نیاز فراوان بخش کشاورزی به منابع آبی و محدودیت آن همواره به‌عنوان دغدغه‌ای مهم موردتوجه کشاورزان و مسئولان بوده و راهکارهای مختلفی برای رفع این دغدغه ارائه شده‌است که بر اساس ارزیابی‌های صورت گرفته، استفاده از سامانه‌های نوین آبیاری در عمل بهترین نتیجه را برای مدیریت مطلوب منابع آبی در بخش کشاورزی به دنبال دارد.
به همین علت از سال‌ها قبل موضوع استفاده از سامانه‌های نوین آبیاری در سطح مزارع و باغات قم موردتوجه قرار گرفت و در دولت یازدهم و دوازدهم این مساله به اوج خود رسید، به‌نحوی‌که تنها در طی هفت سال گذشته ۲۰ هزار هکتار از زمین‌های کشاورزی استان به این سامانه مجهز شد و این روند همچنان ادامه دارد.
کل زمین‌های کشاورزی قابل‌کشت قم ۱۰۵ هزار هکتار است که در این میان حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد اراضی شرایط استفاده از سامانه‌های نوین آبیاری را دارد و می‌توان با این روش مصرف آب در بخش کشاورزی استان را طی مدت کوتاهی ۵۰ درصد کاهش داد.
در همین راستا خبرنگار ایرنا برای اطلاع از آخرین اقدامات صورت گرفته در زمینه اجرای سامانه‌های نوین آبیاری در قم با شماری از مسئولان مرتبط با موضوع به گفت‌وگو پرداخت.
قم سومین استان موفق در اجرای سامانه‌های نوین آبیاری
رییس سازمان جهاد کشاورزی قم پیرامون این موضوع گفت: بر اساس ارزیابی‌های صورت گرفته در سال ۹۸، قم رتبه سوم توسعه سامانه‌های نوین آبیاری را در میان استان‌های کشور به دست آورد که دستاوردی بزرگ برای بخش کشاورزی استان است.
عباس پورمیدانی بیان کرد: سال گذشته سطح مطلوب قابل‌اجرا برای توسعه سامانه‌های نوین آبیاری در قم، سه هزار و ۷۸۶ هکتار تعیین‌شده بود که در عمل چهار هزار و ۲۵ هکتار یعنی بیش از صد درصد رقم تعیین‌شده در استان اجرا شد و یکهزار و ۸۲۵ هکتار نیز در حال اجراست که درمجموع سطح بهره‌برداری از سامانه‌های نوین آبیاری طی سال گذشته پنج هزار و ۸۵۰ هکتار می‌شود.
وی افزود: اجرای سامانه‌های نوین آبیاری و توسعه آن درسطح باغات و مزارع قم یک ضرورت است، چرا که قم در منطقه گرم و خشک کشور قرارگرفته و مدیریت نهاده‌های کشاورزی به‌خصوص منابع آبی در آن از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
وی ادامه داد: اکنون حجم بالایی از هزینه‌های اجرای سامانه‌های نوین آبیاری در قم توسط تسهیلات و حمایت‌های دولتی تامین می‌شود و کشاورزان استان استقبال خوبی از به‌کارگیری این روش آبیاری در سطح مزارع و باغات خود دارند.
پورمیدانی گفت: بر اساس برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته، توسعه سامانه‌های نوین آبیاری در قم با سرعت بیشتری ادامه می‌یابد و تمام زمین‌های کشاورزی استان که قابلیت استفاده از این سامانه‌ها را داشته باشد با این روش آبیاری می‌شود.
وی تاکید کرد: محدودیت منابع آبی در قم جدی است و سازمان جهاد کشاورزی استان در چارچوب طرح تغییر الگوی کشت، کاهش مصرف آب در بخش کشاورزی را با استفاده از روش‌های مختلف ازجمله به‌کارگیری سامانه‌های نوین آبیاری در اولویت برنامه‌های خود قرار داده‌است.
استفاده از سامانه‌های نوین آبیاری در قم ضروریست
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی قم نیز گفت: استفاده از سامانه‌های نوین آبیاری در سطح مزارع و باغات برای ادامه حیات کشاورزی استان ضروری است و موجب حفظ تولید و اشتغال در این بخش می‌شود.
