سید محمد جواد رسولی محلاتی در گفت‌وگویی با رادیو ملی بلغارستان که به مناسبت پنجمن سال‌روز انعقاد برجام انجام شد، به تشریح آخرین تحولات مرتبط با برجام و سایر موضوعات مرتبط با سیاست خارجی ایران پرداخت.
وی در پاسخ به این سوال که آیا شانسی برای پشت سرگذاردن اختلافات درباره توافق هسته ای و ادامه توافقات مرتبط با آن وجود دارد و اینکه آیا ایران حاضر به مذاکرات مجدد است، گفت: برای پاسخ به این سوال باید ابتدا ریشه شکل‌گیری اختلافات کنونی را شناخت. ریشه این موضوع به خروج یکجانبه و غیرقانونی آمریکا از توافق هسته‌ای، اعمال تحریم‌ها علیه ایران و تحت فشار قرار دادن دیگران به عدم پایبندی به تعهدات خود در قالب برجام برمی‌گردد.
سفیر ایران در بلغارستان ادامه افزود: برجام پس از ۱۳ سال مذاکرات پیچیده چندجانبه به دست‌آمد. ایران در این مدت با حسن نیت به تمام تعهدات خود پایبند بود که این امر توسط گزارش‌های متعدد آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مورد تأیید قرار گرفته داست.
رسولی محلاتی افزود: علیرغم این دستاورد بزرگ دیپلماسی چندجانبه، رییس‌جمهوری آمریکا در ماه می ۲۰۱۸ خروج یکجانبه دولتش از برجام و اعمال مجدد غیرقانونی همه تحریم‌ها را اعلام کرد. در پی خروج آمریکا از برجام، دبیرکل سازمان ملل، سایر طرف‌های برجام و بسیاری دیگر از اعضای جامعه بین‌المللی از ایران خواستند تا نگرانی‌های خود را از طریق سازوکارهای مقرر در برجام پیگیری کرده تا به طرف‌های باقیمانده برجام اجازه دهد خروج غیرقانونی آمریکا را جبران کنند.
رسولی محلاتی با بیان اینکه طرف‌های اروپایی برجام از ایران خواستند که فقط چند هفته صبر کند و به آنها اجازه دهد خساراتی که ایران در اثر تحریم‌ها ایالات متحده متحمل شده، را جبران کنند، گفت: ایران بر اساس حسن نیت، به مدت یک سال از انجام هرگونه اقدام جبرانی پس از خروج آمریکا از برجام خودداری کرد تا طرف‌های باقیمانده برجام قادر باشند به وعده‌های خود عمل کنند. ۱۵ گزارش متوالی آژانس بین المللی انرژی اتمی پایبندی کامل ایران به تعهدات برجامی را تأیید کردند.
وی گفت: متأسفانه، نتیجه این حسن نیست، همراهی بیش از حد سه دولت اروپایی حاضر در برجام با سیاست فشار حداکثری آمریکا بود که همه ایرانیان را هدف قرار داده است.
این دیپلمات کشورمان گفت: در ۶ نوامبر ۲۰۱۸، دکتر ظریف آخرین اتمام حجت را با طرف‌های باقیمانده برجام به عمل آورد و طی نامه‌ای بیان داشت هیچ اقدام جبرانی توسط طرف‌های باقیمانده برجام اجرا نشده است. در این نامه خواسته شد طرف‌های باقیمانده با تحقق تعهدات خود در بیانیه‌های صادره، منافع مشروع ایران را به نحوی واقعی و عملیاتی تضمین نمایند؛ یا ایران گزینه ای نخواهد داشت جز اینکه حدی از توازن را برقرار کند (همان اقدامات جبرانی که طرف‌ها در شرایطی که سازوکار اختلاف منجر به حل مسئله نشود، در نظر داشتند).
