در این فصل از سال تماشای مزارع طلایی گندم آذربایجان‌غربی جذابیت خاصی دارد و دشت‌های وسیع در مناطق مختلف استان با این خوشه‌های طلایی گندم آراسته شده و تا چشم توان دیدن دارد، این آراستگی و زیبایی تداوم دارد و در برخی مناطق که دشت به کوه می‌رسد زیبایی‌های مزارع را نیز دوچندان می‌کند.
در برخی از مناطق آذربایجان غربی از جمله "چوم مجیدخان" بوکان و "دشت شارویران" مهاباد مزارع طلایی گندم در کنار مزارع کلزا، مزارع سبزرنگ صیفی‌جات و باغات، شاهکار خلقت را بیشتر نمایان می‌کند و چشم از دیدن آن سیر نمی‌شود و زبان در توصیف این همه زیبایی عاجز است.
مزارع گندم در حاشیه سدهای حسنلوی نقده، شهیدکاظمی بوکان و سد مهاباد در صبحگاهان که نور طلایی مزارع گندم حاشیه سدها در رنگ نیلی آب انعکاس پیدا می‌کند، طلایی بودن مزارع گندم بیشتر از همیشه نمایان‌تر می‌شود و لنز هیچ دوربینی نمی‌تواند این همه زیبایی و آراستگی را ثبت کند و تنها با حضور در طبیعت می‌توان از دیدن آن همه زیبایی لذت برد.
اما آذربایجان‌غربی یک میلیون هکتار اراضی کشاورزی قابل کشت دارد که از این مقدار ۷۰۰ هزار هکتار آن زیر کشت انواع محصولات باغی و زراعی رفته و سهم گندمزارهای این استان ۳۸۰ تا ۴۰۰ هزار هکتار در سال است که به ۲ صورت دیم و آبی کشت می‌شود.
سهم آذربایجان‌غربی در تولید گندم حدود ۷۰۰ هزار تُن در سال بوده و این استان در جایگاه هفتم تولید این محصول قرار داردسالانه در کشور ۱۰ تا ۱۲ میلیون تُن گندم تولید می‌شود که آذربایجان‌غربی با حدود ۷۰۰ هزار تُن در جایگاه هفتم تولید این محصول قرار دارد، این جایگاه با توجه به وضعیت مزارع آذربایجان‌غربی و قطب بودن این استان در تولید برخی محصولات کشاورزی دیگر از جمله چغندرقند و سیب درختی قابل قبول است.
پیش‌بینی تولید ۶۳۰ هزار تُن گندم در آذربایجان‌غربی
مدیر زراعت سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان‌غربی گفت: امسال با توجه به وضعیت مزارع گندم استان پیش‌بینی می‌شود در مجموع بیش از ۶۳۰ هزار تُن گندم در آذربایجان‌غربی برداشت شود.
امسال ۳۸۰ هزار هکتار از مزارع آذربایجان‌غربی به گندم اختصاص یافته که از این مقدر ۲۹۰ هزار هکتار به صورت دیم و ۹۰ هزار هکتار نیز به صورت آبی کشت شده استعلی عیدی گفت: امسال ۳۸۰ هزار هکتار از مزارع آذربایجان‌غربی به کشت گندم اختصاص یافته که از این مقدر ۲۹۰ هزار هکتار به صورت دیم و ۹۰ هزار هکتار نیز به صورت آبی کشت شده است.
وی با اشاره به اینکه در آذربایجان‌غربی ارقامی مانند "سرداری"، "آذری" و "باران" در کشت گندم دیم و ارقامی مانند "زرین"، "پیشگام" و "میهنگ در کشت گندم آبی مورد استفاده قرار می‌گیرد افزود: این ارقام در مقایسه با سایر ارقام عملکردی خوب و سازگاری بیشتری با شرایط آب و هوایی این منطقه دارد.
مدیر زراعت سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان‌غربی گفت: این سازمان هر سال در فصل کشت گندم، برای افزایش بهره‌وری مزارع و تولید محصول با کیفیت، بذرهای "اصلاح‌شده مادری" و "گواهی‌شده" را در بین کشاورزان استان با قیمت یارانه‌ای توزیع می‌کند.
عیدی با اشاره به میزان تولید گندم در اراضی آذربایجان‌غربی نیز افزود: هر چند میانگین تولید گندم در مزارع، تابعی از چند متغیر از جمله قابلیت خاک، میزان بارش سالانه و مبارزه به موقع با آفت است اما میانگین تولید گندم در مزارع دیم استان هزار و ۴۰۰ کیلوگرم در هکتار و در مزارع آبی سه هزار و ۴۰۰ کیلوگرم است.
