به گزارش ایرنا، بنا بر اعلام شرکت آب منطقه ای آذربایجان شرقی، مصرف آب شهروندان تبریزی در هفته های اخیر ۳۰ درصد نسبت به مدت مشابه پارسال افزایش یافته است، در حالی که با تمام تدابیر اتخاذ شده، تنها ۱۸ درصد از این افزایش مصرف جبران شده است.
افزایش مصرف ۳۰ درصدی آب در تبریز ۲ میلیون نفری و قطعی های ناخواسته ناشی از آن در هفته های گذشته، موجی از گلایه های شهروندان و حتی مسوولان استانی را به دنبال داشته، اما واقعیت این است که شرکت آب منطقه ای آذربایجان شرقی به عنوان نهاد مسوول تامین آب و شرکت آب و فاضلاب آذربایجان شرقی به عنوان دستگاه مسوول توزیع آب، در این مدت همه کوشش خود را برای جلوگیری از کمبود آب و قطعی آن در مناطق مختلف تبریز به کار بسته اند.
در تأیید این ادعا می توان به هشدارها و توصیه های شرکت آب و فاضلاب آذربایجان شرقی در اوایل امسال اشاره کرد که در آن از مردم خواسته می شد برای پرهیز از هر گونه قطعی احتمالی آب، در مصرف آن صرفه جویی کنند.
البته ناگفته نماند که آذربایجان شرقی به طور عام و کلان شهر تبریز به طور خاص از سال ها قبل با مشکل کمبود آب مواجه است، زیرا زرینه رود به عنوان منبع اصلی تامین آب تبریز و شهرهای سر راه، دیگر آن رودخانه دو سه دهه قبل نیست و به دلیل کاهش شدید بارندگی در ارتفاعات بالادست آن از رمق افتاده است؛ از سوی دیگر طرح انتقال آب رودخانه مرزی ارس به تبریز با گذشت سال ها از آغاز عملیات اجرایی آن تنها ۳۵ کیلومتر، از مجموع ۱۴۵ کیلومتری لولوله گذاری مورد نیاز، پیشرفت فیزیکی داشته است.
با این اوصاف، از حق نباید گذشت که شرکت های آب منطقه ای و آب و فاضلاب آذربایجان شرقی در چهار ماه اخیر به هر اقدام احتمالی منجر به افزایش تولید آب برای رفع مشکل کمبود و قطعی این مایع حیات، از قبیل حفر چاه در دامنه های شمالی ارتفاعات سهند موسوم به «بهشت ذخایر آبی»، حفر چاه عمیق در داخل و پیرامون شهر ت و احیای قنوات دست زده اند تا شهروندان دغدغه قطعی آب نداشته باشند.
اما در یک نگاه واقع بینانه و با توجه به آنچه که در مورد طرح در دست اجرای تامین آب تبریز از ارس گفته شد، تنها راه حل موقت گذر از مشکل کمبود آب و قطعی ناخواسته آن در تبریز و دیگر شهرهای بزرگ آذربایجان شرقی، صرفه جویی است به گونه ای که بنا بر اعلام مسوولان آب و فاضلاب استان صرفه جویی تنها ۱۰ درصدی هر خانوار می تواند بیش از ۹۰ درصد از مشکلات مربوط به تامین آب را حل کند.
موازنه آب در سه شهر آذربایجان شرقی منفی است
مدیرعامل آب و فاضلاب آذربایجان شرقی در گفت و گو با ایرنا با اعلام اینکه میزان تولید آب در استان ۱۱ هزار مترمکعب در ثانیه است، گفت: در سه شهر تبریز، مرند و میانه با موازنه منفی تولید و مصرف آب مواجه هستیم.
علیرضا ایمانلو با بیان اینکه مصرف بی رویه آب در بحران کرونا تا ۲۵۰ لیتر برای هر فرد در شبانه روز افزایش یافته است، گفت: این میزان مصرف، تبریز را با مشکل کمبود آب مواجه می کند، کما اینکه اکنون نیز با کمبود ۱۵ میلیون مترمکعب کسری در سال مواجه هستیم.
متوسط سرانه آب برای هر فرد ۱۵۰ لیتر در شبانه روز است که این رقم در تبریز ۲۲۰ لیتر بوده و حتی برخی مواقع به علت کرونا مصرف تا ۲۵۰ لیتر نیز افزایش می یابد.
