هیچ فعال اقتصادی تصور نمی‌کرد که روزی یک بیماری بتواند کسب و کارش را تعطیل کند، با این حال کرونا به همه ثابت کرد که هیچ نوع فرآیند اقتصادی از خطر و بحران مصون نیست.
به باور کارشناسان حوزه کسب و کار، کرونا به اقتصادهایی آسیب زده که کمتر از سایرین دچار انعطاف هستند، چراکه برخی از کسب وکارها در همین ایام شیوع بیماری کرونا با رونق اقتصادی همراه بودند و توانستند بر روی شرایط پیش آمده موج سواری کنند.
خیلی‌ها معتقدند چون امکان اصلاح ساختار اقتصادی کشور به راحتی ممکن نیست، بنابراین برای زیست اقتصادی کسب وکارها باید از شیوه‌های جدیدی بهره برد.
در استان قزوین بیش از ۳۵ هزار صنف و هفت هزار واحد تولیدی در حوزه صنعت و کشاورزی وجود دارد که در ایام کرونا بیش از ۹۸ درصد آنها تعطیل شد.
برای تشریح و توصیف آسیب‌های ناشی از کرونا و برآوردهای اقتصادی در پساکرونا به سراغ نایب رییس کانون ملی زنان بازرگان کشور و مدرس حوزه کسب و کار رفتیم. فاطمه غفوری به سوالات خبرنگار ایرنا چنین پاسخ داد:
ایرنا. همه‌گیری کرونا چه تغییرات اقتصادی در سطح استان قزوین ایجاد کرده است؟
کسب وکارها بیشترین آسیب را دیدند، اگر دقت کرده باشید از ابتدای شیوع بیماری کرونا در حوزه گردشگری و رستوران‌های سطح شهر به لحاظ انبار شدن مواد غذایی و فساد آنها و حتی نبود مسافر در مراکز اقامتگاهی هیچ نوع فرآیند اقتصادی انجام نشد و این واحدها ضرر و زیان فراوانی را متحمل شدند.
در این میان برخی دیگر از کسب وکارها مانند تولیدکننده‌های اقلام بهداشتی و مرتبط با حوزه کرونا (ماسک، دستکش و غیره) در این ایام سود سرشاری کسب کردند، بعضی از شرکت‌های فن‌آوری در پارک‌ها شوک مثبتی را تجربه کردند و تلاش آنها برای دستیابی به فرمولی که بتواند محصولی علیه بیماری کرونا عما کند، اتفاق بسیار خوبی رقم زد.
بنابراین در ایام کرونا اتفاقات منفی و مثبت بسیاری رقم خورد که در این میان ضرر و زیان‌ها به مراتب از دستاوردهای مثبت بیشتر بود؛ چون خیلی از واحدهای تولیدی تعطیل شدند و منجر به تعدیل کارگران شد.
ایرنا. همه‌گیری کرونا چه تغییرات اقتصادی در سطح ملی ایجاد کرده است؟
کسب و کارهای نوپا و آنلاین بسیار خوب توانستند جهش مثبتی را در کشور تجربه کنند، در این میان اگر اخبار مرتبط با معاونت علمی و فن آوری را دنبال کرده باشید، می‌بینید که دستیابی به نوآوری بی‌نظیر بود و جمهوری اسلامی توانست در بین خیلی از کشورهای جهان نمره قابل قبولی کسب کند؛ حتی در حوزه دانش بنیان گفتمان‌ها و اقدامات خوبی مانند کیت بهداشتی، ماسک‌های فیلتردار، ماشین آلات ساخت ماسک و غیره ایجاد شد که به نوبه خود قابل توجه است.
مشکل اصلی در کشور، سوءمدیریت روی واحدهای صنعتی در حال آسیب بود، تصمیمات مختلفی که در این ایام گرفته شد که بیشتر آنها صد و نقیض هم بودند؛ حتی در حوزه واردات و صادرات اولویت‌ها به کلی مغفول ماند، چون نرخ ارز موضوع مهمی در امر صادرات و واردات به حساب می‌آید و مدیریت نکردن این موضوع شوک‌های پی در پی به این فعالان وارد ساخت.