محمدعلی سلامی بیان کرد: فرآیند اجرای سامانه‌های نوین آبیاری در زمین‌های کشاورزی مستعد استان، نقش موثری در پایداری کشاورزی قم خواهد داشت.
وی ادامه داد: کم بودن منابع آبی در قم همواره یکی از مهمترین دغدغه کشاورزی استان بوده که استفاده از سامانه‌های نوین آبیاری راهکار موثری برای رفع این نگرانی‌ها است.
سلامی با اشاره به اهمیت آب برای کشاورزی قمی گفت: تلاش برای استفاده از سامانه‌های نوین آبیاری در سطح تمام مزارع و باغات استان ادامه دارد و در این رابطه تسهیلات خوبی نیز برای کشاورزانی که از این تجهیزات استفاده کنند، در نظر گرفته‌شده است.
وی افزود: اجرای راهبرد تغییر الگوی کشت و توسعه کشت‌های گلخانه‌ای که برای تولید محصول به آب کمتری نیاز دارند نیز ازجمله مهمترین اولویت‌های استان برای مدیریت منابع آبی در بخش کشاورزی است.
وی ادامه داد: طی سال‌های اخیر با اقدامات ترویجی سازمان جهاد کشاورزی قم، بسیاری از کشاورزان استان کشت گیاهان پرآب را کنار گذاشته و به سمت تولید محصولاتی رفتند که برای رشد به آب کمتری نیاز دارند.
کاهش استفاده از منابع آب زیرزمینی قم با سامانه‌های نوین آبیاری
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای قم نیز گفت: بر اساس برنامه‌ریزی‌های انجام‌شده باید ۱۳۰ میلیون مترمکعب از میزان مصرف منابع آب زیرزمینی استان با روش‌های مختلف همچون استفاده از سامانه‌های نوین آبیاری در زمین‌های کشاورزی، کاسته شود که این میزان کاهش مصرف نقش مهمی در تقویت سفره‌های آب و جلوگیری از فرونشست خواهد داشت.
احمد حاجی حسینی مسگر بیان کرد: در حوزه کشاورزی به دنبال اجرای سامانه‌های نوین آبیاری، اقدامات قابل‌توجهی در حال انجام است که صرفه‌جویی در مصرف آب را در پی دارد.
وی بیان کرد: کشاورزی، بیشترین سهم مصرف آب را به خود اختصاص داده است که در جریان تفاهم‌نامه‌ای با سازمان جهاد کشاورزی قم به دنبال کاهش چشمگیر مصرف آب در این بخش با استفاده از به‌کارگیری سامانه‌های نوین آبیاری در سطح اراضی کشاورزی هستیم.
حاجی حسینی مسگر گفت: بر همین اساس استفاده نکردن از روش سنتی غرقابی و آبیاری مزارع و باغات با روش‌های نوین که در سال‌های اخیر موردحمایت سازمان جهاد کشاورزی قم است باید به‌طور جد موردتوجه کشاورزان استان قرار گیرد.
وی افزود: مساله مهم دیگر در کاهش حجم آب مصرفی در بخش کشاورزی استان، رعایت الگوی مصرف تعیین‌شده و پرهیز از هرگونه اضافه برداشت آب از چاه‌ها، توسط کشاورزان است.
وی ادامه داد: امیدواریم با طرح‌های تشویقی در نظر گرفته‌شده، کشاورزان استان هرچه بیشتر به سمت استفاده از سامانه‌های نوین آبیاری گرایش پیدا کنند و وضعیت مصرف آب در این بخش به‌زودی با کاهش محسوسی مواجه شود.
نزدیک به ۱۴ هزار تن در بخش کشاورزی قم مشغول فعالیت هستند؛ بیشتر بهره‌برداران بخش کشاورزی قم را روستاییان استان تشکیل می‌دهند به‌نحوی‌که کشاورزی به‌تنهایی ۴۵ درصد اشتغال روستائیان در بخش‌های مختلف استان را به خود اختصاص داده است.
میزان متوسط تولید بخش کشاورزی استان قم در سال برابر ۸۰۵ هزار تن در زمینهٔ محصولات زراعی، باغی، دامی و شیلات است.