مایک پومپئو، وزیر خارجه آمریکا، روز دوشنبه ۱۶ تیر ماه مدعی شد که کشورهای خاورمیانه خواستار تمدید تحریم تسلیحاتی ایران هستند و شورای امنیت باید به حرف آنها گوش کند. وزارت خارجه آمریکا در توییتی توهین آمیز به نقل از مایک پومپئو نوشته است: «از اسرائیل تا خلیج [فارس]، کشورهای خاورمیانه که در معرض درندهخویی ایران بودهاند، یک صدا میگویند: تحریم تسلیحاتی را تمدید کنید. شورای امنیت سازمان ملل متحد مسئولیت دارد به حرف آنها گوش کند».
ظاهرا روابط برخی کشورهای منطقه با آمریکا به جایی رسیده است که وزیر خارجه این کشور به خود اجازه میدهد از جانب کشورهای عربی منطقه سخن گفته و بگوید که این کشورها خواستار تمدید تحریم تسلیحاتی ایران هستند.
این اظهارات در حالی مطرح می شود که ایران بجز یکی دو کشور با اغلب کشورهای همسایه روابط خوبی روابط و علقههای قوی اقتصادی، فرهنگی اجتماعی و مذهبی دارد و همواره با نگاه ایجابی به دنبال حل مشکلات و گرفتاریهای منطقه بوده است. مهمترین شاهد مثال اینکه ایران مهمترین و اصلی ترین حامی مردم فلسطین آن هم در شرایطی است که برخی رهبران کشورهای منطقه در آشکار و در خفا به دنبال عادیسازی روابط با رژیم صهیونیستی - بزرگترین دشمن ملتهای منطقه- هستند.
ایران بویژه در سالهای اخیر همواره دست دوستی به کشورهای منطقه دراز کرده است. ارائه ابتکارعملهایی چون طرح صلح هرمز که در نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد مطرح شد، حاکی از رویکرد ایجابی تهران در قبال کشورهای منطقه است. بااین حال این رویکرد به هر دلیل چندان که باید و شاید از سوی این کشورها جدی گرفته نشده است و یا به تعبیر درستتر کشورهای فرامنطقه ای مانع از تحقق چنین ایده هایی در منطقه شده اند.
کشورهای فرامنطقه ای خوابهای شومی برای کشورهای منطقه دیدهاند و با ذهنیات ضد اسلامی اهداف خود را پیگیری میکنند. طی دو دهه اخیر اغلب کشورهای توانمند نظامی اسلامی هر یک به نوعی دچار فتنه و فروپاشی شدهاند؛ لیبی، سودان، یمن، سوریه، عراق کشورهایی هستند که ارتشها و توانمندیهای نظامی آنها در این مدت دچار آسیبهای جدی شده و بعضا از هم فروپاشیدهاند. شاید بتوان کودتای چند سال قبل در ترکیه را هم از این منظر ریشه یابی کرد. تردیدی نیست که فشارهای بیسابقه علیه تهران هم چنین اهدافی را دنبال می کند و مقامات آمریکا از قدرت نظامی ایران ابراز نگرانی کرده و سعی میکنند به هر طریق شده مانع از لغو تحریمهایی شوند که قرار است در ماههای پیش رو لغو شوند.
گذشته از این کشورها و شرایطی که ایران باآن مواجه است، برخی کشورهای نفتی منطقه هر دلیل برای تامین امنیت خود به بیرون از منطقه وابسته شدهاند به طوری که با پرداخت دلارهای نفتی، منطقه را تبدیل به انبار تسلیحاتی کرده و منابع کشورهای اسلامی را به جیب مجتمعهای نظامی صنعتی غرب واریز کردهاند. نوع رابطه این کشورها با غرب بویژه آمریکا باعث ایجاد این ذهنیت در مقامات غربی شده که میتوانند از جانب آنها حرف بزنند و سخنگویی آنها را هم برعهده بگیرند.
نکته قابل تامل دیگر اینکه وزیر خارجه آمریکا شورای امنیت سازمان ملل متحد را مخاطب قرار داده است آن هم در حالی که در نشست اخیر شورای امنیت اعضای حاضر از اقداماتآمریکا بر علیه برجام و قطعنامه شورای امنیت ابزار تاسف کرده و خروج آمریکا از برجام و کارشکنی در قبال قطعنامه این نهاد را زمینه ساز ایجاد تنش در روابط جهانی عنوان کردند. در واقع آمریکا با استفاده ابزاری و گزینشی از نهاد شورای امنیت – که قرار است تامین کننده صلح و امنیت بینالمللی باشد- به دنبال پیگیری اهداف ضد امنیتی خود است و انتظار میرود اعضای شورا این رویکرد آمریکا را مد نظر قرار دهند.
پیش از نشست شورای امنیت برای بررسی پیشنویس قطعنامه ایالات متحده برای تمدید خرید تسلیحاتی ایران، برایان هوک نماینده ویژه آمریکا در امور ایران در یک سفر به کشورهای منطقه با مقامات عربستان، بحرین و امارات دیدار کرد. نماینده ویژه آمریکا در امور ایران مدعی شده این کشورها خواستار تمدید محدودیت خرید تسلیحاتی ایران در سازمان ملل شده اند. هرچند صحت این ادعا کاملا محل تردید و تشکیک است در عین حال تعمیم دادن خواست این کشورها به سایر کشورها دروغ بزرگی است که آمریکاییها بیان میکنند.
البته پومپئو چندی پیش هم ادعا کرده بود که تحریمهای تسلیحاتی ایران برداشته شود، ایران به یکی از بزرگترین فروشندگان تسلیحات در دنیا تبدیل خواهد شد و به سراغ خریداری جت های جنگنده چینی و روسی خواهد رفت. ادعایی که هیچ وجاهتی در عرصه بین الملل ندارد. ایران طی سالهای اخیر با شدیدترین تحریمهای اقتصادی که در قالب سیاست فشار حداکثری علیه ایران اعمال می شود روبرو بوده است. در شرایطی که ایران برای تامین اقلام ضروری مردم مانند غذا و دارو با تنگناهای جدی مواجه است، ادعای هزینه کرد نظامی و تسلیحاتی که طبعا هزینههای سنگینتری، چندان مسموع نیست. در مجموع میتوان گفت مبانی و عناصر استدلالهای وزیر خارجه آمریکا سست و بی بنیان است. او نه سخنگوی کشورهای منطقه است و نه سایر کشورها ایران هراسی مقامات آمریکایی را جدی میگیرند.