وی اظهار داشت: میزان مصرف سموم نیز در گندمزارهای استان بسیار اندک بوده و حداقل کودشیمیایی برای تولید این محصول به کار گرفته شده و به همین خاطر گندم آذربایجان‌غربی از کیفیت خوبی برخوردار است.
وی با اشاره به اینکه استقبال کشاورزان مناطق جنوبی و مرکزی آذربایجان‌غربی از کشت گندم بیشتر است اضافه کرد: شهرستان‌های نقده، بوکان، میاندوآب ارومیه و مهاباد به ترتیب بیشترین سهم را در تولید گندم استان به خود اختصاص داده‌اند.
مبارزه با آفت‌ها در ۳۹۶ هزار هکتار از مزارع گندم آذربایجان‌غربی
مدیر زراعت سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان‌غربی گفت: امسال ۳۹۶ هزار هکتار از مزارع گندم استان علیه آفت‌های "علف‌هرز"، "سن‌پوره"، "سن مادر" و "زنگ‌زرد" سمپاشی شد که بیشترین مبارزه علیه آفت علف هرز و به مساحت ۲۲۲ هزار و ۶۱۶ هکتار صورت گرفته است.
عیدی اضافه کرد: مبارزه با آفت علف هرز هر سال در اوایل فروردین ماه صورت می‌گیرد و کشاورزان در این فصل با راهنمایی کارشناسان جهادکشاورزی مبارزه با این آفت را در مزارع خود انجام می‌دهند.
وی با اشار ه به اینکه مبارزه نکردن با علف‌های هرز خسارت بین ۳۰ تا ۵۰ درصدی به مزارع وارد می‌کند و می‌تواند افت کمی و کیفی محصول را در پایان فصل برداشت به همراه داشته باشد، افزود: خردل‌وحشی، یولاف، جودره، چچم، خاکشیر دم‌روباهی، خارشتر و شلمی از مهمترین علف‌های هرزی هستند که در کنار مزارع غلات استان رشد می‌کند.
امسال ۱۶۳ هزار هکتار از مزارع گندم آذربایجان‌غربی علیه آفت‌های سن مادر و سن پوره سمپاشی شد که از این مقدار ۹۳ هزار هکتار علیه آفت سن مادر و ۷۰ هزار هکتار عیله آفت سن پوره بود
مدیر زراعت سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان‌غربی گفت: امسال ۱۶۳ هزار هکتار از مزارع گندم استان علیه آفت‌های سن مادر و سن پوره سمپاشی شد که از این مقدار ۹۳ هزار هکتار علیه آفت سن مادر و ۷۰ هزار هکتار عیله آفت سن پوره بود.
وی با اشاره به اینکه هر سال مبارزه علیه سن مادر در اواخر فروردین و اوایل اردیبهشت ماه با ورود این آفت به مزارع گندم انجام می‌شود، اضافه کرد: سمپاشی مزارع علیه آفت سن مادر نقش مهمی در کاهش پوره سن در مزارع گندم دارد و از طغیان این آفت در مزارع جلوگیری می‌کند.
وی با بیان اینکه سن گندم مهمترین آفت گندم در ایران است که اقدام به تغذیه از مواد درون گندم می‌کند و در نهایت محصولی که عاید کشاورز می‌شود، خوشه خشک و سیاه شده گندم است افزود: سمپاشی مزارع گندم علیه این آفت زمانی ضروری است که به طور متوسط در هر متر مربع یک عدد "سن گندم" مشاهده شود.
وی در خصوص مبارزه با آفت زنگ زرد گندم در مزارع آذربایجان‌غربی گفت: این آفت از جمله بیماری‌های گندم است که در مواقعی که مزرعه دارای رطوبت بالا باشد، شرایط برای شیوع آن مساعد می‌شود که امسال مبارزه با آن در ۱۱ هزار و ۶۴۹ هکتار از مزارع استان انجام شده است.
وی در خصوص زیان‌هایی که زنگ گندم به این محصول وارد می‌کند افزود: اگر آفت زنگ به خوشه گندم برسد، دانه‌های گندم چروکیده شده و برداشت محصول از ۲ تُن در هکتار به کمتر از ۷۰۰ کیلوگرم کاهش پیدا می‌کند.
وی به کشاورزان توصیه کرد در فصل داشت با مراجعه به مراکز جهادکشاورزی دهستان‌ها و دریافت راهنمایی‌های فنی لازم نسبت به خرید سموم مورد نیاز خود از فروشگاه‌های مجاز اقدام و مزارع خود را علیه این آفت‌ها سمپاشی کنند.
