هم‌اینک ۳۳۰ هزار دانشجو زیر نظر سه هزار و ۷۵۷ نفر عضو هیات علمی در ۲۶۰ دانشگاه و مرکز آموزش عالی، ۳۷ موسسه علم و فناوری و ۹۸ شرکت دانش‌بنیان دایر در سطح استان ۶ میلیون و ۴۰۰ هزار نفری خراسان رضوی مشغول گذراندن دوره‌های کاردانی و کارشناسی تا کارشناسی‌ارشد و دکترای تخصصی هستند.
دولتهای یازدهم و دوازدهم با ریاست حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر حسن روحانی که خود یک شخصیت مجرب دانش‌آموخته محیط علمی حوزه و دانشگاه است ظرف هفت سال اخیر در چارچوب برنامه‌های مختلف مراکز آموزش عالی خراسان رضوی را به عنوان یکی از عمده‌ترین قطبهای دانشگاهی کشور در مسیر رشد و توسعه علمی و تخصصی کشور به سمت عبور از دانشگاههای نسل یکم و دوم و رساندن به جایگاه دانشگاههای نسل چهارم سوق داده‌اند.
در این میان دو مرکز بزرگ آموزش عالی در خراسان رضوی شامل دانشگاههای دیرقدمت علوم پزشکی و فردوسی مشهد با مجموع ۳۵ هزار دانشجوی شاغل به تحصیل در حدود ۲۵۰ رشته تحصیلی هدف و مجری مهمترین طرحها برای نیل به رشد کمی و کیفی و ارتقای سطح دانشگاهی بوده‌اند که بررسی آن به عنوان یک نمونه عمده در کشور نشانگر بخشی از تلاشهای دولت تدبیر و امید در این حوزه است.
دانشگاه فردوسی مشهد به عنوان پرچمدار مراکز آموزش عالی فعال در شرق کشور و تاثیرگذار بر دیگر دانشگاههای ایران موفقیتهای چشمگیری را در این مسیر کسب و محقق کرده تا در میان برترین مراکز آموزش عالی کشور خوش بدرخشد.
ورود به نسل دانشگاه کارآفرین
رییس گروه مطالعات و برنامه‌ریزی فرهنگی، اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد گفت: با توجه به سیاست‌های آموزش عالی در ایران می‌توان به عبور دانشگاههای آموزش عالی از نسل اول و دوم به نسل سوم و چهارم، کیفی سازی آموزش در دانشگاه مبتنی بر مسوولیت پذیری اجتماعی و کارآفرینی، بین‌المللی شدن فعالیت‌های دانشگاهها و همچنین گام نهادن در مسیر دانشگاه مجازی و شبکه‌ای اشاره کرد.
دکتر روح الله اسلامی افزود: نسل اول دانشگاههای ایران که از قبل انقلاب تا زمان دفاع مقدس شکل گرفته بود، آموزش محور بود و شبیه آموزش دوران دبیرستان، مجموعه‌ای از آموزش‌ها به دانشجویان منتقل می‌شد.
وی ادامه داد: دوره دوم، دانشگاهها به سمت آموزش پژوهش محور حرکت کرد تا علاوه بر آموزش محور بودن دانش، امکان تولید کتاب، مقاله و کارهای پژوهشی در دانشگاههای ایران وجود داشته باشد و به همین دلیل شاهد گسترش کمّی دانشگاهها و موسسات آموزش عالی بودیم به گونه‌ای که حدود دو هزار و ۸۰۰ دانشگاه و موسسه در کشور ایجاد شد که نیمی از جمعیت دانشجویان آن در اختیار دانشگاه پیام نور قرار گرفت.
عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد گفت: با این رویکرد، دانشگاههای نسل سوم و چهارم به سمت مسوولیت پذیری اجتماعی و پاسخ به نیازهای جامعه در مسیر کارآفرینی گام برداشت تا بر خلاف گذشته تعداد بسیار زیاد دانش آموختگان دانشگاهها، بعد از فراغت از تحصیل دارای شغل باشند.
اسلامی افزود: این دیدگاه باعث شد تا دانشگاهها علاوه بر حمایت و ایجاد شرکت‌های دانش بنیان، به سمت ایجاد کلینیک‌ها و پژوهشکده‌ها گام بردارند تا علاوه بر رفع مشکلات اقشار جامعه، پاسخگوی نیازهای موسسات و سازمان‌های دولتی در برنامه‌ریزی و مشاوره‌های تخصصی باشند.
افزایش تعاملات دانشگاهی با کشورهای منطقه و جهان
رییس گروه مطالعات و برنامه‌ریزی فرهنگی، اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد گفت: با توجه به این که تولید دانش به دلیل استفاده از زبان فارسی در دانشگاههای داخل، کمتر شکل می‌گرفت بیشتر منابع دانشی ترجمه بود اما با سیاست گذاری جدید که در آموزش عالی در راستای ارتباط با کشورهای منطقه شکل گرفت جذب دانشجویان خارجی و ارتباط علمی با کشورهای اروپایی و شرق آسیا با هدف جذب فناوری و دانش آنها مورد تاکید قرار گرفت.
اسلامی افزود: ایجاد تحریم‌های گذشته برای ایران و همچنین محدودیت منابع مالی باعث شد تا با تصویب برجام، سیاست آموزش عالی به سمت جذب دانشجوی خارجی، تبادل استاد و دانشجو و برنامه ریزی برای فعالیت‌های کاری مشترک علمی بین دانشگاه های داخلی و سایر دانشگاه های خارجی سوق یابد.
