مزرعه کشاورز نمونه استان یزد حدود 20 کیلومتر با مرکز شهرستان ابرکوه فاصله دارد و در مسیر جاده آباده و شیراز واقع شده است، روشن ابرقویی از کشاورزانی است که به دلیل برخورداری از دانش علمی و تحصیلات تخصصی در حوزه کشاورزی موفق به ثبت رکوردهایی در میزان برداشت محصول در واحد سطح در اقلیم خشک و کویری استان یزد شده و چندین بار عنوان کشاورز نمونه در سطح استانی و ملی را کسب کرده است.
رویکرد اقتصادی نام‌گذاری سال‌های یک دهه اخیر از سوی مقام معظم رهبری، اهمیت استقلال اقتصادی را بیش از پیش نمایان کرده و توجه به این حوزه را به دلیل ارتباط آن با تامین معیشت و سایر نیازهای جامعه افزایش داده است.
در سالی که با عنوان جهش تولید از سوی رهبر انقلاب نام‌گذاری شده، توجه هرچه بیشتر به بخش تولید و رفع موانع شکوفایی آن و همچنین معرفی دستاوردها و توانمندی‌های این حوزه به منظور ارائه الگوهای موفق می تواند از منظر خبرنگاری و رسانه‌های توسعه محور در رسیدن به اهداف نام گذاری امسال موثر باشد، به خصوص برای بخش کشاورزی که یکی از مهمترین حوزه های اقتصادی محسوب می‌شود و تامین امنیت غذایی و سلامت جامعه با کمیت و کیفیت تولیدات این بخش گره خورده است.
در سال‌های پس از انقلاب توجه ویژه ای به مناطق روستایی و توسعه کشاورزی شد و خودکفایی در تولید برخی محصولات استراتژیک مانند گندم از موفقیت‌هایی است که در این زمینه حاصل شده و کشور را از حجم بالای از واردات این محصول بی نیاز کرده است.
یکی از مشکلات بخش کشاورزی هدر رفت بخش از تولیدات این حوزه مهم اقتصادی به دلیل استفاده از فناوری های قدیمی در کاشت، داشت و برداشت محصولات و یا فقدان صنایع تبدیلی و تکمیلی بخش کشاورزی است که مانع از استفاده حداکثری از ظرفیت‌های این بخش شده و توسعه این زیرساخت ها مانند سیستم های آبیاری نوین، ماشین الات مدرن و ... امکان استفاده حداکثری از ظرفیت این بخش مهم اقتصاد را فراهم می کند.
با هدف معرفی یک الگوی موفق از فعالان حوزه کشاورزی استان یزد در سفر به مزرعه خلیل روشن ابرقویی کشاورز نمونه استان که بیش از نیم قرن در منطقه گاشار دهستان فراغه از توابع شهرستان ابرکوه در زمینه تولید محصولات زراعی، باغی، شیلاتی و دامداری فعالیت دارد، با وی به گفت و گو نشستیم که نتیجه این مصاحبه در ادامه می‌آید.
خلیل روشن ابرقویی در گفت وگو با گزارشگر ایرنا با بیان اینکه در مزرعه‌اش برای ۲۰ تا ۵۰ نفر به صورت روزانه شغل ایجاد کرده، تصریح کرد: در مدت نیم قرن گذشته افزون بر ۴۰۰ نفر به صورت مستقیم و غیرمستقیم از طریق کار در این مزرعه بازنشسته شده‌اند، این در حالی است که برخی از افراد به خصوص جوانان روستایی به بهانه فقدان بیمه و بازنشستگی، کار کشاورزی را رها کرده به شهرها مهاجرت می‌کنند.
وی یکی از مهمترین اقدامات کشور در زمینه جهش تولید را رونق هرچه بیشتر بخش کشاورزی با هدف رسیدن به خودکفایی و صادرات محصولات دانست و افزود: برای تحقق این امر که مورد عنایت مقام معظم رهبری و دولت تدبیر و امید است، مسوولان با حمایت ویژه از کشاورزان بستر را برای افزایش و توسعه کشت گندم، جو و ذرت که جزو محصولات استراتژیک است، فراهم سازند.