وی افزود: تمام انرژی ها قابل تولید است، اما آب قابل تولید نیست؛ بر این اساس باید ارزش داشته های خود را بدانیم چون این مایع حیاتی قابل بازگشت نیست اما با ۱۰ درصد صرفه‌جویی می توان از بحران کمبود آب عبور کرد.
ایمانلو با اشاره به اینکه ۶۵ شهر، یکهزار و ۵۰۰ روستا و در مجموع چهار میلیون نفر در آذربایجان شرقی تحت پوشش آبرسانی هستند، یادآوری کرد: اکنون ۸۰درصد از آب های زیرزمینی در استان برای شرب استفاده می شود که باید به ۴۰ درصد کاهش یابد، چون این آب ها قابل برگشت نیستند.
مدیرعامل آب و فاضلاب آذربایجان شرقی همچنین گفت: آب تبریز از سه نقطه تامین می شود که سهم زرینه رود در آن ۶۰درصد، چاه های عمیق ۳۱درصد، سد نهند ۱۳درصد و قنات ها نیز یک درصد است.
وی گفت: ارتقای قدرت ایستگاه های پمپاژ تا ۸۰۰ لیتر در ثانیه، اصلاح خط انتقال ۹۰۰ میلی متری از مسیر سد نهند برای افزایش دبی آب از ۷۰۰ به ۹۵۰ لیتر در ثانیه برای تامین آب تبریز در کوتاه مدت با ۱۰۰ میلیارد ریال اعتبار، انتقال آب سد قلعه چای عجب شیر به این شهرستان و روستاهای اطرافش و در ادامه انحراف آب زرینه رود به تبریز به عنوان راهکار میان مدت باید انجام شود.
ایمانلو ادامه داد: آب ارس بهترین گزینه برای تامین آب شرب تبریز است و باید زودتر به این شهر برسد تا برای مدت ها مشکل آب برطرف شود .
۳۵ کیلومتر از خط انتقال آب ارس به تبریز اجرا شده است
مدیرعامل آب منطقه‌ای آذربایجان‌شرقی نیز در گفت و گو با ایرنا با اشاره به اینکه طول طرح انتقال آب ارس به تبریز ۱۴۵ کیلومتر است، گفت: ۳۵ کیلومتر خط ابتدایی انتقال آب ارس به تبریز به عنوان مگاپروژه شمال غرب کشور با پنج ایستگاه پمپاژ انجام شده است.
یوسف غفارزاده با اشاره به آخرین وضعیت این طرح در جمع خبرنگاران اظهار کرد: ۱۱۰ کیلومتر و ۲ ایستگاه پمپاژ باقی مانده و مناقصه برای اجرای آن برگزار شده است.
وی افزود: پنج کیلومتر تونل و ۱۰۵ کیلومتر خط انتقال به صورت لوله فولادی انجام می شود و تصفیه خانه آن با ظرفیت هفت دستگاه پمپاژ پیش بینی شده است.
غفارزاده ادامه داد: در سال ۱۳۹۷ دولت قبول کرد اعتبار مالی تکمیل این طرح از محل فاینانس تامین مالی شود که پذیرش قیمت انجام شده و کارفرما، تامین فاینانس و تامین مالی را برعهده دارد که در حال پی گیری است تا راه جذب سرمایه گذار یا خط اعتباری انجام شود.
برای انتقال آب ارس به تبریز ۶۸۰ میلیون یورو اعتبار پیش بینی شده که حدود ۱۳ تا ۱۴ هزار میلیارد تومان به قیمت روز است.
غفارزاده تاکید کرد: آبرسانی به تبریز، جلفا و ۲۲ شهر از این طریق انجام می شود و ۱۶۹ روستا از این خط آبدار می شوند و این آخرین گزینه برای تامین آب شهرهای یاد شده است.
وی ادامه داد: تامین آب صنعتی شهرک های صنعتی و کشاورزی مسیر آبرسانی و تامین ۱۰۰ میلیون مترمکعب پساب دریاچه ارومیه از دیگر ره آورد اجرای این مگاپروژه است.
مدیرعامل آب منطقه ای آذربایجان شرقی همچنین در خصوص آخرین وضعیت ۱۰ سد بزرگ آذربایجان شرقی گفت: اکنون ۶۵ درصد مخازن سدها پر است و مشکل خاصی در پایاب این سدها برای آب شرب و کشاورزی وجود ندارد.