گسترش آموزش مجازی
رییس گروه مطالعات و برنامه‌ریزی فرهنگی، اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد گفت: تحول دیگری که با روی کار آمدن دولت تدبیر و امید رخ داد در حوزه آموزش مجازی بود و سیاست بر این شد تا دانشگاهها در عصر اطلاعات بتوانند آموزش، پژوهش و فرهنگ‌سازی را در فضای مجازی با تشکیل کلاس‌های برخط، نشست های ویژه و سخنرانی اساتید پیگیری کنند.
اسلامی افزود: آموزش مجازی در برخی از دانشگاهها شروع شده بود و همچنین بعضی نیز در حال برنامه‌ریزی برای اجرای آن بودند که با توجه به شیوع بحران کرونا و به دنبال آن الزام آموزش مجازی در دانشگاهها و موسات آموزش عالی، تمام بخشهای مرتبط برای ایجاد زیر ساخت‌ها و آغاز آن به سرعت شکل گرفت و می‌توان گفت کرونا باعث تسریع در اجرایی شدن این برنامه شد.
مقابله با گسترش کمی دانشگاهها
رییس گروه مطالعات و برنامه‌ریزی فرهنگی، اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد گفت: با روی کار آمدن دولت تدبیر و امید جلوی گسترش کمّی دانشگاهها با هدف کیفی سازی آنها گرفته شد و برخی از دانشگاهها و موسسات وابسته به دستگاه‌های اجرایی نیز دریکدیگر ادغام شدند تا زیر نظر وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و با سیاست واحد عمل کنند.
اسلامی افزود: در این راستا، سعی شد تا تعداد دانشجویان مقاطع تحصیلات تکمیلی و یا ایجاد رشته و افزایش ظرفیت پذیرش آنها مورد کنترل بیشتری قرار گیرد.
۲۰۰ پله صعود در نظام بین المللی
معاون پژوهش و فناوری دانشگاه فردوسی مشهد هم گفت: با حمایت دولت تدبیر و امید و در راستای برنامه‌های کلان نظام آموزشی، این دانشگاه توانسته است در جدیدترین نتایج اعلام شده نظام رتبه‌بندی بین‌المللی شانگهای، با ۲۰۰ پله صعود به رتبه های ۶۰۱ تا ۷۰۰ در میان دانشگاههای برتر جهان دست یابد.
حمیدرضا بهرامی افزود: در این نظام، عملکرد دانشگاهها و مؤسسات پژوهشی جهان به طور سالانه و بر اساس شاخص های کیفیت آموزش و پژوهش مورد سنجش و ارزیابی قرار می گیرد.
وی ادامه داد: این دانشگاه شهرت بسیار خوبی در دیپلماسی علمی و ارتباط با دانشگاهها و موسسه‌های خارج از کشور به دست آورده است و در طول یک سال گذشته توانسته است در زمینه مرجعیت علمی و تاثیرگذاری اجتماعی فعالیت های خوبی از خود نشان دهد.
جهش فعالیت‌های علمی و بین‌المللی دانشگاه فردوسی مشهد
مدیر همکاری‌های علمی بین‌المللی و امور دانشجویان غیرایرانی دانشگاه فردوسی مشهد نیز گفت: با شکل‌گیری برجام در دولت تدبیر و امید دانشگاه فردوسی مشهد توانست بیشترین ظرفیت دانشجویان خارجی را به خود اختصاص دهد.
احسان قبول افزود: از سال‌های گذشته نیز تعدادی از دانشجویان خارجی در قالب بورسیه تحصیلی می‌توانستند از امکانات تحصیلی دانشگاه فردوسی مشهد بهره‌مند شوند که هم اکنون این تعداد به بیش از دو هزار و ۵۰۰ دانشجوی خارجی شهریه‌پرداز رسیده است تا از این رهگذر درآمد ارزی مناسبی برای دانشگاه شکل بگیرد.
وی ادامه داد: همچنین این فرصت باعث شد تا در راستای سیاست‌های آموزش عالی در امر بین‌المللی سازی دانشگاه، زمینه همکاری استادان دانشگاههای ایرانی با دانشگاههای معتبر دنیا فراهم شود و تفاهم‌نامه‌های بسیار خوبی بین دانشگاه فردوسی مشهد و ۳۷ کشور جهان به امضاء برسد.
مدیر همکاری‌های علمی بین‌المللی و امور دانشجویان غیرایرانی دانشگاه فردوسی مشهد گفت: این تفاهم نامه‌ها و قراردادها باعث شد تا دانشگاه فردوسی مشهد در کشورهای اروپایی شناخته‌تر شود و مشکلات و تصورات نادرست آنها از ایران نیز از بین رود.
قبول افزود: این قراردادها آورده مالی بسیار خوبی برای دانشگاه ایجاد کرد به طوری که بیش از ۳۰ فرصت مطالعاتی برای دانشجویان دانشگاه فردوسی مشهد در دانشگاههای اروپایی ایجاد شد و تعداد بسیاری از استادان دانشگاه فردوسی مشهد نیز توانستند در همایش های کشورهای مختلف جهان با هزینه طرف مقابل شرکت کنند.
وی وظیفه دفتر همکاری های علمی و بین المللی را ایجاد ارتباط بین این دانشگاه با دیگر دانشگاههای منطقه و کشورهای جهان با هدف گسترش روابط علمی، فنی و بین المللی دانست و ادامه داد: در حال حاضر این دفتر در شهرهای دمشق، نجف، اربیل، آنکارا، بیروت و هرات نمایندگی دارد و وظیفه اش جذب دانشجو با استفاده از فعالیت‌های تبلیغاتی در رسانه‌های آن کشورهاست.