روشن ابرقویی تصریح کرد: اگرچه تولید محصولات باغی درآمد و سود خوبی برای کشاورزان به همراه دارد، اما برای خودکفایی کشور در شرایط تحریم بایستی اهتمام بیشتری به کاشت گندم که قوت مردم و جو و ذرت که جزو نهادهای مهم کشاورزی است صورت گیرد تا علاوه بر تامین نیاز داخلی و رفع وابستگی به واردات این محصولات استراتژیک، در زمینه صادرات نیز وارد عمل شویم.
روشن ابرقویی که به خاطر بخاطر تلاش و موفقیت دربخش های مختلف کشاورزی از سوی سازمان خوار و بار جهانی (فائو) تشویق شده، یادآور شد: نتیجه تلاش بیش از پنجاه سال در بخش کشاورزی و دامداری در سال های اخیر باعث شد تا به عنوان کشاورز نمونه کشوری در تولید گندم و ذرت و به عنوان مدیر برتر مزرعه انتخاب شوم .
تولید ۱۳۰ تن گندم و جو
عضو بنیاد توانمندسازی گندمکاران کشور در ادامه این گفت وگو با تبیین اهمیت کشت گندم افزود: هم اکنون ۲۵ هکتار از اراضی مزرعه‌ام به کشت گندم اختصاص یافته و با استفاده از روش‌های نوین و علمی با تولید ۴.۸ تن در هکتار در مجموع ۱۰۰ تن گندم و ۳۰ تن جو امسال تولید و تحویل مراکز خرید تعاونی روستایی داده‌ام .
وی افزود: برای خیر و برکت محصولات کشاورزی، سالانه افزون بر چهار تن از محصولات این مزرعه را با همکاری کمیته امداد امام خمینی (ره) به زکات اختصاص داده و بین نیازمندان توزیع می کنم .
عضو شورای مرکزی خانه کشاورز کشور همچنین ادامه داد: از مجموع ۲۴۰ هکتار زمین کشاورزی هم اکنون ۶۰ هکتار آن به کاشت محصولات باغی شامل زردآلو ، هلو ، انار ، انجیر و همچنین محصولات زراعی شامل گندم، جو ، ذرت علوفه‌ای و دانهای اختصاص داده ام .
وی گفت: در مجموع در شرایط خوب آب و هوایی، پرآبی و بدون حوادث غیرطبیعی سالانه حدود ۶۰۰ تن محصول از این مزرعه برداشت می‌شود و در شرایط حوادث غیرمترقبه مثل توفان و سرمازدگی و تدوام معضل خشکسالی تولید محصول به نصف کاهش می‌یابد که امسال خشکسالی، توفان و سرمازدگی خسارات زیادی را به اکثر کشاورزان و این مزرعه وارد کرده است.
اجرای ۲۲ هکتار آبیاری نوین
این کشاورز نمونه ابرکوهی ادامه داد: منابع آبی بیش از ۶۰ هکتار سطح زیرکشت مزرعه از سه حلقه چاه و یک رشته قنات تامین می‌شود که به خاطر تداوم خشکسالی آبدهی چاه ها کاهش یافته است.
روشن ابرقویی با بیان اینکه شهرستان ابرکوه و در کل استان یزد به شدت از کم آبی و خشکسالی آسیب دیده تصریح کرد: کشاورزان و بهره برداران بایستی با استفاده از تسهیلات و کمک‌های بلاعوض دولت در زمینه اجرای طرح های آبیاری نوین تلاش مضاعفی داشته باشند.
وی یادآور شد: برای استفاده بهینه از آب سه باب استخر ذخیره آب کشاورزی، ۶ هزار متر لوله گذاری برای آبیاری کم فشار ایجاد شده و با هدف بهره وری آب و افزایش راندمان تولید، در مجموع ۲۲ هکتار از وسعت این مزرعه به سیستم آبیاری نوین تجهیز شده است.