وی ادامه داد: ۳۸۶ میلیون مترمکعب از ۵۹۰ میلیون مترمکعب ظرفیت مخازن سدهای علویان، نهند، آیدغموش، ستارخان، قلعه چای، تاجیار، زنوز، ارسباران و دیگر سدهای بزرگ استان پر شده است.
غفارزاده یادآوری کرد: این مقدار ذخیره آب در مخازن سدهای بزرگ استان سال گذشته ۵۹۰ میلیون مترمکعب بوده که امسال ۱۰ درصد کاهش نشان می دهد.
موازنه منفی آب در تبریز را چهار سال مدیریت کردیم
معاون بهره برداری و توسعه آب شرکت آب و فاضلاب آذربایجان شرقی نیز گفت: در کلانشهر تبریز برای ۱۶۰۰ میلیون نفر و با شهرهای اقماری جمعاً دو میلیون نفر خدمات ارائه می‌دهیم و همچنین ۸۰ درصد نیازهای آبی روستا از زرینه رود تامین می‌شود.
محمد خانی اظهار کرد: هر ۱۰ سال یکبار در تبریز نیازسنجی می‌شود و در آخرین نیاز سنجی در سال ۹۰ نیز پیش بینی شده بود که در سال ۹۵ موازنه تبریز منفی خواهد شد که طی چهار سال اخیر با موازنه منفی روبرو بودیم اما با یک سری اقدامات این چهار سال را سپری کردیم.
معاون بهره برداری و توسعه شرکت آب و فاضلاب آذربایجان شرقی با اشاره به شرایط کرونایی کشور افزود: امسال شرایط متفاوتی را تجربه می‌کنیم، زیرا بحث رعایت مسائل بهداشتی هم اضافه شده و به خاطر شیوع کرونا با اضافه مصرف بالای ۱۸ درصد روبرو هستیم.
وی درخصوص وضعیت کلانشهر تبریز در بخش آب در سال ۹۹ نیز گفت: تعداد جمعیت تحت پوشش آب شهری یک میلیون و ۶۰۸ هزار و ۵۱۸ نفر و تعداد انشعابات آب شهری ۷۲۲ هزار و ۵۱۴ فقره و تعداد چاه‌های آب ۹۲ فقره بوده و همچنین حجم مخازن در مدار ۵۱۸هزار و۲۰۰ مترمکعب، طول توزیع شبکه ۳۷۸۰ کیلومتر و تعداد روستاهای تحت پوشش ۵۰ روستا است.
وی افزود: جمعیت روستاهای تحت پوشش نیز ۲۰۰ هزار نفر و تعداد روستاهایی که از زرینه رود یا شبکه تبریز تامین آب می‌شوند ۲۲ روستا است؛ همچنین روستاهای الوار اوغلو، سهلان، مایان، دیزج و باغ معروف به علت مشکل کیفیت آب چاه از طریق شبکه تبریز تأمین می‌شود که به‌علت افت فشار در شهر تبریز، روستاهای فوق نیز با مشکل آبرسانی مواجه شده‌اند.
طبق پیش‌بینی‌های انجام‌شده در سال ۱۴۱۵ نیاز آبی سالانه ما ۲۲۰ میلیون مترمکعب در سال خواهد بود، درحالیکه ظرفیت تولید آب ما ۱۵۲ میلیون مترمکعب بوده و مابقی این مقدار را کمبود خواهیم داشت.
وی در مورد میزان تأمین آب شهر تبریز از کانال‌های مختلف، اظهار کرد: ۵۵ درصد آب از طریق خط زرینه‌رود، ۱۳ درصد از سد نهند، ۳۱ درصد از چاه‌ها و مابقی نیز از قنوات تامین می‌شود.
وی افزود: در حال حاضر متوسط تولید سرانه آب مورد نیاز ۲۲۰ لیتر به‌ازای هر نفر در روز بوده و متوسط تولید آب در منابع زیرزمینی ۱۶۰۰ لیتر در ثانیه است؛ حداکثر میزان تولید آب در منابع زیرزمینی نیز برابر با ۱۸۰۰ و منابع سطحی ۳۵۰۰ و حداکثر سرانه آب مورد نیاز ۲۵۰ لیتر به‌ازای هر نفر در روز است.
