کسب و کارهای خانگی و کوچک بر خلاف تولیدات مدرن و صنعتی، به صورت سنتی متکی بر ظرفیت‌های بومی و محلی هر منطقه هستند و با برنامه ریزی و حمایتهای لازم و سرمایه گذاری کمتر نسبت سایر بخش‌ها، می‌توانند به اشتغال پایدار کمک کنند.
در شرایطی که پدیده خشکسالی خسارت‌های بسیار به بخش کشاورزی وارد کرده و موجب مهاجرت روستاییان به شهرها شده است، احیای تولیدات محلی و صنایع دستی در کاهش این معضل بسیار موثر است.
از جمله تولیدات محلی و کسب و کارهای خانگی، صنایع دستی هر منطقه است که به نحو مطلوب مورد توجه قرار نگرفته‌اند، بسیاری از این تولیدات با عنایت به جذابیت‌های خود سرمنشاء تولید محصولاتی هستند که توانایی صادرات به سایر کشورها و ارزآوری برای کشور را دارند.
مهمترین این تولیدات انواع پوشاک، لوازم تزئینی، غذاها و شیرینی‌های محلی و بومی هستند که برای بسیاری از مصرف‌کنندگان در کشورهای مختلف جذابیت دارند.
در این میان شهرستان گناباد با ظرفیت‌های بسیار در حوزه تولیدات محلی و صنایع دستی که در بیشتر بخش‌ها مانند سفالگری دارای قدمت پنج هزار ساله است از نقاط مهم هدف گردشگری کشور و استان خراسان رضوی به شمار می‌رود.
هم اکنون ۱۷۲ هنرمند در رشته‌های مختلف صنایع دستی مانند سفالگری، پارچه بافی، گلیم بافی، معرق و منبت کاری، سبد بافی، نمد مالی، چاقوسازی و آهنگری در ۱۵ کارگاه و ۱۲ فروشگاه شهرستان گناباد فعالیت دارند.
بیشتر این صنایع دستی با وجود قدمت و قابلیت‌های خاص به تدریج در حال فراموشی هستند لذا احیا و توسعه کمی و کیفی آنها توجه بیشتر دست‌اندرکاران بخش‌های دولتی، خصوصی و سرمایه‌گذاران را می‌طلبد.
۲۹.۴ درصد اشتغال شهرستان گناباد در بخش کشاورزی، ۲۱.۵ درصد در بخش صنعت و معدن و ۴۹.۱ درصد در بخش خدمات است.
در این میان طرح مثلث توسعه اقتصادی و جذب معین‌های اقتصادی در مسیر توسعه کارآفرینی و اشتغال ضرورت حمایت از تولیدات محلی و کسب و کارهای خانگی و به فعلیت رساندن ظرفیت‌های بالقوه مناطق شهری و روستایی گناباد است.
بسیاری از تولیدکنندگان با وجود استعدادهای بسیار به دلیل کمبود سرمایه توانایی نقش آفرینی بیشتر در اقتصاد را ندارند ولی با حمایت معین‌های اقتصادی در چارچوب طرح یاد شده بستر این مهم برای آنان هموار می‌شود تا علاوه بر رونق اقتصادی خود و خانواده در توسعه روستاها و شهر خود سهیم باشند.
ششم بهمن ماه سال ۱۳۹۷ با طرح ابتکاری "علیرضا رزم حسینی" استاندار خراسان رضوی، ریل‌گذاری دیگری برای تحقق توسعه در این استان آغاز شد و طرح مثلث توسعه اقتصادی و فرهنگی ظرفیت بسیار خوب برای اشتغال و کارآفرینی و محرومیت زدایی در نقاط مختلف استان از جمله شهرستان گناباد ایجاد کرد.
الگوی مثلث توسعه اقتصادی فرهنگی، طرح مبتنی بر اقتصاد مقاومتی در سایه تعامل ارکان حاکمیتی با فعالان بخش خصوصی است که توسط استاندار خراسان رضوی طراحی و به عنوان اصلی ترین برنامه عملیاتی در این استان در حال پیگیری است.
"علیرضا رزم حسینی" در زمان تصدی استانداری کرمان طرحی موفق از توسعه را در قلعه گنج این استان اجرا کرد که مورد توجه و تشویق رهبر معظم انقلاب اسلامی قرار گرفت.
وی با الگوگیری از تجربه موفق قلعه گنج "طرح مثلث توسعه اقتصادی - فرهنگی" را به عنوان برنامه عملیاتی خود در چارچوب تلاش برای تحقق اقتصاد مقاومتی در خراسان رضوی اعلام و در همین راستا با تقسیم استان به ۱۲ منطقه (بر مبنای شمار حوزه های انتخاباتی) اجرای آن را پیگیری کرده است.
