" عدو شود سبب خیر اگر خدا خواهد" ضرب المثلی است که ابعاد و زوایای آن در عمل طی این سال ها وماه ها برای مردم و کشورمان روز به روز روشن تر می شود، از جهش در صنایع نظامی و پشت سرگذاشتن وابستگی در بسیاری از عرصه های علمی ، تحقیقاتی تا تولید انبوه محصولات پیشرفته و روزآمد صنعتی و کشاورزی همه و همه بیانگر رسیدن به اوج شکوفایی با استفاده از ظرفیت و توانایی داخلی است و اگر این خودباوری ها نبود دشمنان خیلی زودتر اهداف پلید خود را به سرانجام می رساندند.
همه این ها در تجربه جنگ ، تهدید و تحریم حاصل شده و اگر چه کشور با ناملایماتی در بخش های تولیدی ، اشتغال و خرد و کلان اقتصاد مواجه است اما در سایه تحریم های شکننده به دنبال چاره جویی برای جهش از موانع برآمده تا یکی پس از دیگری قله ها را فتح کند.
اما در این میان همانطور که درلید گزارش اشاره شد، خریدکالای ایرانی به واسطه کالاهای قاچاق یا وارداتی در بسیاری مواقع به دغدغه فکری برای مسوولان کشور و صنعتگران تبدیل شد چرا که بسیاری از سر ناآگاهی به سراغ متاع بیگانه می رفتند و به پایه های تولید و اشتغال داخلی ضربه می زدند.
اینکه در سال های پیش از تحریم های شکننده غرب ، کشورمان این فرصت را داشت تا داد و ستد نفتی و تجارت آزاد در پیش بگیرد اما در کنار آن واردات بی رویه اجناس چه به صورت رسمی و چه در قالب قاچاق ، کمر صنعت داخلی را شکست و بسیاری از سرمایه گذاران ایرانی را متضرر کرد.
در دوران ماقبل تحریم شمار زیادی از صنایع بزرگ وکوچک داخلی به واسطه عدم فروش محصولات خود دچار زیان و تعطیلی شدند ومجال بازتوانی نیافتند و بسیاری از کارگران خانه نشین شدند.
با این حال اهمیت موضوع از آنجا برای مردم آشکار شد که ویروس کرونا دنیا را تحت سیطره خود درآورد و مدعیان حقوق بشر حتی از دادن ابتدایی ترین نیازهای بهداشتی و درمانی به ایران خودداری کردندو رذالت و خوی وحشی گری خود را به نمایش گذاشتد.
در اینجا همت محققان ، تولید کنندگان داخلی و برنامه ریزی مسوولان به کمک مردم آمد و در کمترین زمان ممکن بازارهای داخلی از نیازهای بهداشتی و درمانی انبوه گشت و باید گفت که فقط بی احتیاطی ها است که کرونا می تازد.
تحریم امروزی اگرچه مانع واردات برخی مواد اولیه در بخش های مختلف تولیدی و صنعتی شده اما در مقابل فرصتی است تا شرکت های دانش بنیان و پژوهنده در کشور شکل بگیرند و برای تامین نیازهای داخلی آستین همت بالا بزنند.
با این حال اگر چه امروز بخشی از صنایع داخلی به خاطر تحریم ها دربازار جهانی سهم افزایی کنند اما فرصت این را پیدا کرده اند که با اتکا به شرکت های دانش بینان تغییراتی در خطوط تولید کیفی و کمی خود دهند و در بازارهای داخلی و کشورهای همسایه با ارائه محصولات متنوع و مشتری پسند توانمندی ایرانی را به نمایش بگذارند.
در این میان بنا به گفته کارشناسان اقتصادی در این ماه ها شاهد پیشتازی کالاهای ملی بر سکوی فروش بازارهای داخلی و حتی منطقه هستیم و امید می رود همه دست به دست هم داده تا تولید ملی را به لحظ کمی و کیفی ارتقا دهیم.
تحریم و شکل گیری شرکت های دانش بنیان در کشور والبرز
همانطور که اشاره شد، تحریم این فرصت را به وجود آورد تا نیروی انسانی متخصص ایرانی در کنار صنعت و بخش تولید داشته های علمی و یافته های پژوهشی را به محصول تبدیل کند.
