محمدعلی بصیری روز سه‌شنبه در گفت و گو با ایرنا با اشاره به گذشت پنج سال از توافق بر جامع مشترک ایران و گروه ۱+۵ (برجام) افزود: سخنانی که علیه برجام عنوان می‌شود به نوعی تحلیل معکوس تاریخ است و خیلی وقت‌ها این حرف‌ها در استدلال‌های ذهنی و تصورات قابل طرح هست ولی در واقعیت اینگونه نیست.
وی ادامه داد: اگر آن تحریم‌های شکننده چهارجانبه که در آن زمان دلار را سه برابر کرد، می‌خواست تا به امروز استمرار یابد، وضعیت اسف‌باری برای کشور رقم می‌خورد و احتمال تنش‌زایی و درگیری منطقه‌ای هم وجود داشت.
استاد علوم سیاسی دانشگاه اصفهان افزود: تداوم این وضعیت شکنندگی بیشتر اقتصاد، برخورد نظامی و دادن امتیازات بیشتر به کشورهای طرف را در پی داشت.
وی به موضوع کره شمالی و فعالیت های هسته ای این کشور اشاره کرد که به گفته وی «چرخ اتم را هیچگاه از کار نینداخت و برای این منظور هیچ امتیازی به آن کشور نداد اما امروز وضعیت اقتصادی و شکنندگی آن به مراتب بسیار بیشتر از ایران و حتی خطرناک‌تر است.»
بصیری با بی‌تاثیر ندانستن شیوع بیماری کرونا در شرایط فعلی کشور افزود: با این وجود می‌بینیم که اگر تحریم‌های چهارجانبه اعمال و اگر در مجموع برجامی امضا نمی‌شد وضعیت کشور به چه حالتی کشیده می‌شد.
برجام برآورد اجماع نظام بود
استاد علوم سیاسی دانشگاه اصفهان تاکید کرد: باید پذیرفت که برجام برآورد اجماع نظام از مقام معظم رهبری تا رییس جمهوری، مجلس و شورای مجمع تشخیص مصلحت نظام بود.
وی ادامه داد: بر این اساس نمی‌توان شک و تردیدی داشت که صرف مقصر قوه مجریه و شخص رییس جمهوری و وزیر امور خارجه است.
به گفته وی در پروسه تصویب و اعلام برجام همه مسوولان شریک بودند و هرکدام می‌توانستند توانستند اگر لازم بود مساله را متوقف کنند یا با ملاحظات و شروط احتیاطی بیشتر تصویب شود.
بصیری افزود: در مجموع می توان گفت که کل سیستم هم در دستاوردها و هم در خسارت‌ها و ضررهای برجام شریک هستند و نمی‌شود آن را به بخشی از سیستم اختصاص داد چون همه در این زمنیه همکاری کردند تا به این جا رسید.
به گفته وی اگر همه و هر کس به سهم خود کار مطالعاتی و احتیاط‌های لازم و جنبه‌های مختلف برجام اولیه را بیشتر مطالعه می‌کردندو اصلاحات بیشتری می‌توانستند اعمال کنند شاید امروز سرنوشت اینچنینی برای برجام رقم نمی‌خورد. مجموعه هم در منافع و هم در مضرات آن شریک هستند.
وی با اشاره به کارشکنی‌های آمریکا و برخی کشورهای اروپایی در آستانه پایان تحریم‌های تسلیحاتی ایران گفت: آمریکایی‌ها ۲ روش را برای تمدید تحریم‌ها دنبال می‌کنند یکی اینکه قطعنامه‌ای مستقل به شورای امنیت دادند و و استناداتی کردند که ایران حرکاتی که در منطقه داشته صلح منطقه و بین‌الملل را تهدید می‌کند و باید قطعنامه دیگری تصویب شود که فروش سلاح‌های عمده را به ایران و یا اینکه ایران خودش بتواند تجارت سلاح بکند را ممنوع کند که با استقبال هیچ کشوری روبرو نشد حتی اروپایی ها هم مسکوت گذاشتند و از ۱۵ عضو فقط آمریکا بود که الان آمریکا رای گیری را هم مطرح نکرده چون می‌داند در شورای امنیت رای نمی‌آورد.
عضو هیات علمی دانشگاه اصفهان، راه‌حل دیگر آنها برای تمدید تحریم‌های تسلیحاتی ایران استناد به بند "ماشه" بود ولی به ظاهر آنها هم فعلا نمی‌خواهند این بند را فعال کنند برای اینکه می تواند کل برجام را از بین ببرد و دستاوردی از آن برجانگذارد.
این استاد دانشگاه ادامه داد: در نهایت آنها تلاش می‌کنند که ایران به خصوص با این اتفاقات اخیر در انفجارهای صورت گرفته، پاسخ مقابله به مثل به اسراییلی‌ها بدهد و اینها بهانه کنند که ایران همچنان حرکات ناامنی در منطقه دارد و مساله اتمی را از شورای حکام دوباره به شورای امنیت ببرند و اینها اقداماتی است که آمریکا دنبال می‌کند که بتواند به نوعی قبل از اینکه تحریم تسلیحاتی موعد اتمام آن برسد آن را تمدید کند.
