فرانسه در دههها حضور در لبنان همواره به عنوان یک شریک و کشور تاثیرگذار در بیروت مطرح بوده و یکی از کشورهای گروه کمککننده به لبنان نیز محسوب میشود.
سفر مداوم و اقامتهای طولانی برخی مقامهای ارشد لبنانی و اعضای خانواده آنها در فرانسه و تاثیرپذیری سیاسی برخی خاندان معروف این کشور از سیاستها و خطمشیهای پاریس نیز همواره در صحنه سیاسی لبنان تبیین کننده نقش و اهداف فرانسه در تحولات منطقهای و لبنان بوده است.
از سوی دیگر فرانسه بین کشورهای اروپایی مواضع متعادلتری نسبت به تحولات لبنان و نوع نگرش به «حزب الله» به عنوان بخشی از مردم و بدنه دولت این کشور داشته و تلاش کرده است تا در خط خصومت آمریکا علیه این حزب و حمایت بیقید و شرط از رژیم صهیونیستی نباشد .
سفر روز جمعه «ژان ایو لودریان» وزیر امور خارجه فرانسه به بیروت شاید تسهیل کننده دستیابی مقامهای لبنانی به توافق با صندوق بینالمللی پول ارزیابی شود که چند ماهی است در پی ناتوانی لبنان از پرداخت دیون خارجی خود، تلاش میکند ضمن به تعویق انداختن اقساط سنگین آن، وامهای جدیدی را نیز از این نهاد بینالمللی دریافت کند.
اما لودریان پیش از سفرش به بیروت نیز بارها اعلام کرده که مقامهای لبنانی باید به سمت اصلاحات و جراحی اقتصادی که صندوق بینالمللی پول برای بهبود اوضاع اقتصادی این کشور تجویز میکند، پیش رود و اعتماد جامعه جهانی را برای کمک مجدد به آن بدست آورد.
از سوی دیگر فرانسه عضوی مهم از گروه کشورهای کمک کننده به لبنان موسوم به «سدر» است که علاوه بر پاریس شامل نمایندگان سازمان ملل ، چین، آلمان، ایتالیا، روسیه، انگلیس ، آمریکا ، اتحادیه اروپا و اتحادیه عرب بوده و در سال ۲۰۱۳ میلادی تشکیل شده و محل برگزاری نشستهای آن نیز در پاریس است.
وزیر امور خارجه فرانسه تاکید کرد که شرط تداوم کمکهای این گروه به لبنان نیز انجام اصلاحات اقتصادی ، مبارزه با فساد ،کم شدن تعهدات دولتی ، اصلاح نرخ سوخت و کاهش تعهدات تامین اجتماعی دولت این کشور است.
علاوه بر این موارد قطعا ملاحظات سیاسی نیز مد نظر مقامهای کاخ «الیزه» خواهد بود که شاید نه به شکل آشکار، بلکه در خلال مذاکرات و با سیگنالهای پنهانی به مقامهای لبنانی انتقال یابد.
علاوه بر فرانسه، سفیر آمریکا نیز در دیدار اخیر خود با «حسان دیاب» نخستوزیر لبنان اعلام کرد که کشورش مایل به ادامه کمکها به بیروت است و در مورد قانون موسوم به «سزار» برای تحریم سوریه نیز استثنائاتی برای لبنان قایل خواهد شد.
اما آنچه این سفر مقام فرانسوی به لبنان و سخنان سفیر آمریکا در بیروت را بیشتر مورد توجه قرار داده، نگاه جدید لبنان به شرق و افزایش تعاملات با چین و کشورهای خاورمیانه از جمله ایران و عراق است.
در پی سخنرانی اخیر «سید حسن نصرالله» دبیر کل حزب الله لبنان که گفته کشورش محدودیتی در دریافت کمک و داشتن روابط اقتصادی با دیگر کشورها ندارد. در همین حال مقامهای چینی آمادگی کشورشان را برای سرمایهگذاری میلیاردها دلار در امور زیربنایی لبنان اعلام کردند.