امروزه شرکت های بزرگ و کوچک دانش بنیان و فناور یکی پس از دیگری در پارک های علم وفناوری و شهرک های صنعتی قد علم کرده و محصولات جدیدی را روانه بازارهای مصرف داخلی و خارجی می کنند که در نوع خود حرکتی بی بدیل و امیدوار کننده است.
فعالیت بیش از ۱۵۰ شرکت دانش بنیان و فناور در زمینه محصولات بهداشتی و درمانی ، پشتیبانی فنی و مهندسی شرکت های بزرگ نفتی و پتروشیمی ، نیروگاه ها و صنعت برق ، صنایع تبدیلی کشاورزی و سایر رسته ها در استان البرز نمونه کوچک از همت والای متخصصان داخلی بوده که البته توسعه این شرکت ها می تواند به سرآمدی توانایی ایرانی کمک کند.
برونداد فعالیت این شرکت ها در سال های اخیر محصولات متنوع و مشتری پسند بوده که گاهی با تحسین تجار و بازرگانان کشورهای پیشرفته جهان مواجه شده است.
در کنار شرکت های دانش بنیان خصوصی، فعالیت پژوهشگاه ها و موسسه های علمی و تحقیقاتی دولتی از جمله در بخش مواد وانرژی ، تولید ارقام مختلف نمونه های کشاورزی و باغی همه و همه بیانگر ظرفیت های بالای داخلی و همت والای پژوهشگران و محققان ایرانی است .
به عنوان نمونه پژوهشگاه مواد وانرژی کشور مستقر در البرز بابرخورداری از پژوهشگران برجسته تاکنون در عرصه انرژی های نو و محصولات دانش بنیان خورشیدی ده ها اثر ارزشمند خلق و بخشی از آنها را تجاری سازی کرده است.
موسسه تحقیقات بذر ونهال ، پژوهشگاه بیوتکنولوِژی کشاورزی ، موسسه دام و طیور و موسسه تحقیقات واکسن و سرم سازی رازی وابسته به وزارت جهاد کشاورزی و مستقر در استان البرز نمونه های دیگری از ظرفیت های علمی ، تحقیقاتی و تولیدی کشور هستند که فعالیت های آنها در تنوع بخشی و ارتقای کمی و کیفی محصولات کشاورزی و باغی کشور اثرگذار بوده است.
با اینکه ظرفیت های علمی و تحقیقاتی در بخش های مختلف تولیدی و صنعتی فراوان هستند اما در یک جمله می توان گفت که امروز تنوع محصولات داخلی هرچند بخشی از آن اقتباس از علوم و تولید جهانی است اما کفه سنگین ترازو به سمت همت و تلاش محققان و کارگران ایرانی رقم می خورد.
شاید به جرات می توان گفت که تحریم فرصت طلایی برای ظهور دانش و بروز خلاقیت های جوانان متخصص ایرانی است که گروه صنعتی مپنا نمونه شاخص و مثال زدنی این شایستگی ها است .
این گروه که بخشی از صنایع آن در استان البرز مستقر است امروزه در تمام بخش ها ورود پیدا کرده و در زمینه صنایع نیروگاهی، نفت و گاز ، هواپیمایی ، ساخت قطار وواگن و خودروهای با سوخت پاک توانسته معرف توانمندی، تخصص ، مهارت ، مدیریت و در یک جمله عزم جهادی ملت ایران در سطح جهان باشد.
بازتوانی صنایع تعطیل کشور و البرز در سایه تحریم
روی دیگر تحریم بازتوانی صنایع بزرگ وکوچکی است که سال ها در پس واردات بی رویه یا قاچاق کالا غبار فراموشی روی آنها نشسته بود.
حمایت و پشتیبانی دولتمردان در پس تحریم ها و فشارهای بین المللی برای بازسازی و راه اندازی این کارخانه ها در واقع گامی عملی برای روز آمدی صنایع کشور و استان البرز به شمار می رود.
نمونه عینی این موضوع نوسازی و راه اندازی دوباره حدود ۱۵۰ واحد تولیدی و صنعتی طی سال های اخیر تا نون در استان البرز است که افزون بر رونق تولید به بازگشت به کار کارگران و جذب نیروهای جدید جویای کار شده است.
