شرایط آب و هوایی و بارندگی زیاد امسال، زاد و ولد و تکثیر گونه‌های مختلف ملخ بومی، مراکشی، ایتالیایی و شاخک بلند شکم بادمجانی را در مزارع و مراتع این مناطق نسبت به سنوات گذشته افزایش داده است و هجوم این حشرات چابک کام کشاورزان را تلخ کرده است.
هرچند عملیات مبارزه با این میهمان ناخوانده در پنج هزار هکتار از سطح مزارع و باغات شهرستانهای سبزوار، جوین، جغتای، خوشاب، داورزن و ششتمد واقع در غرب خراسان رضوی آغاز شده است اما همچنان به دلیل نبود امکانات کافی و وسعت مناطق آفت زده، عملیات مبارزه با این حشرات به پایان نرسیده است.
کندی عملیات سم پاشی مزارع
یک کشاورز زیان دیده از هجوم ملخ ها در ششتمد به خبرنگار ایرنا گفت: علاوه بر تهدیدات طبیعی، امسال ملخ ها بی رحمانه به جان مزارع افتاده اند و بر اثر هجوم ملخها بخش زیادی از مزارع نخود، گوجه فرنگی، باغ‌های انگور و دشت‌های علوفه دچار خسارت شده است.
محمد حسین داوطلب با اشاره به این که کشاورزان به تنهایی توان مقابله با هجوم ملخ ها را ندارند افزود: جهاد کشاورزی با کمک کشاورزان اقدام به سمپاشی مزارع کرده است اما با توجه به سطح فراگیر ملخ این اقدامات باید با سرعت بیشتری ادامه یابد.
وی ادامه داد: آفت ملخ در ردیف بیمه محصولات کشاورزی قرار ندارد که با توجه به هجوم گسترده ملخ ها به مزارع طی سالهای اخیر باید راهکاری برای این موضوع اندیشیده شود که کشاورزان از این بلا نجات یابند.
تازه خوری ویژگی مخرب ملخها
یک کارشناس ارشد گیاهان دارویی نیز گفت: ملخها به عنوان حشرات گیاه‌خوار یکی از مخرب‌ترین آفات محصولات کشاورزی هستند به طوری که یک ملخ از تولد تا بلوغ توانایی قطع و تخریب ۱۷ کیلوگرم در هکتار گیاه را دارد.
مرتضی ریوندی افزود: حمله سیل‌گونه این حشره سبب ایجاد خسارت‌های شدیدی به مراتع و چراگاه‌ها، محصولات زراعی، غلات و سبزیجات و محصولات باغی می‌شود و تهدیدی برای تامین مواد غذایی برای بشریت است.
وی ادامه داد: افزایش پوشش‌های گیاهی بر اثر بارندگی موجب طغیان ملخها شده و میل به تازه خوری و استفاده از گیاهان مرغوب از ویژگی‌های مخرب این آفت است.
این کارشناس ارشد گیاهان دارویی با اشاره به شیوه‌های مبارزه با ملخها از دیرباز گفت: ایجاد کانال و ساخت دیواره‌هایی با شاخه و برگ گیاهان تا استفاده از سموم و آفت کش‌ها از راه‌های مبارزه با این آفت است.
ریوندی افزود: به طور کلی کنترل آفت ملخ هزینه و وقت زیادی دارد و مستلزم اجرای برنامه‌ریزی دقیق و مداومی است.
وسعت کانون های ملخ زده زیاد است
مدیر جهاد کشاورزی سبزوار هم در این خصوص گفت: هرچند سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی اعتبارات مناسبی در اختیار ما قرار داده است اما وسعت کانون‌های ملخ زده زیاد است و امکان آفت‌زدایی سریع در این مناطق وجود ندارد.
منصور برغمدی افزود: علاوه بر کانون‌های ملخ خیز در شهرستانهای جوین، جغتای، داورزن و خوشاب ۱۶ کانون ملخ به وسعت دو هزار هکتار در مزارع این شهرستان و عرصه‌های منابع طبیعی و تاغزارها شناسایی شده که عملیات مبارزه با این آفت از دو ماه گذشته آغاز شده است.
وی ادامه داد: با توجه به شرایط آب و هوایی و بارندگی زیاد امسال، زاد و ولد و تکثیر گونه‌های مختلف ملخ بومی، مراکشی و بادمجانی در مزارع و مراتع شهرستان سبزوار بیشتر شده بود که برای جلوگیری از خسارت زدن به کشاورزان عملیات مبارزه به موقع با این ملخها به طور مرتب انجام شد.
او تصریح کرد: ملخ با تنوع گونه‌ای و تغذیه‌ای مختلف آفتی جدی برای محصولات کشاورزی است و بر اثر طغیان ملخ مزارع پنبه، صیفی‌جات و باغ‌های انگور در شهرستان سبزوار بیشتر در معرض خسارت قرار گرفته‌اند.
مبارزه با ملخها با کمک شوراها و دهیاریها
مسوول واحد حفظ نباتات جهاد کشاورزی سبزوار نیز با اشاره به این که مهمترین هدف واحد نباتات، حفظ تعادل پایدار و تنوع زیستی موجودات است گفت: برای مبارزه با آفت ملخ ابتدا پایش کانون‌های آلوده مورد شناسایی قرار گرفت و سپس اقدامات اجرایی مبارزه با این آفت با رعایت موارد زیست محیطی اجرا شد.
الهام حداد افزود: برای مبارزه با آفت ملخ ابتدا به کمک شوراها و دهیاریها به دامداران و زنبورداران اطلاع رسانی شد که از چرای دام، چیدن گیاهان مرتعی سمپاشی شده و استقرار کندوهای زنبور عسل در مناطق آلوده دوری کنند.
وی ادامه داد: با توجه به بازدیدهای صورت گرفته از کانون‌های ملخ، تراکم پوره ملخ بومی ۱۵ عدد در متر مربع، تراکم ملخ مراکشی حدود ۲۰ عدد و تراکم ملخ شکم بادمجانی ۱۰ عدد در متر مربع برآورد شد که به محض تراکم بالای ملخ در کانون‌های طغیانی عملیات سمپاشی در سنین دو و سه پورگی آغاز شد.
مسوول واحد حفظ نباتات جهاد کشاورزی سبزوار با بیان این که ملخ پنج سن پورگی دارد گفت: عملیات مبارزه با آفت ملخ از طریق سمپاش با ماده تکنیکال دلتامترین و به صورت محلول‌پاشی و طعمه‌پاشی با سبوس از مرحله دوم و سوم سن که ملخ قدرت پروازی چندانی ندارد آغاز شده است.
شهرستانهای سبزوار، جوین، جغتای، خوشاب، داورزن حدود ۱۷۰ هزار هکتار اراضی زراعی و باغی و ۵۵ هزار بهره بردار کشاورزی دارند و سالانه بیش از ۳۰۰ هزار تن انواع محصولات کشاورزی در این مناطق تولید می‌شود. گندم، جو، کلزا، زعفران، پسته، چغندرقند، زیره، گیاهان دارویی، گردو، انار و انگور از عمده محصولات شهرستانهای غرب خراسان رضوی است.
شهرستان سبزوار در ۲۳۰ کیلومتری غرب مشهد واقع است.