نصرالله تاکید کرد که برخی میگویند غرب برای ما به منزله اکسیژن است. ما از شما نخواستیم که این اکسیژن را رها کنید، ولی اگر غربیها این اکسیژن را از ما قطع کنند، ما باید چه کار کنیم. برخی نیز چنین برداشت کردند که نگاه به شرق و برقراری روابط با ایران به این معناست که ما میخواهیم لبنان را به مدل ایرانی تبدیل کنیم. ولی ما چنین چیزی نگفتیم. ما از ایران خواستیم به ما کمک کند. هنگامی که ایران با فروش مشتقات نفتی و بنزین آن هم با «لیره» لبنان موافقت کند، بدین معناست که ایران لطف و فداکاری بزرگی در حق ما کرده است .
دبیر کل حزب الله اضافه کرد که داشتن روابط تجاری و اقتصادی با کشورهای شرق مانند ایران، چین و عراق این فایده را دارد که به آمریکاییها و سایرین این پیام ارسال شود که لبنان گزینههای دیگری نیز دارد.
این اظهارات دبیرکل حزب الله و اظهار تمایل چین برای سرمایهگذاری و ایران برای فروش سوخت به لبنان با ارز ملی آن کشور، شاید این نگرانی را بین اردوگاه غرب ایجاد کرده که ممکن است شرق جایگزین غرب در مبادلات اقتصادی با لبنان شود، پس باید در مذاکرات با بیروت تعجیل کرد.
** کاهش ارزش دلار در مقابل لیره لبنان
پس از ماهها صعود قیمت دلار در لبنان که در پی بحران اقتصادی ، بیکاری ، کاهش ارزش پولی ملی و بحران شیوع «ویروس کرونا» پیش آمده بود، نرخ این ارز خارجی در لبنان راه کاهشی در پیش گرفته و حدود شش هزار و ۴۰۰ لیره در مقابل هر دلار آمریکا در روزهای اخیر معامله میشود.
منابع اقتصادی لبنان میگویند، روند کاهش ارزش دلار در بازار این کشور همچنان ادامه دارد و بسیاری از دارندگان خانگی دلار از بیم کاهش بیشتر ، دلارهای خود را وارد بازار میکنند.
کاهش قیمت دلار در لبنان نه به دلیل بهبود اوضاع اقتصادی، بلکه بیشتر به خاطر رفع برخی محدودیتهای کرونایی مانند بازگشایی فرودگاه بینالمللی بیروت که تخمین زده میشود، روزانه پنج میلیون دلار از این طریق وارد کشور شود و همچنین رفع برخی محدودیتهای گردشگری و مراکز اقامتی و پذیرایی از گردشگران و سرانجام بهبود نسبی روابط سیاسی برخی رهبران موثر لبنان با رییس کل بانک مرکزی این کشور، رخ داده است.
اما آنچه مهم است، اینکه کاهش تدریجی قیمت دلار در مقابل لیره، میتواند باعث کم شدن شدت نگرانیهای عمومی از افزایش بیرویه قیمتها به ویژه مواد غذایی و دارویی باشد که دستمایه اعتراضات عمومی طی ۹ ماهه گذشته بوده است.
** مرگ بالینی مذاکرات با صندوق بینالمللی پول
لبنان چند ماهی است که به دلیل ناتوانی از بازپرداخت بدهیهای خارجی دست به دامان مذاکره با مقامهای صندوق بینالمللی پول برای به تعویق انداختن سررسید بدهیها و همچنین دریافت وامهای جدید توسط بیروت شده است .
اما واقعیات بحران اقتصادی لبنان، صندوق بینالمللی پول را واداشته تا به مقامهای این کشور توصیههایی کند که عمل به آنها باعث تشدید اعتراضات عمومی ، ایجاد موج جدیدی از بیکاری ، افزایش تورم ، خارج شدن گروهی از شاغلان فعلی از گردونه اشتغال ، کاهش تعهدات تامین اجتماعی دولت ، کنار گذاشته شدن سهمیههای قومیتی در انتصابها ، شفافیت در انعقاد قراردادهای اقتصادی با شرکتهای داخلی و خارجی و برخی موارد دیگر خواهد شد.