شرکت بزرگ سیپورکس تولید کننده مصالح ساختمانی در شهرستان ساوجبلاغ استان البرز نمونه شاخص این صنایع بوده که پس از ۱۷ سال تعطیلی و غبار فراموشی به چرخه تولید و اقتصاد کشور بازگشت.
امروز با اینکه کشور در بخش اقتصاد و اشتغال با مشکلات فراوانی روبرو است و طبقات کم درآمد از تحریم ها آسیب دیده اند اما این امیدواری وجود دارد که همت و تلاش متخصصان و تولید کنندگان سایه شوم ناملایمات را از سر مردم بردارند و شکوفایی در تمام عرصه طنین انداز شود.
صدرنشینی عرضه محصولات ملی در فروشگاه های بزرگ
محکم تر شدن جای پای تولیدات متنوع داخلی در فروشگاه های کوچک و بزرگ بنا به گفته شاهرخ کشاورز کارشناس امور اقتصادی و مدیر امور بین الملل فروشگاه های زنجیره ای رفاه کشور
بیانگر کیفیت مطلوب این محصولات و استقباد فروشگاه ها و مردم از متاع داخلی است.
وی در حاشیه افتتاح فروشگاه رفاه باغستان کرج به خبرنگار ایرنا گفت: بازارهای کشور به سمت عرضه محصولات داخلی پیش می رود و امروز فروشگاه های بزرگ وکوچک با افتخار محصولات ایرانی را عرضه و تبلیغ می کنند.
کشاورز با بیان اینکه تنوع محصولات ایرانی بیش از حد تصور است،گفت : به عنوان مثال محصول چای دارای انواع متنوعی بوده که با همت تولید کنندگان داخلی شاهد افزایش کمی و کیفی این محصول هستیم.
وی بیان داشت: اکنون ۹۷ تا ۱۰۰ درصد کالاها و اجناس عرضه شده در فروشگاه های رفاه کشور محصولات داخلی بوده که استقبال مشتریان از این محصولات کم نظیر است .
کشاورز با اشاره به راه اندازی ۸۵۰ فروشگاه زنجیره ای رفاه در کشور گفت : تلاش دست اندرکاران این مجموعه بر آن است تا برای عرضه انبوه محصولات داخلی ، تامین مایحتاج عمومی و کمک اشتغال تعداد این فروشگاه ها درکشور افزایش یابد.
وی اظهار داشت : تاکنون ۱۰ هزار نفر در فروشگاه های زنجیره ای رفاه کشور مشغول به کار شده اند که این روند ادامه خواهد داشت.
مدیر امور بین الملل فروشگاه های زنجیره ای رفاه افزود: امسال تعدادی دیگر فروشگاه در مناطق محروم کشور فعال خواهد شد که فعالیت این فروشگاه به عرضه و جهش تولید کالای ایرانی کمک خواهد کرد.
وی تاکید کرد که همه باید دست به دست هم بدهیم تا کالای ایرانی جایگزین کالاهای وارداتی شود تا تولید و اقتصاد داخلی سروسامان بگیرد.
کشاورز گفت : تا پایان امسال ۱۵ فروشگاه زنجیره ای رفاه در استان پرجمعیت البرز راه اندازی می کنیم.
محصولات ایرانی جایگاه خود را پیدا کرده است
رییس اتاق اصناف استان البرز با بیان اینکه در شرایط تحریمی امروز محصولات ایرانی در بازارهای داخلی جایگاه خود را پیدا کرده است، گفت : ظرفیت های بالای تولیدی به ویژه در بخش مواد غذایی موجب شده تا مایحتاج عمومی و بیشتر نیازهای کشور تامین شود.
بهروز حصاری بیان داشت : اکنون در استان سه میلیون نفری البرز هیچ گونه کمبود کالانداریم اما باید از واردات کالاهای دارای تشابه داخلی جلوگیری شود و تنها مجوز ورود محصولاتی که نمونه داخلی ندارد یا کمبود آن محسوس است داده شود.
وی ادامه داد: خوشبختانه در مصرف کالاهای ایرانی تولید کنندگان به سمت کیفیت رفته اند، اینک تولید کنندگان به سمت برند سازی های داخلی حرکت می کنند و بسیاری از کالاها کیفیت لازم را دارد.