الگوی مثلث توسعه اقتصادی – فرهنگی مدلی مبتنی بر اقتصاد مقاومتی - مشارکتی در سایه ارکان حکومت با فعالان اقتصادی بخش خصوصی و تعاونی به عنوان اصلی ترین برنامه عملیاتی استان برای عبور از شرایط تحریم و مدیریت سپرده‌ها و منابع داخلی، هدایت نقدینگی به سمت تولید، خلق ثروت، توانمندسازی جامعه روستایی و شهری، افزایش سرانه‌های درآمدی مردم، کاهش رفتارها و برخوردهای سلیقه‌ای، ارتقای فرهنگ کار و کارآفرینی، مشارکت بخش خصوصی در تصمیم گیری‌ها و تصمیم سازی‌ها و احیای مسوولیت‌های اجتماعی شرکتی و نهادی در دستور کار همه مسوولان اقتصادی استان قرار گرفت.
در راستای تفاهمنامه‌های طرح مثلث توسعه اقتصادی ۱۰ معین اقتصادی در گناباد مشغول فعالیت می‌باشند که از این تعداد 6 معین بومی و بقیه غیربومی هستند.
عضو هیات مدیره یک شرکت خصوصی به عنوان معین اقتصادی روستاهای بخش مرکزی و کاخک گناباد در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با اشاره به ظرفیت‌های خاص تولیدات محلی و صنایع دستی روستایی این شهرستان افزود: مهمترین تمرکز این شرکت بر روی تولیدات روستایی با محوریت زنان و دختران و با نگاه ایجاد مشاغل بزرگتر و افزایش نقش آفرینی در بازار هدف قرار گرفته است.
بهناز افضلیان مند گفت: توانمندسازی تولیدات زنان و دختران روستایی و راهنمایی و هدایت برای اخذ تسهیلات رویکرد مهم این معین اقتصادی است.
وی ادامه داد: تولید کنندگان شناسایی شده در مرحله نخست برای اخذ تسهیلات معرفی نمی‌شوند بلکه ابتدا با سرمایه خرد خانگی فعالیت اقتصادی خود را شروع و بعد از مدتی که تولیدات آنان از نطر کمی و کیفی توسعه یافتند و توانایی آنها بیشتر شد به سوی اخذ تسهیلات هدایت شده و مشاوره های لازم به آنان ارایه می‌شود.
وی گفت: از هشت روستا که عهده دار معین اقتصادی آنها هستیم، بازدید و پرسشنامه کامل تخصصی حاوی ظرفیت سنجی سرمایه گذاری روستایی با استفاده از نقطه نظرات روستاییان از جمله زنان و دختران روستایی برای بهبود هر چه بهتر کارها تهیه و تکمیل شده است.
افضلیان مند افزود: با تعدادی از سرمایه‌گذاران بومی و غیر بومی برای اجرای طرح‌های اشتغالزایی روستایی مذاکراتی صورت گرفته است.
وی ادامه داد: شبکه سازی برای تولیدات خانگی روستایی در بازارهای هدف داخل و خارج استان در بخش‌های مواد غذایی و صنایع دستی و ایجاد ارتباط بین تولیدکنندگان با بازار هدف برای بازاریابی محصولات و همچنین ایجاد ارتباط با دو تاجر در خارج کشور برای صادرات محصولات انجام شده و اقدامات خوبی در دست انجام است که تاکنون ضمن راه اندازی یک صندوق روستایی در روستای ریاب بخش مرکزی گناباد برای ۲۳ نفر در حوزه مشاغل خانگی در این روستاها اشتغال دائم و موقت ایجاد شده است.
مدیر عامل شرکت شیر پاستوریزه پگاه گناباد، معین اقتصادی روستاهای سنو و زیبد بخش کاخک این شهرستان هم گفت: بیشترین ظرفیت‌های کشاورزی این روستاها کشاورزی و دامداری است و امکان سنجی نقش آفرینی این تولیدات در توسعه و رونق اقتصادی منطقه در دست انجام است.
علی تقوی افزود: در این راستا شرکت تعاونی با سرمایه یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون ریال در این روستاها راهاندازی شده است و ایجاد دامشهر و نواحی صنعتی دامداری و زعفران و گیاهان دارویی با مشارکت بخش خصوصی نیز در دست راهاندازی است که سرعت بخشی در اجرای آن توجه بشتر مسوولان ذیربط را می‌طلبد.
مدیر عامل شرکت مرغداران "متشکل"، معین اقتصادی روستاهای کلات، سقی و محمد آباد نیز گفت: برای استفاده هرچه بهتر از ظرفیت‌های منطقه‌ای و محلی، صندوق روستایی در روستای کلات ایجاد شده و نهالستان با هدف تجمیع سرمایه گذاری کشاورزی و افزایش نقش آفرینی در اشتغال و کارآفرینی در این روستاها ایجاد می‌شود.
