اغنای افکار عمومی و ایجاد سرزندگی، پویایی و نشاط سیاسی و اجتماعی جامعه، تکثر واقعی در فضای رسانه ای از جمله برنامه هایی بوده که توسط دولت تدبیر و امید از ابتدای آغاز دولت یازدهم کلید خورده و به عنوان اولویت اصلی در حوزه رسانه در دستور کار دولت قرار گرفت تا جائیکه با مجموعه اقدامات و فعالیت های انجام گرفته است.
توسعه کمی مطبوعات و تعدد رسانه هایی که مستقیم یا غیرمستقیم به نهادی رسمی یا شبه رسمی مرتبط هستند، نه تنها به تکثر رسانه ای و تقویت فضای رسانه ای کشور منجر نمی شود، بلکه موازی کاری و صرف بودجه دولتی برای رسانه هایی است که سخنگویان منافع یک نهاد یا جریان سیاسی به شمار می روند. از سوی دیگر مسئله وجود نابرابری بین رسانه‌های بخش خصوصی و دولتی از لحاظ کمی و کیفی از گذشته به عنوان چالشی جدی مطرح بوده است. در همین حال رسانه های غیردولتی به لحاظ مالی امکان رقابت با رسانه های دولتی یا وابسته به نهادهایی چون شهرداری و دیگر سازمان ها و وزارتخانه ها را نداشتند بنابراین لازم بود تا نوعی تعادل و عدالت بین رسانه های دولتی و غیر دولتی ایجاد شود.
از این رو در مسیر اعطای مجوز تاسیس به رسانه های خصوصی و پرداخت یارانه به آنها، در صورتی که عدم وابستگی و خصوصی بودنشان به اثبات رسیده باشد، از جمله گامهایی بود که در چند سال ابتدایی دولت تدبیر و امید به آن جامه عمل پوشانده شد.
به عقیده بسیاری از کارشناسان حوزه رسانه، خبرگزاری ها برای داشتن عملکرد حرفه ای و تخصصی باید به معنای واقعی خصوصی باشند نه اینکه به یک نهاد دولتی وابستگی مستقیم یا غیر مستقیم داشته باشند و از منابع و بودجه دولتی برای پیشبرد اهداف خود استفاده کنند.
طبق آیین نامه « تاسیس و نحوه فعالیت خبرگزاری ها» ، فلسفه ارایه مجوز برای تاسیس خبرگزاری ها، راه اندازی تعدادی مراکز خبری غیردولتی و غیروابسته به دولت و خصوصی بود.
مهمترین رسانه های دنیا متعلق به بخش خصوصی
هدف این بود که در کنار دو یا سه خبرگزاری دولتی، چند خبرگزاری خصوصی هم وجود داشته باشد که بتوانند در رقابت با خبرگزاری های دولتی به هم افزایی و ارتقای سطح کیفی خبرگزاری های کشور کمک کنند لذا بر خلاف این هدف اولیه، در سال های ابتدایی دولت یازدهم، معاونت مطبوعاتی و اطلاع رسانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با انبوهی از درخواست های مختلف برای تاسیس خبرگزاری روبرو شد که بیشتر این درخواست ها متعلق به نهادهای دولتی و یا شبه دولتی بودند.
امروز مهم ترین مطبوعات و رسانه های شناخته شده جهان که شهرت بین المللی دارند، متعلق به بخش خصوصی هستند. فعالان و متخصصان حوزه رسانه معتقد هستند که تقویت رسانه های غیردولتی باعث افزایش رقابت و پویایی فضای رسانه و در نهایت حرکت رسانه های دولتی در مسیر مطلوب می شود. از این روخوشبختانه درسال های اخیر نقش رسانه های غیردولتی پر رنگ تر شد که این امر خود به شکست انحصار نامطلوب و آزاردهنده رسانه های دولتی منجر شد.
اهتمام جدی به مطبوعات و رسانه های بخش خصوصی
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در گفتگویی با تاکید بر توجه و اهتمام جدی به مطبوعات و رسانه های بخش خصوصی با اشاره به فراز و نشیب های به وجود آمده برای مطبوعات و رسانه های کشور، گفت: در سال های گذشته، مطبوعات ما درگیر موضوع یارانه، کاهش شمارگان، کاهش مخاطب و میزان خرید و هزینه های سنگین بود لذا مقرر شد در رقابت ناخواسته، توجه بیشتری به بخش خصوصی صورت پذیرد.
سیدعباس صالحی تاکید کرد: بر مبنای برنامه های پنجم و ششم توسعه کشور و سیاست های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی و متن قانون حمایت های یارانه ای، بخش خصوصی را در بحث حمایت های یارانه ای در اولویت قرار داد.
به گفته وی در این برنامه ها تاکید شد که باید رقابتی به وجود آید تا بخش دولتی بتواند روی پای خود ایستاده و در ادامه رقابت ها با این بخش بماند لذا دستورالعمل آن در حوزه رسانه و مطبوعات با امکان معادل سازی اجرا شد.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی اظهار داشت: بر اساس تکلیف ایجاد شده، باید به این نشریات تا سه برابر یارانه پرداخت می شد چرا که روح و تکلیف قانون موجود هم انجام همین اقدام بود.