دیپلماسی مهمترین پاسخ به کارشکنی‌های آمریکا
بصیری مهمتر راهکار و اقدام تاثیرگذار ایران را در این شرایط بکارگیری اقدامات دیپلماتیک عنوان کرد و گفت: ایران باید با راهکار دیپلماتیک وارد عمل شود و مانع از شکل‌گیری اجماعی شود که آمریکا می‌خواهد علیه ایران شکل دهد.
به گفته وی اگر ایران با ابزار دیپلماسی و الزامات محتاطانه که بهانه جدی ایجاد نکند این ۲ماه مانده به پایان تحریم‌های تسلیحاتی را حرکت کند در عمل آمریکایی‌ها در این زمینه موفق نخواهند شد و نتیجه‌ای نخواهند گرفت.
وی درباره برخورد اروپایی‌ها در قبال خروج آمریکا از برجام گفت: اروپایی‌ها از جنگ جهانی دوم تاکنون نشان دادند که به آمریکا وابستگی دفاعی و امنیتی در ناتو دارند و در عمل در مباحث امنیتی بین الملل تابع آمریکا هستند و در ۵۰ تا ۶۰ ساله اخیر اثبات شده و موارد جزیی بوده که زاویه می‌گرفتند و بعد ترمیم می‌شده است.
بصیری افزود: در بحث خروج آمریکا از برجام ، اروپایی‌ها برغم مخالفت و ابراز تاسف ولی در عمل با آمریکا همکاری کردند و در بحث تحریم‌ها علیه ایران حتی در ارتباطات مالی همکاری جدی نکردند.
وی با بیان اینکه در عمل اروپایی‌ها نقش پلیس خوب را بازی می‌کنند و آمریکا نقش پلیس بد را گفت: اینکه اوضاع اقتصاد ایران اینقدر مشکل پیدا کرد چون بخش عمده‌ای از تجارت ایران با اروپا بود و به این منظور مبادلات بانکی و مالی امروز در تنگناهست و وضعیت را برای اقتصاد ایران سخت کرده است.
استاد علوم سیاسی دانشگاه اصفهان با بیان اینکه در عمل اروپایی ها در راستای تحریم‌های آمریکایی عمل می‌کنند گفت الان، اروپا دریچه‌ها را بسته، آمریکا نیز که از قبل بسته بود و بخش عمده ای از مبادلات تجاری مالی و بانکی ایران، از آن طرف مسدود است و تنها دریچه در این شرایط نیم بند برای ایران مبادلاتی است که با چین و تا حدودی روسیه و هند دارد که تاحدودی فشار را در فروش نفت کم کرده است.
برنامه راهبردی ایران و چین، فشار اقتصادی بر کشور را خنثی می‌کند
وی با اشاره به برنامه راهبردی ۲۵ ساله همکاری‌های مشترک ایران و چین ادامه داد: تا الان هم برغم فشار اقتصادی، ایران ادامه داده ولی این برنامه راهبردی بخش عمده‌ای از این فشار اقتصادی را می‌تواند خنثی کند و برای همین اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها بر نمی‌تابند و نمی‌خواهند ایران را بر بنای بلندمدت در محاسبه با این تحریم‌ها قرار بدهند تا حداکثر فشار را وارد کنند که ایران زانو بزند پای میز مذاکره و شرایطی که آنها می‌خواهند را قبول و امضا کند.
بصیری تصریح کرد: بنا بر این آنها در قبال انجام این برنامه معترض می‌شوند چون منافع آنها در گذشته قطع شده و این موضوع منافعشان را بلندمدت قطع می‌کند و در کوتاه مدت این فشار حداکثری که اعمال می‌کنند را خنثی می‌کند.
وی با اشاره به اظهار نظرهایی درخضوص اینکه این برنامه راهبردی ترکمانچای دوم است گفت: این شایعات به طور عمده از سوی رسانه‌های انگلیسی و آمریکایی طراحی و پخش می‌شود.
وی ادامه داد: در حالیکه اینها اگر در واقع منافع ملی مردم ایران را در نظر می‌گرفتند، تحریم غیرانسانی و ضد حقوق بشری را در شرایط کرونایی کمه همه کشورها دست همکاری به هم دادند تا این بیماری و ویروس را مهار کنند بر می‌داشتند.
استاد علوم سیاسی دانشگاه اصفهان افزود: آنها حتی از انتقال چند میلیارد دلاری که سازمان بهداشت جهانی می‌خواست برای مبارزه با این بیماری به ایران بدهد که حداقل حقوق بشر و منافع ملی ایران است ممانعت کردند.
عضو هیات علمی دانشگاه اصفهان یادآور شد: کوچکترین ذهن تحلیلگر می‌تواند این شیطنت‌ها و تعارضات را دریابد ولی برخی ساده لوحان باور می‌کنند و این بیشتر بهانه‌ای است که جامعه به التهاب کشانده و به اعتراضات اجتماعی سوق داده شود.
به گفته بصیری آنها تحت عنوان دفاع از منافع ایران و جلوگیری از رفتن به سمت ترکمانچای دوم به دنبال فشار حداکثری بر ایران، دولت، چنددستگی، جبهه بندی و درگیری در ایران هستند.