حسین شرفی افزود: همچنین سالن ورزشی روستای کلات که از سال ۱۳۹۵ نیمه تمام بود با مساعدت و سرمایه گذاری بخش خصوصی در دست تکمیل و راهاندازی است.
وی ادامه داد: با توجه به قابلیت‌های این روستاها ناحیه صنعتی با همکاری مسوولان و بخش‌های ذیربط راهاندازی می‌شود و طرح‌های تولیدی و توسعه ای و بسته بندی گیاهان دارویی و فرآوری سماق و تولید شیشه دو جداره و زغال صنعتی طی سالجاری در این روستاها در دست اجرا هستند.
مدیر عامل شرکت مرغداران "متشکل" گفت: طرح توسعه کشت گلخانه ای در این روستاها در دست اجراست که مساعدت بیشتر مسوولان مربوطه از جمله جهاد کشاورزی را می‌طلبد و تکمیل آن نیازمند ۶۰۰ میلیون ریال اعتبار است.
مسوول مرکز مشاوره کارآفرینی شرکت کشت و صنعت دامپروری گناباد، معین اقتصادی روستاهای سنو و زیبد گناباد نیز گفت: با هدف جهت دهی هر چه بهتر سرمایه گذاری های بخش خصوصی برای توسعه اشتغال و کارآفرینی مناطق روستایی طرح توسعه توسط این مرکز در دست اجراست که بر اساس آن مدلی در سه حوزه شروع، حفظ و توسعه کسب و کار بر اساس مدل کارآفرینی اجتماعی طراحی شده است و با پرداخت تسهیلات از متقاضیان ذیربط در مناطق روستایی حمایت می‌شود.
ابوالقاسم شفیعی افزود: بر این اساس اگر متقاضی سرمایه لازم در اختیار نداشته باشد، با راهنمایی و مساعدت برای اخذ تسهیلات با آنان همکاری می‌شود تا بعد از چهار تا پنج سال فرد به ظرفیت خود اشتغالی در منطقه و روستای خود تبدیل شود.
وی موازی کاری فعالیت معین‌های اقتصادی را از مشکلات مهم در گناباد دانست و خواستار تشکیل بانک اطلاعاتی برای هدفمندی و هم افزایی فعالیت‌ها شد.
حجت الاسلام حسن صادقی نسب امام جمعه گناباد هم بازاریابی و توجه به صنایع فرآوری و بسته بندی در بخش‌های صنعتی، معدنی و کشاورزی، گیاهان دارویی و گلخانه‌ای را از الزامات توسعه و رونق اقتصادی این شهرستان برشمرد و بر بهره گیری از همه ظرفیت‌ها از جمله معین‌های اقتصادی برای رفع موانع تولید و توسعه و رونق اقتصادی در راستای جهش تولید تاکید کرد.
فرماندار گناباد نیز به خبرنگار ایرنا گفت: طرح مثلث توسعه اقتصادی بستر تحقق شعار امسال به عنوان جهش تولید را در استان خراسان رضوی و شهرستان گناباد هموار می‌کند.
حامد قربانی افزود: اجرای طرح ابتکاری استاندار خراسان رضوی در این استان از زیربناهای تحقق اهداف رهبر معظم انقلاب در نامگذاری سالجاری به شمار می‌رود و در این راستا با بهره گیری از ظرفیت‌های معین‌های اقتصادی و شناخت ظرفیت‌های بالقوه منطقه ای بستر رونق اقتصادی و تولید و اشتغال فراهم می‌شود.
وی ادامه داد: در اجرای طرح مثلث توسعه اقتصادی از مجموع ۱۲۰ طرح تولیدی دارای مشکل ۱۶ طرح با پیشرفت فیزیکی بیش از ۵۰ درصد که با مشکلاتی نظیر تامین نقدینگی، آب، برق و گاز مواجه بودند طی سال گذشته در این شهرستان شناسایی و در اولویت رسیدگی و توجه مسوولان ذیربط قرار گرفتند.
فرماندار گناباد گفت: در این راستا ۱۶ تفاهمنامه با مجموع سرمایه گذاری هفت هزار و ۳۹ میلیارد ریال با معین‌های اقتصادی این شهرستان منعقد شده که با تحقق این طرح‌ها برای هزار و ۲۵۰ نفر اشتغال ایجاد می‌شود و با ایجاد این اشتغال و راه اندازی واحدهای یاد شده بستر جهش تولید در گناباد هموار می‌گردد.
وی افزود: از جمله این طرح‌ها می‌توان به طرح‌های توسعه و تولید شرکت‌های آراسیلیس الوند، فرآورده های دیرگداز، برش سنگ، تولید گوشت و مواد پروتئینی، تولید عکس برگردان ظروف چینی، کاشی، آجر پرسی، طرح گردشگری قنات قصبه و احداث کشتارگاه اشاره کرد که در زمان انعقاد تفاهمنامه ۵۰ تا ۶۰ درصد پیشرفت فیزیکی داشتند و هم اکنون با پیشرفت ۷۵ تا ۸۰ درصد در حال اجرا هستند.