فاصله دور توصیهها و درخواستهای صندوق بینالمللی پول با توانایی لبنان در عمل برای تحقق آنها باعث شده تا هر روز امکان به توافق رسیدن دوطرف ضعیفتر شود، بگونهای که برخی محافل لبنانی از این وضعیت به «مرگ بالینی مذاکرات» یاد میکنند.
فعلا امید لبنان به انجام اصلاحات و نرمش بیشتر صندوق بینالمللی پول و همچنین واسطهگری برخی کشورهای اروپایی از جمله فرانسه در این زمینه است.
** تشدید تجاوزات رژیم صهیونیستی به حریم هوایی لبنان
با وجود اعتراضهای رییس جمهوری و نخستوزیر لبنان به سازمان ملل و فرماندهی نیروهای حافظ صلح موسوم به «کلاه آبیها» در جنوب این کشور به تجاوزهای مستمر رژیم صهیونیستی به حریم هوایی کشورشان ، این تجاوزات هر روز ابعاد گستردهتری مییابد، بگونهای که طی روزهای اخیر جنگندههای اسراییلی بیش از ۱۰ بار حریم هوایی لبنان در مناطقی چون «ناقوره ، جبیل» و دیگر مناطق را شکسته و اقدام به عملیات جاسوسی و تصویربرداری کردند.
این اقدامات متجاوزانه در شرایطی انجام میشود که مقامهای سازمان ملل بارها آن را محکوم کرده و خواستار خودداری مقامهای رژیم صهیونیستی از تداوم آنها و احترام به حاکمیت ملی لبنان شدهاند اما سران صهیونیستی بیتوجه به خواستههای بینالمللی، همچنان به نقض مقررات بینالمللی در لبنان ادامه میدهند.
اقدامات تجاوزکارانه رژیم صهیونیستی علیه حریم هوایی لبنان که با حمایت آمریکا انجام میشود، در حالی رخ میهد که سفیر واشنگتن در بیروت ادعا میکند، کشورش حامی لبنان است.
** انتقال ۱۳۱ زندانی به خاطر شیوع کرونا
مقامهای «صلیب سرخ» لبنان اعلام کردهاند، با روند افزایشی میزان مبتلایان به بیماری «کووید ۱۹ » در این کشور ، تصمیم دارند ۱۳۱ نفر از زندانیان زندان «رومیه» در حاشیه شهر بیروت را به بیرون از این مکان منتقل کرده تا از سرایت بیشتر این بیماری در زندان جلوگیری کنند.
لبنان دارای ۲۴ زندان با گنجایش سه هزار زندانی است، اما به دلایل مختلف هماکنون بیش از هفت هزار زندانی در این اماکن نگهداری میشوند که ۳۵ درصد آنها از اتباع دیگر کشورها از جمله سوریه هستند.
وضعیت بهداشتی و درمانی اکثر این زندانها در زمان عادی نیز مناسب نیست و با کمبودهای زیادی مواجه است و اکنون با همهگیری کووید ۱۹ یا همان ویروس کرونا، زندانیان این کشور بیشتر با وحشت ابتلاء به این بیماری کشنده صبح را به شب و شب را به صبح میرسانند تا خود این بیماری.
تعدادی از زندانیان زندان رومیه در حومه بیروت گفتهاند که ورود ویروس به زندان در حکم اعدام جمعی زندانیان است و هیچ زندانی از این نظر خواب خوشی ندارد.
تاکنون در لبنان حدود دو هزار و ۸۲ نفر به کرونا مبتلا شدهاند که از بین آنها ۳۶ نفر فوت کرده و هزار و ۴۰۲ نفر نیز بهبود یافتهاند .