معاون بهره برداری و توسعه آب شرکت آب و فاضلاب استان در رابطه با اقدامات اجرایی تامین آب در کلانشهر تبریز نیز خاطر نشان کرد: در سه ماهه اول سال ۹۹ اقداماتی از جمله حفر و تجهیز شش حلقه چاه جدید در میدان‌های چاهی موجود در دامنه شمالی سهند به منظور افزایش تولید آب شهر تبریز به میزان ۱۳۰ لیتر در ثانیه انجام شده و با شرکت آب منطقه‌ای استان جهت تکمیل رینگ آبرسانی جنوب تبریز نیز همکاری می‌شود.
وی افزود: احیا و بازسازی مجدد ۱۲ حلقه چاه متروکه روستایی در اطراف تبریز به منظور افزایش تولید آب به میزان۱۵۰ لیتر در ثانیه، تجهیز پنج حلقه چاه عمیق با مجموع ظرفیت ۱۳۰ لیتر در ثانیه، مهندسی مجدد تجهیزات اعم از اصلاح الکتروپمپ‌ها، تملیک محل نصب پمپ و اصلاح قدرت برق نیز از سایر اقدامات بوده است.
وی در پاسخ به سوالی در مورد مشکل آبی مناطق حاشیه نشین، مشکل اصلی در این رابطه را مربوط به افزایش ساخت و ساز عنوان کرد و گفت: در این مناطق، تراکم ساخت و ساز از دو و نیم طبقه به چهار طبقه رسیده و لوله گذاری‌ها نیز متعلق به۳۰ سال پیش است.
خانی با اشاره به طرح‌های میان‌مدت برای حل چالش‌های حوزه آب، گفت: با توجه به اینکه آب تخصیصی سد قلعه چای عجب‌شیر فعلاً مورد استفاده به منظور شرب قرار نگرفته است، در صورت گشایش ردیف اعتباری جدید به میزان حدود ۴۰۰ میلیارد ریال با احداث تصفیه‌خانه آب، می‌توان آب مورد نیاز شهر عجب‌شیر و روستاهای تابعه را از محل تامین و تخصیص آب شهرستان عجب‌شیر از خط زرینه‌رود به سمت کلانشهر تبریز هدایت کرد.
وی تاکید کرد: در این رابطه طرح‌های بلندمدت شامل طرح آبرسانی از رودخانه ارس است، چراکه حفر چاه جدید در محدوده کلاشهر تبریز از نظر منبع آب و حریم چاه‌های کشاورزی و صنعتی با محدودیت‌های شدیدی مواجه شده و امکان حفر چاه جدید تقریباً منتفی است. آب‌های سطحی موجود نیز کفاف نیاز شرب و صنعت کلانشهر تبریز را نمی‌دهد، از این‌رو مسئولان امر باید نسبت به اجرایی کردن انتقال آب از رودخانه ارس اهتمام بیشتری را نشان دهند تا با عملیاتی شدن پروژه‌های پیشنهادی بحران‌های آتی را به سهولت بگذرانیم.
تصفیه سالانه بیش از ۱۰۰ میلیون متر مکعب آب در آذربایجان‌شرقی
معاون امور فاضلاب شرکت آب و فاضلاب آذربایجان‌شرقی گفت: سالانه بیش از ۱۰۰ میلیون مترمکعب آب در استان جمع آوری و تصفیه می‌شود.
پرویز عباسی پنجشنبه ۱۹ تیر در نشست خبری با ارائه توضیحاتی گفت: حداقل ۷۰ درصد آب مصرف شده به فاضلاب تبدیل می‌شود که جمع آوری و تصفیه فاضلاب برعهده شرکت آب وفاضلاب بوده و در سطح کشور پیشرو است.
وی با بیان اینکه ۶۸ درصد جمعیت شهری تحت پوشش سیستم جمع آوری هستند و ۸۷۰ هزار مشترک فاضلاب داریم، ادامه داد: در حال حاضر ۱۱ تصفیه خانه در مدار بهره برداری بوده و هفت مورد نیز در حال اجرا است.
وی با بیان اینکه شرکت آب و فاضلاب آذربایجان شرقی متولی جمع آوری فاضلاب حاصل از مصرف آب است، یادآوری کرد: متولی فاضلاب صنعتی و همچنین فاضلاب ناشی از آب‌های سطحی و بارندگی شرکت آب و فاضلاب نیست، چراکه ابزارهای این مدل جمع آوری را نداریم و صرفا متولی فاضلاب حاصل از مصرف آب توسط مردم هستیم.