تفکیک مطبوعات خصولتی از نشریات خصوصی
وی با توضیح اینکه حمایت یارانه ای از مطبوعات، در برهه ای از زمان جایگزین حمایت از طریق سهمیه کاغذ شده است، افزود: با این تفاسیر مجبور بودیم تغییراتی در دستورالعمل ها داشته باشیم و یکی از تغییرات این بود که نشریات دولتی و نشریات و رسانه هایی که دارای منابع بوده و قادرند روی پای خود بایستند مشمول یارانه نشوند.
صالحی با اشاره به اینکه افزایش هزینه های کاغذ مهم ترین دلیلی است که باید حمایت یارانه از بخش خصوصی، تداوم یافته بلکه بیشتر هم بشود، گفت: با تفکر و درایت دقیق، مطبوعات خصولتی از نشریات خصوصی تفکیک شدند چرا که نگاه این بود بر اساس واقعیت ها، حمایت از بخش خصوصی انجام شود از این رو به اساسنامه نشریات رجوع شد تا بخش خصوصی از خصولتی ها بدرستی متمایز و تفکیک شود.
افزایش سه و نیم برابری رسانه ها در دولت یازدهم
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در ادامه همچنین با اشاره به اینکه در بحث یارانه تا قبل از سال ۸۸، کاغذ به طور مستقیم و یارانه ارزی در اختیار نشریات و رسانه ها قرار داده می شد، گفت: در سال ۸۸ حدود سه هزار و ۲۵۴ رسانه وجود داشت و در پایان سال ۹۶، به بیش از ۱۱ هزار رسانه دارای مجوز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی رسید در حالی که مدیریت این منابع به عنوان یارانه در اختیار وزارت ارشاد از سال ۸۸ تا ۹۶ کمتر از دو برابر شده است.
عضو کابینه دولت تدبیر و امید، تصریح کرد: در این میان دولت به این نکته رسید که، تقویت رسانه های غیردولتی باعث پویایی فضای رسانه و جامعه شده و از طرفی نیز این انحصار به سود رسانه های دولتی هم نیست زیرا تقویت رسانه های غیردولتی باعث افزایش رقابت در فضای رسانه ای و در نهایت باعث به حرکت درآمدن رسانه های دولتی در مسیر مطلوب خواهد شد.
می‌دانیم که رقابت نابرابر مالی و اطلاعاتی از مهمترین موانع برای رشد و تقویت رسانه های خصوصی در مقابل رسانه های دولتی بوده است و دولت یازدهم این مساله را مورد توجه قرار داد و برای جلوگیری از این نابرابری به رسانه های دولتی مجوز نداد. این رویکرد در دستور کار دولت دوازدهم نیز قرار دارد.
دولتمردان دولت تدبیر و امید نیز همواره برلزوم حمایت و تعامل با بخش خصوصی تاکید کردند تا جائیکه از یکسو بر لزوم حضور بخش خصوصی توانمند و قوی در ایران تاکید شد و از سوی دیگر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز بر تقویت رسانه‌های بخش خصوصی تاکید کرد چرا که معتقد است تقویت رسانه های غیردولتی باعث افزایش رقابت و پویایی فضای رسانه و در نهایت حرکت رسانه های دولتی در مسیر مطلوب می شود.
توسعه کمی مطبوعات و افزایش سه برابری بیمه شدگان حوزه رسانه در دولت یازدهم
بر اساس اسناد و آمار ارائه شده توسط وزارت فرهنگ و ارشاد سالامی از۱۵ هزارمجوز صادر شده برای رسانه ها در سال های بعد از انقلاب، ۵۶ درصد آن در دولت یازدهم صادر شده است. همچنین تعداد مدیران مسئول زن در پایان دولت یازدهم ۱۳ درصد شده است. در حوزه رسانه های برخط ، تعداد سایت ها از ۲۰۰ در پایان دولت یازدهم به دو هزار و ۸۰۰ عدد رسیده است. از سویی دیگر در چهار سال ابتدایی دولت تدبیر و امید شاهد افزایش تعداد بیمه شدگان در حوزه رسانه بودیم و این موارد موید توسعه کمی مطبوعات در دولت یازدهم است.
درابتدای دولت یازدهم بیمه شدگان حوزه رسانه پنج هزار نفر بودند که در پایان این دولت حدود ۱۶ هزار نفر یعنی به بیش از سه برابر افزایش یافت و از سویی نظام حمایتی در این دولت شفاف شد تا جائیکه همگان قادر هستند امروز پیشینه گام های رو به جلو در حوزه شفافیت را مشاهده کنند.
تاکید بر انسجام و همراهی رسانه ها و دولت
امروز هرچه انسجام و همراهی رسانه‌ها، دولت، نظام و همه ارکان آن نزدیک تر و بیشتر باشد به نفع کشور و آحاد مردم جامعه است. موضوعی است که حجت الاسلام و المسلمین دکتر حسن روحانی رئیس دولت های یازدهم و دوازدهم تدبیر و امید از آغاز دولت تاکنون بر حفظ منافع و مصالح نظام و مردم همواره تاکید داشته و دارد.
سید عباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز همواره در جلسات و برنامه های مختلف و به ویژه دیدار با اهالی رسانه و مطبوعات بر موارد فوق تاکید و همواره بر انسجام، همدلی، وحدت و همکاری بین اصحاب رسانه و کابینه دولت در جهت خدمت صادقانه به مردم تاکید داشته و دارد.