حصاری گفت : تولید کنندگانی که نمی توانند کالای با کیفیت عرضه کنند از چرخه کار بیرون می روند.
وی بیان داشت: در بخش مواد غذایی هیچ کمبودی نداریم ، برای شکر تمهیداتی برای سه ماهه آینده استان داشته ایم بیش از نیازهای استان است که الان مباشران برنامه ریزی می کنند به خاطر کرونا در بسته بندی یک کیلیویی عرضه شود .
حصاری افزود: اکنون بحث گرانی داریم اما گران فروشی نداریم زیرا بازار رقابتی است ، فضای مجازی هم به این قضیه کمک می کند و اینجا فرصتی برای گرانفرو ش باقی نمی ماند.
افزایش سهم تولید داخلی در سبد مصرف کشور
پرهام رضایی رییس اتاق بازرگانی، صنایع معادن و کشاورزی البرز در این خصوص گفت: تحریم ها در عین مشکلاتی که برای مردم و صنعتگران به وجود آورد، فرصت خوبی بود تا به ظرفیتهای داخلی توجه جدی تری داشته باشیم و تولیدات کیفی و رقابت‌پذیر کشورمان، سهم بیشتری در سبد مصرف جامعه در اختیار گیرند.
وی افزود: نکته مهم برای جهش تولید داخلی آن است که بازار مصرف را فقط ۸۰ میلیون نفر جمعیت کشور نبینیم و تولیدات خود را متناسب با جامعه ۴۰۰ میلیون نفری کشورهای منطقه توسعه دهیم.
رضایی افزود: توصیه مستمر ما به تولیدکنندگان داخلی آن است که با برنامه ریزی در جهت افزایش کیفیت و مدیریت هزینه تمام شده، حقوق مصرف کنندگان را مراعات کنند تا مشتریان کالاهای داخلی، از شرایط حاکم بر بازار رضایت داشته باشند.
نیازهای صنعتی باید در داخل تامین شود
نایب رییس اتاق بازرگانی استان البرز با اشاره به واردات برخی قطعات و ماشین آلات صنعتی به کشور گفت : انتظار می رود با حمایت دولت اقدام لازم برای تامین نیازهای کالاهای سرمایه ای و ماشین آلات صنعتی در داخل کشور انجام شود.
یدالله مالمیر افزود: اگر قطعات وماشین آلات مورد نیاز صنایع کوچک و بزرگ در داخل تامین شود ضمن جلوگیری از خروج ارز، صنعت کشور به طور کامل از وابستگی رها خواهد شد.
نکته پایانی
همانطور که در گزارش اشاره شد امروزه در سایه تحریم محصول داخلی با حمایت مسوولان به دوران طلایی خود نزدیک می شود که برونداد این وضعیت توسعه و شکوفایی تولید ، اقتصاد و اشتغال است ضمن آنکه دیگر هیچ قدرتی توانایی آن را نخواهد داشت تا از حربه اقتصاد برای مقابله با کشورمان وارد عمل شود.
اینکه در شرایط حساس کنونی تنها با تکیه بر ظرفیتهای داخلی توانسته ایم نیازها را تامین و از سد موانع بگذریم باید آن را نقطه شروعی برای حمایت از تولید ایرانی بدانیم و با مصرف محصولات داخلی ضمن حمایت از تولید کنندگان و کارگران کشورمان به شکست تحریم های ظالمانه کمک کنیم .
اگر نبود عزم و همت ایرانی و ظرفیت های داخلی ، در جریان شیوع بیماری کرونا برای تامین ابتدایی ترین نیازهای بهداشتی با مشکل مواجه می شدیم که اگر چه در ابتدا مشکل وجود داشت اما در کمترین زمان بازارهای داخلی مملو از مواد ضدعفونی کننده ، دستکش و ماسک شد و این سرعت عمل نشان داد که می توان از فراز تمام مشکلات به آسانی گذشت و اقتصاد کشور را رنگ ولعابی متفاوت از دوران وابستگی بخشید.
امروز وجود ظرفیت ها ی فراوان در بخش کشاورزی ایران موجب شده تا مواد غذایی به وفور تولید و حتی صادر شود و این امر سبب شده تا تحریم ها در موضوع ناامنی غذایی کارآمدی خود را از دست بدهند.