ایران به واسطه دسترسی به مخازن بزرگ گاز، یکی از بزرگترین تولیدکنندگان گاز دنیا به شمار میآید. همچنین کشورمان در بزرگترین میدان مشترک گازی جهان یعنی پارس جنوبی نیز با کشور همسایه شریک است و از همین رو لازم است تا زمینههای لازم برای برداشت حداکثری از این میدان را فراهم کند.
اما تولید گاز تنها استخراج و پالایش آن نیست بلکه باید تجهیزات مورد نیاز برای انتقال از طریق خط لوله و یا مایعسازی آن نیز فراهم شود.
بنابراین ایران در کنار افزایش برداشت گاز از میادین گازی و به ویژه میادین مشترک، لازم است تا جامعه مصرف متناسب با تولید گاز را نیز مهیا کند.
از همین رو، دسترسی به این منابع باعث شده تا استفاده از این سوخت پاک در کشور در دستور کار قرار گیرد و از چند دهه پیش گازرسانی سراسری به نقاط مختلف کشور در دستور کار قرار گرفت و ایستگاههای تقویت فشار و علمکهای گاز در گوشه و کنار کشور سر برآوردند.
از سوی دیگر صادرات گاز نیز از سالها قبل مورد توجه دولت واقع شد. به همین منظور لازم بود تا زیرساختهای لازم برای رساندن گاز تا مرز کشورهای همسایه فراهم شود که این خود موجب احداث برخی از خطوط سراسری انتقال گاز بود که در مسیر خود شهرها و روستاها را نیز تحت پوشش قرار میداد.
با این فعالیتها، سهم گاز در سبد انرژی کشور به ۷۰ درصد رسید و اکنون بیش از ۹۸ درصد جمعیت شهری کشور به شبکه گاز طبیعی وصل هستند. با فعالیتهای دولت، ضریب نفوذ روستاییان نیز به ۸۴ درصد رسیده است. بنا بر تعریف وزارت نفت، زمانی که ضریب نفوذ گازرسانی شهری در یک استان از مرز ۹۵ درصد عبور کند، آن استان به عنوان استان سبز نامیده میشود. اکنون ۲۱ استان در سراسر کشور موفق شدهاند ۱۰۰ درصد شهرهای خود را گازرسانی کنند که رقم قابل ملاحظهای است.
همچنین سهم صنایع و نیروگاهها از سوخت گاز نیز در سالهای اخیر مورد توجه بوده و افزایش چشمگیری داشته است تا آنجا که در حال حاضر بیش از ۲۵۰ میلیون متر مکعب گاز در روز به نیروگاههای تولید برق تحویل میشود.
اکنون اغلب نیروگاههای کشور به شبکه گاز وصل هستند و به جز مواقع اوج مصرف در زمستان، از سوخت مایع استفاده نمیکنند.
موضوع دیگری که گازرسانی سراسری به کشور را توجیه پذیر میکند، توانایی سازندگان داخلی برای ساخت تجهیزات مورد نیاز گازرسانی در کشور است. شرکت ملی گاز ایران تاکنون بیش از ۹۵ درصد از اقلام گازرسانی و ٨٠ درصد تجهیزات و اقلام مورد نیاز در بخش انتقال گاز را بومی سازی کرده است. بومی سازی و دسترسی به تجهیزات سبب شده تا علاوه بر ایجاد اشتغال در داخل کشور، هزینه گازرسانی را نیز به شدت کاهش دهد.
با توجه به این موارد،اگرچه جهش گازرسانی به مناطق شهری و روستایی از دهه ها قبل آغاز شده بود اما در دولت تدبیر و امید توجه ویژه ای به آن شد. همچنین برای تسریع گازرسانی روستایی، استفاده از بند «ق» تبصره ۲ قانون بودجه سال ۱۳۹۳ مورد توجه قرار گرفت.
این قانون، یک مصوبه پیشرفته بود که وزیر نفت در سال ۹۳ با هدف توسعه و تسریع در گازرسانی شهری و روستایی پیشنهاد داد.
با اجرایی شدن بند «ق»، حدود ۱۷ هزار روستا گازرسانی شده که این رقم بیش از گازرسانی انجام شده از ابتدای فعالیت شرکت ملی گاز ایران تا سال ۹۳ است. همچنین این قانون به تامین منابع و سرعت پیشرفت کار گازرسانی روستاها و صنایع کمک فراوانی کرد.
آمارهای شرکت ملی گاز نشان میدهد در حالی تا پایان تیرماه سال ۹۲ و پیش از آغاز دولت یازدهم ۱۴ هزار و ۴۱۹ روستا در کشور گازرسانی شده بودند که این رقم در پایان خرداد سال جاری به ۳۱ هزار و ۳۲۵ روستا رسید. این اعداد نشان میدهد از تیر ۹۲ تا پایان خرداد امسال، ۱۶ هزار و ۹۰۶ روستا به شبکه گاز کشور متصل شدهاند.
با توجه به این آمار، گازرسانی روستایی رشدی ۱۱۷ درصدی را در این مدت تجربه کرده است.
البته تنها گازرسانی روستایی در اولویت نبوده و اتصال شهرهای باقیمانده در کشور به شبکه گاز نیز در این مدت انجام شده است تا آنجا که ۲۱۸ شهر در دولت یازدهم و دوازدهم گازرسانی شدهاند و تعداد شهرهای دارای گاز از ۹۷۵ شهر به هزار و ۱۹۳ شهر افزایش داشته است.
رساندن گاز به شهرها و روستا البته نیازمند گسترش شبکه گاز شهری و روستایی است. در دولت یازدهم و دوازدهم ۱۳۶ هزار و ۵۷۹ کیلیومتر شبکه گاز در کشور احداث شده که حکایت از رشدی ۵۰ درصدی در این بخش دارد.
رشد ۵۰ درصدی شبکه گاز شهری و روستایی در حالی محقق شده که پایان تیر سال ۹۲ ، این عدد ۲۴۱ هزار و ۳۳۳ کیلومتر بود و این عدد در پایان خرداد امسال به ۳۷۷ هزار و ۹۱۲ کیلومتر رسید.
در پایان باید تاکید کرد که گازرسانی سراسری به مناطق شهری و روستایی و گسترش شبکه گازرسانی، علاوه بر دسترسی به سوخت ارزان و پاک، به تحقق عدالت اجتماعی در کشور نیز کمک میکند.
در همین راستا، گازرسانی به استان سیستان و بلوچستان که یکی از مهمترین سازوکارهای تحقق عدالت اجتماعی به شمار میرود و از اهداف عالی نظام جمهوری اسلامی است. با توجه به این هدف در دولت یازدهم گاز به زاهدان رسید و در ادامه نیز گسترش شبکه گاز در سراسر این استان ادامه دارد.