سفیر ایران در بلغارستان افزود: با توجه به موارد فوق، وزیر خارجه ایران رسما درخواست تشکیل یک جلسه وزیران ذیل کمیسیون مشترک را اعلام کرد اما هیچ جلسه‌ای تشکیل نشد و هیچ یک از طرف‌های اروپایی برجام حتی تا ۶ ماه بعد، زحمت نگارش یک پاسخ را نیز متحمل نشدند. پس از طی مکرر روند سازوکار حل و اختلاف بی هیچ ثمری، ایران هیچ راهی جز اعمال حقوق خود ذیل بندهای ۲۶ و ۳۶ برجام جهت انجام اقدامات جبرانی و توقف اجرای برخی از تعهداتش در تاریخ ۸ می ۲۰۱۹ پیش روی خود نداشت.
۹۲ درصد بازرسی‌های آژانس مربوط به ایران بوده است
رسولی محلاتی اظهارداشت: با وجود تمام این مسائل، اقدامات جبرانی ما تا امروز هیچ تأثیری در نظارت و راستی‌آزمایی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نداشته است. به طوری که برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران، تحت سخت‌گیرانه ترین نظام بازرسی در تاریخ قرار دارد و از سال ۲۰۱۶ تا ۲۰۱۹، بیش از ۹۲ درصد از تمام بازرسی‌های آژانس در مقیاس جهانی در ایران انجام شده است.
وی با بیان اینکه جمهوری اسلامی با کلام و کردار تمایل و ترجیح خود به تعامل سازنده با جهان را نشان داده است، گفت: ادامه برجام بستگی به انجام تعهدات طرف‌های مقابل دارد. حرف از مذاکره مجدد زمانی که شما به مذاکره‌ای که پس از ۱۳ سال نتیجه داده و به تایید شورای امنیت سازمان ملل نیز رسیده است پایبند نیستید، حرف بی معنی است که با اهدافی مشخص و تبلیغاتی مطرح می‌شود.
نتیجه انتخابات آمریکا تاثیری بر ایران ندارد
سفیر جمهوری اسلامی ایران در بلغارستان در پاسخ به سوال دیگر خبرنگار درباره انتخابات ریاست جمهوری آتی آمریکا در ماه نوامبر و تأثیر آن بر روابط میان آمریکا و ایران گفت: تحول در روابط میان جمهوری اسلامی ایران و آمریکا مانند هر تحول دیگری تابع الزاماتی است. یکی از مهم‌ترین این الزامات تغییر رویکرد و رفتار کنونی آمریکا در قبال جمهوری اسلامی ایران است.
رسولی محلاتی گفت: بازگشت به توافق بین‌المللی و چندجانبه برجام که حاصل بیش از ۱۳ سال مذاکره بود، کنار گذاشتن بدعهدی‌ها و پایان دادن به فشار اقتصادی و تروریسم اقتصادی علیه ملت ایران، پایه و اساس این تغییر رویکرد و رفتار است. در عین حال اینکه چنین تحولی به خودی خود در نتیجه انتخابات آتی آمریکا حاصل شود، خام‌اندیشانه است.
وی یادآورشد: سابقه رفتار ۲ حزب اصلی آمریکا در طول بیش از ۴۰ سال اخیر نشان می‌دهد که هر حزبی روی کار آید تأثیر فاحشی روی استراتژی کلی آمریکا در قبال ایران ندارد و صرفا تاکتیک‌ها تغییر می‌کنند. بنابراین ما منتظر این نیستیم که در ایالات متحده چه کسی و کدام حزب روی کار می‌اید چرا که رفتار همه آنان را در ۴۰ سال گذشته با جمهوری اسلامی امتحان کردیم و هر کدام از دیگری بدتر بود.
