و از سوی دیگر بنگاه‌های تولید پیشرفت نمایند و بطور حتم تا زمانی که دولت دوازدهم اقدامات و حمایت‌های خود را از بورس اوراق بهادار ادامه دهد، می‌توان مطمئن بود که روزهای شکوفایی بورس ادامه خواهد یافت.