برداشت گندم آذربایجان‌غربی با هزار و ۲۰۰ دستگاه کمباین
مدیر زراعت سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان‌غربی با اشاره به اینکه برداشت گندم در مناطق مختلف استان آغاز شده گفت: امسال برداشت گندم بخش زیادی از مزارع استان به صورت مکانیزه و با استفاده از یک‌هزار و ۲۰۰ دستگاه کمباین بومی و مهاجر انجام می‌شود که از این تعدد یک‌هزار دستگاه کمباین بومی و ۲۰۰ دستگاه مهاجر هستند.
عیدی افزود: برداشت گندم با استفاده از ادوات کشاورزی بدون معاینه فنی ممنوع است و قبل از شروع برداشت، تیم‌های کارشناسی بخش خصوصی و دولتی کار بازدید و تست دستگاه‌های کمباین را شروع کردند و تنها به کمباین‌های که بدون نقص بودند، گواهی معاینه فنی ارائه شده است.
وی اضافه کرد: در زمان برداشت نیز کارشناسان جهادکشاورزی در ۲ نوبت این دستگاه‌های کمباین را مورد ارزیابی قرار می‌دهند و دستگاه‌های معیوب را متوقف می‌کنند تا پس از رفع نقص دوباره به فعالیت خود ادامه دهند.
در فصل برداشت غلات به هر دستگاه کمباین بومی و مهاجر فعال ۱۰ هزار لیتر سوخت یارانه‌ای در چهار مرحله داده می‌شودمسوول واحد مکانیزاسیون جهادکشاورزی مهاباد نیز در خصوص تامین سوخت دستگاه‌های کمباین نیز گفت: در فصل برداشت غلات به هر دستگاه کمباین بومی و مهاجر فعال ۱۰ هزار لیتر سوخت یارانه‌ای در چهار مرحله داده می‌شود و کمباین‌داران در این فصل مشکل تامین سوخت ندارند.
خسرو حسن‌پور افزود: دروگرهایی که در مناطق کوهستانی و کوهپایه‌ای کار برداشت گندم در این مناطق را برعهده دارند نیز ۶۰۰ لیتر سوخت یارانه‌ای در ۲ مرحله داده می‌شود.
وی از کشاورزان خواست تا برداشت غلات خود را تنها با دستگاه‌هایی که دارای معاینه فنی و بدون نقص هستند، انجام دهند و پس از برداشت نیز از آتش زدن کاه و کلش مزارع غلات خودداری کنند.
راه اندازی ۶۴ مرکز خرید گندم در آذربایجان‌غربی
نماینده جهادکشاورزی آذربایجان‌غربی در امر خرید گندم گفت: امسال برای خرید گندم مازاد بر نیاز کشاورزان استان، ۶۴ مرکز خرید راه‌اندازی شده که کار خرید این محصول مهم کشاورزی را از هفتم تیرماه جاری آغاز کردند.
۳۵ مرکز خرید گندم وابسته به تعاونی روستایی به عنوان مباشر خرید و ۲۹ مرکز نیز مربوط به شرکت غله به عنوان متولی خرید در آذربایجان‌غربی فعال هستندصولت قلی‌زاده افزود: از این تعداد مرکز خرید ۳۵ مرکز وابسته به تعاونی روستایی به عنوان مباشر خرید و ۲۹ مرکز نیز مربوط به شرکت غله به عنوان متولی خرید بوده و فعالیت این مراکز تا پایان شهریور تداوم خواهد داشت و در صورت نیاز این مدت نیز تمدید می‌شود.
وی با اشاره به اینکه تاکنون بیش از سه هزار تُن گندم مازاد بر نیاز کشاورزان توسط این مراکز خریداری شده است پیش‌بینی کرد امسال بیش از ۵۱۴ هزار تُن گندم توسط این مراکز خریداری شود.
نماینده جهادکشاورزی آذربایجان‌غربی در امر خرید گندم گفت: امسال قیمت خرید در مقایسه با پارسال افزایش یافته و قیمت هر کیلوگرم گندم با چهار درصد افت مفید و ۲ درصد افت غیرمفید ۲۵ هزار ریال تعیین شده است.
وی با بیان اینکه امسال خرید گندم مازاد بر نیاز کشاورزان بر اساس ثبت در سامانه خواهد بود، اضافه کرد: کشاورزان قبل از تحویل گندم باید با مراجعه به مراکز در سامانه اینترنتی ثبت‌نام کنند.