این دیپلمات کشورمان دوره دوم ریاست‌جمهوری اوباما را یک استثنای جزئی برشمرد و خاطرنشان کرد: اوباما بر خلاف دوره اول ریاست‌جمهوری خود که خصمانه‌ترین تحریم‌ها در آن دوره علیه جمهوری اسلامی ایران وضع شد، در دوره دوم ریاست‌جمهوری خود با درک شکست سیاست تحریم، رویکرد متفاوتی درپیش گرفت که نتیجه مشخصی هم داشت و آن رسیدن به توافق برجام بود. اما رویکرد ترامپ کاملا متفاوت بود.
رسولی محلاتی خاطرنشان کرد: ترامپ از یک توافق چندجانبه و بین‌المللی که محصول بیش از یک دهه مذاکره بود خارج شد و سیاست خصمانه‌ای علیه جمهوری اسلامی ایران در پیش گرفت. باتوجه به سیاست‌های خصمانه کنونی ترامپ علیه ایران ما هرگفتگویی با دولت او را رد کرده‌ایم زیرا یک کشور و ملتی با قدرت مقاومت، تمدن و تاریخی با عظمت همچون ایرانی‌ها را نمی‌توان با تهدید و تحقیر تسلیم کرد.
وی در خصوص وضعیت اقتصادی ایران در شرایط افزایش احتمالی تحریم‌ها و شیوع بیماری کرونا افزود: تحریم جدیدی نمانده که بخواهند اعمال کنند، به اذعان مقامات آمریکایی سخت‌ترین و جامع‌ترین تحریم‌ها علیه جمهوری اسلامی ایران اعمال شده که در تاریخ بی‌سابقه است.
وی گفت: آنها با این تحریم‌ها نوعی تروریسم اقتصادی را علیه ملت ایران اعمال و ایرانیان را به طور عامدانه از غذا و دارو محروم کردند و آسیب‌های جدی بر استانداردهای زندگی مردم وارد ساختند. درست است که تروریسم اقتصادی دولت آمریکا که مستقیما شهروندان ایرانی را هدف قرار داده و سیاست فشار حداکثری، خسارت‌هایی را به کشور و مردم وارد کرده لیکن نتوانسته است به اهداف خود دست یابد و ما توانسته ایم با مقاومت حداکثری در برابر این فشارها ایستادگی کنیم.
فشارها ایران را اقتصاد نفتی خارج کرد
سفیر ایران در بلغارستان در بخش دیگری از این گفت و گو اظهارداشت:: تلاش کردیم تحریم‌ها را به فرصتی برای کاهش وابستگی به خارج تبدیل کنیم. این فشارها باعث شد از اقتصاد تک بعدی خارج شویم و ظرفیت‌های خود در سایر زمینه‌ها را نیز فعال سازیم.
رسولی محلاتی با بیان اینکه هدف آمریکا از فشار بر ملت ایران، تحت تاثیر قرار دادن رفتار و نگرش مردم است، گفت: مردم ایران تسلیم فشار نمی‌شوند. آمریکا می‌تواند هر مرد و زن و بچه‌ای را تحریم کند اما هرگز نمی‌تواند ایرانی‌ها را تسلیم زورگویی خود کند. آمریکا به جای آنکه (چاهی که در آن قرار دارد را) عمیق‌تر حفر کند، باید سیاست‌های شکست خورده را کنار بگذارد و با ملت ایران با زبان احترام سخن بگوید.
وی افزود: ما آموخته‌ایم که خود کفا باشیم. به همین دلیل است که بیش از ۴۰ سال از فشارهای آمریکا چه از طریق طرح اتهامات یا جنگ و چه تحریم یا ترور از جمله ترور بزدلانه قهرمان مبارزه با تروریسم منطقه ما، ژنرال قاسم سلیمانی، نتوانسته‌اند ایرانیان را به زانو درآورند و یا بر دستگاه محاسباتی ملت ما تأثیر بگذارند.
توسعه‌طلبی اسراییل نتیجه سکوت جامعه بین‌المللی است
سفیر ایران در بلغارستان درباره فرایند صلح خاورمیانه و طرح الحاق کرانه باختری و رویکرد ایران درباره این موضوع گفت: طرح الحاق کرانه باختری یک فاجعه برای حقوق بین‌الملل و نقض فاحش مقررات بین‌المللی و حقوق اساسی مردم فلسطین است.
