با توسعه نیروگاه‌های کشور طی ۴۰ سال اخیر ظرفیت تولید سالانه برق نیروگاه‌های استانهای خراسان شمالی، خراسان رضوی و خراسان جنوبی از ۴۳۰ مگاوات در ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی به پنج هزار و ۲۰۰ مگاوات در سال ۱۳۹۹ رسیده است.
پیش از پیروزی انقلاب اسلامی شبکه‌های برق در ایران توسط متخصصان خارجی نصب و راه‌اندازی می‌شد اما امروزه شبکه‌های انتقال بین شهرها و حتی نیروگاه‌ها توسط متخصصان زبده داخلی ساخته می‌شود.
بر اساس آمار موجود رشد مصرف برق در کشور به طور متوسط سالانه ۶ درصد است ولی به همت متخصصان زبده، مهندسان مجرب و کارشناسان کارکشته کشورمان چراغ خانه مردم روز به روز روشنتر شده است و این در حالی است که حتی در کشورهای پیشرفته امروز جهان نیز مدیریت صنعت برق برای این میزان رشد مصرف کار بسیار دشواری محسوب می‌شود.
از پیش از پیروزی انقلاب اسلامی تاکنون و پس از تقسیم خراسان به سه استان مدیریت تامین برق آن توسط یک نهاد انجام می‌شود و در این راستا "شرکت برق منطقه‌ای خراسان" متولی تامین برق در کل این منطقه و سه استان است.
این شرکت مسوولیت تامین برق مطمئن و پایدار استانهای خراسان شمالی، خراسان رضوی و خراسان جنوبی را بر عهده دارد و با برنامه‌ریزی دقیق و مستمر زیرساختهای لازم را برای توسعه صنعت و خدمات در این استانها فراهم می‌کند.
توانمندی‌ها و دستاوردهای صنعت برق خراسان
در حالی که جمعیت فعلی استانهای خراسان نسبت به اوایل انقلاب ۲.۵ برابر شده، مصرف برق توسط مردم به حدود ۲۵ برابر افزایش یافته است و این رشد، بیانگر توسعه صنعت برق و رساندن آن به اقصی نقاط استان، برق‌دار کردن تمام روستاهای بیش از ۲۰ خانوار، چاه‌های کشاورزی و همچنین گسترش صنایع، معادن و خدمات است.
معاون برنامه‌ریزی و تحقیقات شرکت برق منطقه‌ای خراسان در این خصوص به خبرنگار ایرنا گفت: صنعت برق خراسان به عنوان یکی از دستگاههای اجرایی بزرگ و خدمتگزار مردم خدمات زیربنایی و حیاتی نیروی برق را به سراسر استانهای سه‌گانه خراسان در شرق و شمال شرق ایران ارائه می‌کند.
محمد علوی افزود: در این میان بخشهای مختلف اقتصادی، ۱۰۰ درصد جمعیت شهرها و افزون بر ۹۹ درصد جمعیت روستاهای استان خراسان رضوی به صورت لحظه‌ای و بدون وقفه تحت پوشش مستقیم خدمات شرکت برق قرار دارند.
وی ادامه داد: صنعت برق خراسان تاکنون بستر لازم برای تامین برق مطمئن و پایدار برای شهروندان و توسعه اشتغال را با نصب پنج هزار و ۵۴۳ مگاوات نیروگاه فسیلی، ۷۴ مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر و ۶۸ مگاوات نیروگاه تولید پراکنده فراهم کرده است.
معاون شرکت برق منطقه‌ای خراسان ظرفیت نیروگاهی نصب شده در این منطقه را حدود ۱۰ درصد از کل ظرفیت نیروگاهی کشور دانست و گفت: این شرکت برای انتقال انرژی الکتریکی تا کنون سه هزار و ۱۰ کیلومتر خط انتقال و ۹ هزار و ۱۹۹ کیلومتر خط فوق توزیع و در مجموع افزون بر ۱۲ هزار کیلومتر خط انتقال ساخته است.
علوی افزود: ظرفیت پستهای انتقال شبکه برق خراسان برابر با هفت هزار و ۱۱۸ مگاولت آمپر، ظرفیت پستهای فوق توزیع این شبکه برابر با ۹ هزار و ۵۷۹ مگاولت آمپر و جمع کل ظرفیت انتقال و فوق توزیع شبکه خراسان برابر با ۱۶ هزار و ۶۹۷ مگاولت آمپر است.
وی ادامه داد: مطابق برنامه‌ریزی صورت گرفته میزان افزایش تولید برق معادل سه هزار و ۳۰ مگاوات شامل ۵۰۰ مگاوات نیروگاه ابن‌یمین، ۵۰۰ مگاوات نیروگاه راشد، ۴۸۰ مگاوات توسعه نیروگاه فردوسی، ۲۰۰ مگاوات توسعه نیروگاه مشهد و هزار و ۳۵۰ مگاوات نیروگاه‌های بادی و خورشیدی است.
معاون برنامه‌ریزی و تحقیقات شرکت برق منطقه‌ای خراسان گفت: بر اساس مطالعات انجام شده شبکه برق خراسان تا پایان سال ۱۴۰۵ نیازمند ساخت پنج پست ۴۰۰ کیلو ولت با مجموع هزار و ۲۰۰ ظرفیت مگاولت آمپر و ۲۷ پست ۱۳۲ کیلوولت با مجموع ظرفیت هزار و ۴۱۰ مگاولت آمپر خواهد بود که ظرفیت و توانمندی صنعت برق استان را چندین برابر خواهد کرد.