قربانی مهمترین اقدامات بانک قرض‌الحسنه رسالت، معین اقتصادی بخش کاخک این شهرستان را طی یک سال و نیم گذشته، استعداد سنجی و تشکیل کانون همیاری اجتماعی و شناسایی ۴۸ هسته کار و زندگی خرد خانگی در روستاهای بخش کاخک و مرکزی، پرداخت ۱۲ میلیارد ریال تسهیلات در بخش‌های کشاورزی و دامپروری، اشتغال یکصد نفر و معرفی ۲۵۰ هسته کار و زندگی برای بررسی فعالیت‌ها ذکر کرد.
وی ادامه داد: شرکت پارت صنعت مهر گسترش توس به عنوان معین اقتصادی روستاهای مند، بیمرغ و گیسور گناباد هم اجرای طرح نیروگاه‌های خورشیدی با هدف درآمد پایدار را در دستور کار دارد که در این راستا یک نیروگاه با ظرفیت ۲۰ کیلو وات، سرمایهگذاری ۲ میلیارد ریال و اشتغال زایی برای ۵۸ نفر در حال ساخت است.
فرماندار گناباد ایجاد شبکه گیاهان دارویی با ظرفیت اشتغال برای ۱۲۵ نفر با همکاری دانشگاه علوم پزشکی و جهاد کشاورزی، طرح توسعه سفال مند از طریق پیگیری تسهیلات برای ۱۰ نفر و تلاش در جهت توسعه مشاغل خانگی با پیگیری پرداخت تسهیلات را از دیگر اقدامات این معین اقتصادی برشمرد.
وی مهمترین اقدامات در حال انجام توسط اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی را نیز در این راستا توافق ایجاد و اصلاح یک هزار هکتار مزارع زعفران در قالب طرح تار (توسعه ارزشهای روستایی)، پیگیری جذب سرمایه‌گذار برای اجرای راه‌های حوزه گردشگری و طرح جامع گردشگری قنات جهانی قصبه، ایجاد ارتباط بین بنگاه‌های اقتصادی و استارتاپ‌های دانش بنیان با هدف ترویج ایده‌های نو و افزایش بازدهی و سودآوری و انتخاب ۶ نفر تسهیلگر از بین جوانان گناباد با هدف شناسایی ظرفیت‌های توسعه روستایی ذکر کرد.
قربانی افزود: مذاکراتی با آستان قدس رضوی برای سرمایهگذاری در بخش کشاورزی در دست اقدام است و کمیته امداد امام خمینی (ره) نیز به عنوان دیگر معین اقتصادی گناباد ایجاد زنجیره‌های تولید و تجمیع سرمایه‌های خرد برای اشتغال و کارآفرینی در بخش دامپروری این شهرستان را در دست اقدام دارد.
وی استفاده از ظرفیت‌های مردمی در مسیر رونق تولید و اشتغال و کارآفرینی را ضرورت توسعه این شهرستان دانست و ادامه داد: در اجرای طرح مثلث توسعه اقتصادی به عنوان طرح ابتکاری استاندار خراسان رضوی از یک سال و نیم گذشته اقدامات خوبی در این شهرستان انجام شده است.
فرماندار گناباد ادامه داد: برای کاهش دغدغه بازاریابی محصولات تولیدی گناباد مذاکراتی نیز با معاونت اقتصادی استانداری خراسان رضوی و شهردار مشهد در زمینه ایجاد بازارچه دائمی محصولات این شهرستان در مشهد در حال انجام است که این اقدام تا حدودی دغدغه این بخش را کاهش می‌دهد.
وی گفت: شورای هماهنگی معین‌های اقتصادی گناباد با هدف تعامل و هم افزایی و انتقال تجربیات برای افزایش اثر بخشی آنها در راستای توسعه و رونق اقتصادی این شهرستان طی دو هفته گذشته تشکیل شد.
قربانی افزود: از مجموع ۱۰ معین اقتصادی فعال در گناباد ۶ معین بومی و چهار معین غیربومی هستند و طی سه ماه گذشته با وجود شیوع کرونا اقدامات و طرح‌های خوبی اجرا کردند که باید از ظرفیت‌های این معین‌ها در راستای توسعه اشتغال و کارآفرینی بهره گرفت.
مرکز شهرستان ۹۰ هزار نفری گناباد در ۲۸۷ کیلومتری جنوب مشهد واقع است.
۵۰ هزار نفر از جمعیت این شهرستان در مناطق شهری و بقیه در ۱۱۲ روستای آن سکونت دارند.