در برخی از موارد ضرباتی به صنوف وارد شد که مقصر دولت و نظام نبود، به هرحال بحران، بحران است و مقابله با آن به این سادگی‌ها امکان پذیر نبود، اما باز هم می‌توانستیم از شدت آسیب‌ها جلوگیری کنیم.
متاسفانه خیلی از مشکلاتی که امروز کشورمان با آن درگیر شده است به نبود ساختارهای مناسب اقتصادی در کشور برمی‌گردد، چون کشور بر اساس هیچ سیستمی اداره نمی‌شود و نمی‌توان فرمول مشخصی در آن پیدا کرد؛ علاوه بر این موضوع، دوران صدور بخشنامه و دستورالعمل در ساختارهای اقتصادی تمام شده و در نظام‌های هوشمند، تصمیمات از پیش تعیین شده و بر مبنای علمی پیش می‌رود، درحالی که در کشور ما همه چیز بر اساس دستورالعمل و بخشنامه انجام می‌شود که این خود آسیب زا است.
ایرنا. از بین تغییراتی که به واسطه کرونا اتفاق افتاده است، کدام یک را در بلند مدت یا کوتاه مدت پایدار می‌دانید؟
تورم از قبل وجود داشت، اما در ایام کرونا افزایش یافت، به نظرم پایین آوردن تب تورم پس از کرونا بسیار دشوار بوده و به زمان طولانی نیاز دارد، در جای دیگر مسئله گردشگری است، اگر تغییر رویه ندهیم معضلات جذب توریسم و صنعت گردشگری حالا حالاها با معضلات باقی می‌ماند.
ایرنا. آیا شما همانند سیاستمداران کرونا را بزرگ‌ترین بحران جامعه در دهه‌های اخیر تلقی می‌کنید یا خیر؟ چرا؟
من کرونا را همانند بحرانی در مسیر کسب و کارم می‌بینم که اگر از بین نرود، شیوه کسب و کارم را تغییر خواهم داد.
واقعیت این است که کرونا همه را ملزم کرد تا تغییر رویه دهند، نمی‌توان نادیده گرفت که این بیماری از پاییز دوباره اوج می‌گیرد و این بحران حالا حالاها در کشور باقی است؛ پس ناگزیر باید از این شرایط موج سواری کرد و در همه حوزه‌های اقتصادی یک نقشه جامع برای ایام کرونایی ترسیم نمود.
ایرنا. اگر فرض را بر این بگیریم که کرونا تا مدت زمانی طولانی باقی می‌ماند، چه پیشنهادی برای زیست اقتصادی کشور دارید؟
باید مانند آموزش و پرورش که در ایام کرونایی تغییر روش داد، در حوزه اقتصاد نیز برای دوران کرونا و بحران‌هایی این چنینی پیش بینی لازم را بعمل آورد، وگرنه کسب و کارهای کوچک و متوسط از بین می‌روند و آمار بیکاری افزایش می‌یابد.
نکته جالب در ایام کرونا این بود که برخی از مجوزهای صنعتی برای راه‌اندازی خط تولید ماسک و مواد ضدعفونی کننده در کمتر از یک هفته صادر می‌شد، پس امکان صدور مجوز و کاغذبازی در چنین زمان کوتاهی ممکن است، اما در شرایط عادی همین زمان سه ماه یا بیشتر به طول می‌انجامد.
ایرنا. به نظر شما جهان پس از کرونا چه تفاوتی با قبل از کرونا خواهد داشت؟
در قسمت‌هایی که تغییرات ناشی از کرونا به صورت جهانی اعمال شده است، جمهوری اسلامی نیز ناگزیر باید به آن تن داده و با این تغییرات همگام شود.
به هرحال تحریم‌ها باقی بوده و چه بسا خطرناک‌تر از کرونا است؛ حتی فروش نفت در کشور پایین آمده و اینکه بعد از کرونا چه تفاوتی با قبل از کرونا تجربه خواهیم کرد، به تصمیمات سنجیده مدیران ارشد کشوری بازمی‌گردد.
در این میان بخش خصوصی باید فعال تر از گذشته حاضر شود، فعالان این بخش نباید منتظر باشند تا دولت برای آنها تصمیم بگیرد و نوع خدمت و محصولات خودشان را بروزرسانی کنند.
سخن اخر اینکه تغییر شیوه کسب و کارها یک امری انکارنشدنی است و باید برای آن چاره‌اندیشی کرد.