معلولیت به خصوص در حوزه شنوایی و بینایی یکی از عمده ترین نوع معلولیت ها در جامعه است که اغلب نیز از همان سنین آغازین زندگی کودک بروز کرده و در صورت عدم درمان نه تنها تا پایان زندگی با فرد همراه است ، در برخی مواقع ممکن است تشدید شود.
بر اساس آمارهای بهزیستی مازندران حدود ۶۰ هزار معلول جسمی و حرکتی دارد که این تعداد تنها ۲۰ درصد از جامعه معلولین استان است که اغلب آنها دارای معلولیت بینایی وشنوایی هستند.
گذشته از شیوه های درمان محوری در حوزه معلولیت که بسیار هزینه بر است ، شیوه پیشگیری بهترین روش برای جلوگیری ، کنترل و درمان معلولیت است که در اغلب کشورهای توسعه یافته اکنون از این شیوه استفاده می‌شود.
در شیوه پیشگیری فارغ از معلولیت‌هایی که بر اثر حوادث اتفاق می افتد، نوزادان از بدو تولد مورد ارزیابی و غربالگری معلولیت جسمی و حرکتی قرار می گیرند تا بخش بسیاری از این معلولیت درمان شود که طبق آمارهای جهانی حدود ۹۰ درصد معلولیت های نوزادی قابلیت درمان دارند.
یکی از مشکلات حوزه معلولیت ها در استان مازندران عدم پوشش کافی غربالگری به خصوص در مناطق روستایی استان بود که خوشبختانه در سالهای اخیر این پوشش به مرز ۱۰۰ درصدی رسیده است.
سرمایه گذاری سازمان بهزیستی کشور و مازندران در دوران دولت تدبیر و امید برای گسترش غربالگری به خصوص در حوزه بینایی و شنوایی از مهم ترین دستاوردهای دولت در مدیریت معلولیت در استان مازندران بوده است.
مدیرکل بهزیستی مازندران در اینباره به خبرنگار ایرنا گفت: در ابتدای دولت تدبیر و امید پوشش غربالگری بینایی که شایع ترین نوع معلولیت در مازندران است حدود ۷۵ درصد بود که خوشبختانه در سالهای اخیر این میزان به ۹۹ درصد رسیده است.
فرزاد گوهردهی با بیان اینکه غربالگری بینایی در سنین سه تا ۶ سالگی انجام می شود ، افزود: معلولیت بینایی از جمله آسیب هایی است که در صورت تشخیص و شناسایی به موقع درمان خواهد شد.
وی با بیان اینکه سیاست و هدف گذاری بهزیستی بر اساس الگوهای سازمان از درمان محوری به سمت پیشگیری تغییر جهت داده است ، افزود: خوشبختانه دولت تمامی هزینه درمان معلولیت های شناسایی شده در غربالگری از جمله عینک را تقبل می کند تقریبا ۹۰ درصد کودکان از همین طریق از معلولیت خارج می شوند.
مدیرکل بهزیستی چتر حمایتی سازمان بهزیستی در حوزه معلولیت شنوایی در مازندران نیز اشاره کرد و گفت: پیش از سال ۹۲ پوشش غربالگری شنوایی مازندران که در نوزادان تازه متولد شده انجام می شود حدود ۷۰ درصد بود که اکنون به ۱۰۰ درصد رسیده است.
گوهردهی همراهی دانشگاه علوم پزشکی و مراکز زایشگایی با بهزیستی را یکی از عوامل کامل شدن چتر غربالگری شنوایی در مازندران توصیف کرد و افزود: اکنون کودکی در مازندران وجود ندارد که غربالگری معلولیت شنوایی نشود.
وی همچنین به پرداخت هزینه معلولیت شنوایی در نوزادان با مشکل ناشنوایی یا کم شنوایی از سوی دولت اشاره کرد و گفت: دولت تمام هزینه های کاشت حلزون(روشی برای درمان ناشنوایی و کم شنوایی) و خرید سمعک را بر عهده می‌گیرد که در مراکز تحت نظارت بهزیستی به نوزادان معلول ارائه می شود.
افزایش ۷۰ درصدی پایگاه‌های غربالگری بینایی
مدیرکل بهزیستی مازندران بار دیگر معلولیت بینایی را یکی از آسیب های جدی حوزه مددجویان بهزیستی عنوان کرد و گفت: خوشبختانه بهزیستی برای گسترش چتر غربالگری توانست تعداد پایگاه های سنجش خود را ۷۰ درصد افزایش دهد.
گوهردهی با بیان اینکه در سال ۹۲ تنها یک هزار و ۲۰۰ پایگاه ثابت و سیار سنجش و غربالگری بینایی در مازندران فعال بودند ، افزود: اکنون این تعداد به ۲ هزار پایگاه رسیده است که البته به دلیل شیوع ویروس کرونا ۲۰۰ پایگاه فعلا به منظور خدمات به بیماران مشکوک کرونایی از سنجش بینایی معاف هستند.
وی ادامه داد: از سال ۹۲ تا ۹۹ تعداد ۶۹۲ هزار و ۶۷۱ کودک در مازندران مورد غربالگری آمبلیوپی ( تنبلی چشم) قرار گرفتند و از این تعداد ۲۷ هزار و ۷۰۹ کودک دارای اختلالات بینایی بودند که پنج هزار و ۹۲۰ کودک دچار تبنلی چشم تشخیص داده و مورد درمان قرار گرفتند.
مدیرکل بهزیستی مازندران همچنین به غربالگری شنوایی اشاره کرد و افزود: از سال ۹۲ تا کنون۲۳۷ هزار و ۶۸۰ نوزاد مورد غربالگری بینایی قرار گرفتند که پوشش بیش از ۹۰ درصدی داشته و در تاریخ بهزیستی مازندران سابقه نداشت.
به گفته گوهردهی از این تعدادنوزاد غربالگری شده ۳۹۹ کودک دارای اختلالات شنوایی تشخیص داده شدند و مورد درمان قرار گرفتند.
وی به پوشش غربالگری ژنتیکی در مازندران اشاره کرد و گفت: پیشگیری از اختلالات ژنتیکی و مادرزادی جنبه های مختلف را دربر می گیرد که مشاوره ژنتیکی هسته مرکزی آن محسوب می‌شود.
مدیرکل بهزیستی مازندران با بیان اینکه مشاوره ژنتیکی با بالا بردن سطح آگاهی مردم نقش موثری در جلوگیری از معلولیت های ژنتیکی دارد ، افزود: در سالهای اخیر ۲۱ مرکز در هشت شهرستان ساری ، بابل ، آمل ، بهشهر ، قائمشهر ، تنکابن ، بابلسر و گلوگاه ایجاد شده که به صورت رایگان به زوج ها مشاوره می دهند.
گوهردهی با اشاره به اینکه همه برنامه های حوزه پیشگیری با همکاری و آگاهی مردم موفقیت آمیز بوده است تاکید کرد: مازندران به سطحی رسیده که تقریبا هیچ معلولیت پنهانی وجود ندارد و همه معلولیت ها در همان بدو تولد شناسایی می‌شود.
به گفته او اقدامات سازمان بهزیستی با حمایت دولت در مازندران باعث شده است که در حوزه معلولیت های جدی به خصوص بینایی ،شنوایی و ژنتیکی تغییری در آمارها نداشته باشیم و اغلب معلولین جدید تحت پوشش مربوط به معلولیت های حوادث یا شناسایی معلولینی است که از سالهای گذشته در نوبت مستمری بودند.