تولید ماهی و گوشت قرمز
روشن ابرقویی در مورد دامداری و پرورش آبزیان نیز گفت: در سال های پرآبی در پرورش شیلات فعالیت داشته‌ام و در کنار کشاورزی، در بخش دامداری نیز با پرورش ۱۰۰ راس دام سبک سالانه پنج تن گوشت قرمز تولید کرده‌ام اما بدلیل کاهش منابع آب، فعلا پرورش ماهی در استخرها ذخیره آب متوقف شده است.
عضو شورای مرکزی خانه کشاورز تشریح وضعیت بحرانی آب دربخش کشاورزی گفت: وضعیت منابع آب استان یزد به خصوص در بخش کشاورزی حاد و بحرانی است و یکی از مشکلات اصلی، ناپایداری منابع سفره های آب زیرزمینی است.
وی با بیان اینکه به دلیل تداوم ۲ دهه خشکسالی، استان یزد در مقایسه با سایر استان‌ها از نظر منابع آب در تنگنای بیشتری قرار دارد اضافه کرد: حوزه آبریز شهرستان ابرکوه در شمال استان فارس قرار دارد، به دلیل برداشت‌های غیرمجاز از منابع آبی در این استان، حیات کشاورزی در ابرکوه به شدت تهدید می شود و امیدوارم که مسوولان نسبت به رفع این معضل و جلوگیری از برداشت های بی رویه آب در بالادست، اقدام کنند.
وی خاطر نشان کرد: یکی از راه های مدیریت برداشت آب توسعه سامانه‌های نوین آبیاری در مزارع و باغ ها و کشت گیاهان و محصولات کم آبخواه و گلخانه ای است.
روشن ابرقویی می‌گوید: روزگاری ابرکوه بیش از ۳۳۰ رشته قنات در شهرستان ابرکوه جریان داشت که مادر چاه‌های این قنات‌ها در حوزه شمال فارس بوده و چهار نهر آب بزرگ هم از طرف شمال استان فارس به این مطقه جاری بوده که جریان برخی از آنها تا ۳۰ سال گذشته ادامه داشت اما به علت برداشت بی رویه بسیاری از این منابع اکنون خشک شدند و امروز ۱۳ رشته قنات درابرکوه دایر است.
این کشاورز موفق در کویر مرکزی ایران که فرزندانی پزشک و حقوقدان را به جامعه تحویل داده، در پایان این گفت و گو با خنده بیان کرد: در مدت بیش از نیم قرن کار کشاورزی به دلیل نیاز به حضور مستمر در مزرعه از سفرهای گردشگری محروم شدم و هنوز نتوانسته ام یک سفر تفریحی بروم، اما هر وقت در سایه سار درختان میوه به موج زیبا گندمزارها نگاه و حاصل این سال‌ها را مرور می کنم نسبت به درستی مسیری که پیموده‌ام یقین بیشتری در من ایجاد می شود و حاصل این نیم قرن تلاش فرزندانی مفید برای جامعه، ایجاد اشتغال برای روستاییان منطقه و تولید محصولاتی بوده که مردم به آن نیاز دارند.
اراضی قابل کشاورزی ابرکوه ۲۰ هزار هکتار است که به علت کم آبی و خشکسالی، ۱۵ هزار هکتار آن به کشت محصول اختصاص دارد که از این میزان هشت هزار هکتار باغ‌های میوه و بقیه اراضی زراعی است.
۴۰ درصد اشتغال ابرکوه وابسته به فعالیت‌های کشاورزی، دامداری و دامپروری است و هشت هزار و ۵۰۰ خانوار از این طریق امرار معاش می‌کنند.
۱۴۰ میلیون مترمکعب آب مورد نیاز حوزه کشاورزی ابرکوه از ۶۶۲ حلقه چاه عمیق و نیمه عمیق و ۱۳ رشته قنات تأمین می‌شود و سالانه ۲۰۰ هزار تن انواع محصول کشاورزی و دامی در این شهرستان تولید که بخشی از آن در بازار استان‌های همجوار و کشورهای حوزه خلیج فارس عرضه می شود.
مرکز شهرستان ۵۵ هزار نفری ابرکوه در ۱۴۰ کیلومتری جنوب غربی شهر یزد قرار دارد.
گزارشگر: کارگر ابرقویی