رسولی محلاتی گفت: روند الحاق سرزمین‌های اشغالی کرانه باختری در چارچوب طرح صلح ترامپ موسوم به معامله قرن است. این طرح که در راستای نابودی کامل آمال و آرزوی مردم فلسطین و حمایت یکجانبه از رژیم اسرائیل ارائه شده است، ناقض کلیه توافقات، قوانین و قطعنامه‌های بین‌المللی پیرامون قضیه فلسطین است.
وی با بیان اینکه مفاد طرح صلح ترامپ (معامله قرن)، به رژیم اسرائیل این اختیار را داده است، شهرک‌های یهودی واقع در کرانه باختری و دره رود اردن را ضمیمه سرزمین‌های اشغالی کند، تصریح کرد: همه جریان‌ها و گروه‌های فلسطینی؛ دولت‌های عربی و اسلامی؛ سازمان ملل متحد؛ اتحادیه اروپا و سازمان‌های بین المللی و حقوق بشری با این طرح یکجانبه و خلاف موازین بین‌المللی مخالفت کرده‌اند.
سفیر ایران در بلغارستان گفت: اشغال سازمان‌یافته سرزمین فلسطین، توسعه طلبی رژیم صهیونیستی و عدم اعمال حق تعیین سرنوشت توسط مردم فلسطین از دلایل اصلی شکل‌گیری بحران فلسطین است و برگزاری همه‌پرسی با مشارکت همه ساکنان اصلی سرزمین فلسطین اعم از مسلمان، مسیحی و یهودی با هدف اعمال حق تعیین سرنوشت و تعیین نوع نظام سیاسی مورد نظر، دموکراتیک‌ترین راه حل برای بحران فلسطین است.
رسولی محلاتی خاطرنشان کرد: در رابطه با طرح رژیم اسرائیل برای الحاق کرانه باختری، شاهد واکنش‌های ضعیف دولت‌های مدعی حقوق بشر و حقوق بین‌الملل هستیم. به طور مثال، رفتار و واکنش کشورهای اروپایی و آمریکا در مورد کریمه و اوستیای جنوبی به کلی متفاوت با واکنش آنها به الحاق کرانه باختری است و این استانداردهای دوگانه در موضوعات مشابه همچنان ادامه دارد.
وی تصریح کرد: انضمام کرانه باختری، نقض فاحش بیش از یکصد قطعنامه سازمان ملل متحد و نقض قطعنامه‌های زیادی از جمله ۲۳۳۴- ۲۴۷ -۲۴۲ – ۱۸۱ – ۱۹۴۹ است. علاوه بر این، برخلاف مفاد کنوانسیون چهارم ۱۹۶۹ ژنو و مغایر با نظر مشورتی دیوان بین‌المللی دادگستری در مورد دیوار حائل است.
سفیر ایران در بلغارستان گفت: مقامات اروپا در حالی ادعا می‌کنند که مخالف اقدامات غیرقانونی رژیم اسرائیل هستندکه هیچگونه اقدام عملی نشان نمی‌دهند. مادامی‌که این رژیم احساس می‌کند عواقب جدی در انتظارش نیست به سیاست توسعه‌طلبی خود ادامه می دهد.
رسولی محلاتی با بیان اینکه سران رژیم آمریکا و رژیم صهیونیستی انضمام کرانه باختری را به نوعی مقدمه ورود به اجرای سایر مفاد طرح معامله قرن می‌دانند، خاطرنشان کرد: مقامات رژیم صهیونیستی به جای به‌کارگیری واژه انضمام از واژه اعمال و بسط حاکمیت یا اعمال قانون( Application of sovereign law) استفاده می‌کنند تا بتوانند از مسئولیت بار حقوقی اقدام خود از منظر بین المللی بکاهند.