قلی‌زاده از گندمکاران آذربایجان‌غربی خواست برای حذف پای دلالان در زمینه خریدوفروش گندم محصول مازاد بر نیاز خود را به مراکز خرید گندم تحویل دهند و از انبار کردن گندم به امید افزایش قمیت خرید تضمینی خودداری کنند چون در صورت آلوده شدن گندم به آفت انباری، گندم با افت شدید قیمت به فروش می‌رسد.
وی ابراز امیدواری کرد مطالبه گندمکاران پس از تحویل محصول به مراکز خرید گندم در بازه زمانی ۱۰ تا ۱۵ روز پرداخت شود و کشاورزان مشکلی در این خصوص نداشته باشند.
هزینه‌های بالای کشت، داشت و برداشت گندم
یکی از کشاورزان مهابادی که امسال در ۱۵ هکتار از مزارع خود گندم کشت کرده، گفت: در شرایط اقتصادی کنونی هزینه‌های کشت، داشت و برداشت گندم بیشتر از قیمت تمام شده (خرید تضمینی) است و گندمکاران انتظار دارند بیشتر مورد حمایت قرار گیرند.
ناصر محمدی افزود: اگر کشاورزی ادوات مورد مراحل کاشت، داشت و برداشت را نداشته باشد و باید تمامی درآمد مزرعه را برای خرید نهاده و کرایه ماشین‌آلات کشاورزی هزینه کند و ناچار می‌شود کشت محصولات دیگر را جایگزین کند.
وی با اشاره به اینکه در بسیاری از مراکز خرید گندم در این فصل ترافیک تحویل گندم وجود دارد اضافه کرد: توقف خودروها حمل‌کننده گندم در این مراکز نیز به هزینه‌های کشاورزان می‌افزاید و از طرفی دیگر زمان پرداخت مطالبات کشاورزان استان هر سال با تاخیر زیادی صورت می‌گیرد.
وی اظهار داشت: کشاورزان باید از پول حاصل از فروش گندم هزینه‌ها مزرعه را پرداخت کند و بخشی را نیز برای خرید بذر برای کشت پاییزه اختصاص دهد و هر گونه تاخیر در پرداخت مطالبه کشاورزان را متضرر خواهد کرد.
دلالان گندم را به صورت نقدی گرانتر از مراکز خرید تضمینی دولتی خریداری می‌کنند
یکی از کشاورزان بوکانی نیز در این زمینه گفت: گندمکاران برای فروش و دریافت مطالبه خود عجله دارند و دلالان نیز از این فرصت استفاه کرده و با خرید نقدی گندم، کشاورزان را تحریک می‌کنند تا به جای تحویل گندم به مراکز خرید، محصول خود را به بهایی نزدیک به قیمت تضمینی به دلالان بفروشند.
غفور احمدیان افزود: برخی کشاورزان خُرد نیز که برداشت گندم در مقیاس کمتری دارند و تحویل گندم به مراکز خرید برای آنان زیاد توجیه اقتصادی ندارد، محصول خود را به دلالان می‌فروشند.
وی اضافه کرد: دلالان نیز با شگردهای خاصی از جمله ادغام گندم‌های نامرغوب و دارای ضایعات با گندم‌های خالص همان محصول که با قیمت‌های متفاوتی از کشاورزان خریداری کرده‌اند را به مراکز خرید تحویل می‌دهند.
سالانه ۶ میلیون و ۷۰۰ هزار تن انواع محصولات کشاورزی به ارزش ۱۴ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان در استان آذربایجان‌غربی تولید می‌شود.
آذربایجان‌غربی ششمین استان تولیدکننده محصولات کشاورزی کشور محسوب می‌شود، سالانه یک میلیون و ۱۰۰ هزار تن سیب، ۷۰۰ هزار تن گندم و ۱۵۰ هزار انواع میوه‌های هسته‌دار در این استان تولید می‌شود.
۳۲.۸ درصد اشتغال استان مربوط به بخش کشاورزی است در حالی که متوسط کشوری آن ۱۸ درصد است؛ همچنین ۲۵ درصد ارزش افزوده استان حاصل از تولیدات بخش کشاورزی بوده که این رقم در متوسط کشوری ۱۳ درصد است.
۱۹۵ کارخانه فرآوری محصولات کشاورزی در استان وجود دارد که چهار میلیون و ۱۰۰ هزار تن انواع محصولات کشاورری در این واحدها فرآوری می‌شود، این استان دارای ۳۷۰ سردخانه است که توان ذخیره ۹۸۰ هزار تن محصولات کشاورزی را دارد.