علوی افزود: مطابق با برنامه‌ریزی انجام شده پست ۴۰۰ کیلوولت امام رضا(ع) در مدت دو سال آینده بهره‌برداری می‌شود که از مهمترین سازه‌های صنعت برق در مشهد و نخستین پست انتقالی است که در منطقه داخلی شهر ساخته می‌شود و بهره برداری از این طرح نقش مهمی در پایداری برق به ویژه در منطقه حرم مطهر امام رضا (ع) دارد.
وی ادامه داد: یکی از بزرگترین برنامه‌های صنعت برق خراسان، اتوماسیون‌سازی این صنعت در جهت خدمت رسانی بهتر به شهروندان و زائران امام رضا(ع) است که این موضوع در سطح فوق توزیع و توزیع در حال پیگیری است و تاکنون توفیقات زیادی در این بخش به دست آمده است.
معاون برنامه‌ریزی و تحقیقات شرکت برق منطقه‌ای خراسان با اشاره به تاثیرات اتوماسیون و مکانیزاسیون صنعت برق گفت: اتوماسیون یک مرحله فراتر از مکانیزاسیون است، در مکانیزاسیون از مجموعه‌ای از تجهیزات مکانیکی استفاده می‌شود که برای انجام فعالیت مورد نظر، نیاز به هدایت انسان دارند اما در اتوماسیون نقش انسان در انجام فرآیند حذف می‌شود و می‌توان آن را با برنامه‌ریزیهای منطقی و دستگاههای هوشمند جایگزین کرد.
علوی افزود: فعالیتهای انجام شده در سطح انتقال برق توسط شرکت برق منطقه‌ای خراسان شامل اتوماسیون کردن بیش از ۷۰ پست فوق توزیع و افتتاح چهار مرکز RDC در استان خراسان رضوی است.
وی ادامه داد: طرح بزرگ مکانیزاسیون و اتوماسیون شبکه‌های توزیع برق در هزار و ۲۰۰ نقطه از خراسان رضوی با صرف هزار و ۵۰۰ میلیارد ریال نیز اخیرا بهره‌برداری شد.
طولانی‌ترین شبکه توزیع برق کشور
مدیرعامل شرکت توزیع نیروی برق خراسان رضوی نیز به خبرنگار ایرنا گفت: از مهمترین ویژگیهای این شرکت می‌توان به پراکندگی حوزه خدماتی آن به وسعت ۱۱۷ هزار کیلومتر مربع، تعداد ۲۹ مدیریت برق شهرستان و بهره‌برداری از طولانی ترین شبکه توزیع برق کشور با طول بیش از ۴۲ هزار کیلومتر اشاره کرد.
محسن ذبیحی افزود: شرکت توزیع نیروی برق خراسان رضوی حدود ۷۰ شهر به جز مشهد و طرقبه شاندیز و دو هزار و ۷۳۲ روستا را تحت پوشش دارد و خدمات خود را به یک میلیون و ۲۷۰ هزار مشترک شهری و روستایی در وسعتی حدود ۱۱۷ هزار کیلومترمربع از طریق ۴۲ هزار کیلومتر شبکه هوایی و زمینی ارایه می‌دهد.
وی ادامه داد: سرویس دهی به نوار مرزی کشور با ۸۵۰ کیلومتر مرز مشترک با دو کشور همسایه افغانستان و ترکمنستان از دیگر ویژگیهای مهم و دستاوردهای شرکت توزیع نیروی برق استان خراسان رضوی است.
مدیرعامل شرکت توزیع نیروی برق خراسان رضوی گفت: تمام روستاهای دارای بیش از ۱۰ خانوار جمعیت در سطح خراسان رضوی به شبکه برق متصل و از مزایای آن بهره‌مند هستند که این از دستاوردهای شرکت توزیع نیروی برق استان است.
ذبیحی افزود: از مهمترین اهداف شرکت، جلب رضایتمندی مشترکان از طریق افزایش سطح کیفی خدمات و اطمینان از صحت عملکرد همکاران و مدیریت برق شهرستانها از طریق ایجاد زیرساختهای مکانیزه و فرآیند محور کردن تمامی کارها و مدیریت به هنگام شرکت از طریق سرعت بخشیدن و در دسترس بودن جریان کامل اطلاعات شرکت است.
وی به شعار کلیدی شرکت برق مبنی بر "خدمت‌رسانی شایسته و باکیفیت به مردم، ارتقاء بهره‌وری با استفاده از دانش و فناوری و صیانت از محیط زیست و داراییها" اشاره و بیان کرد: در همین راستا اجرای طرح بزرگ مکانیزاسیون و اتوماسیون شبکه‌های توزیع برق در سطح حوزه خدماتی شرکت، به میزان هزار و ۲۰۰ نقطه از استان آغاز شده که امید است تا پایان سال جاری ۲۵۰ نقطه از استان و تا سال ۱۴۰۰ مابقی نقاط به بهره‌برداری برسد.
مشهد برگ برنده صنعت برق کشور
سخنگوی شرکت توزیع نیروی برق مشهد نیز به خبرنگار ایرنا گفت: در این شهر حدود ۱۷ هزار کیلومتر شبکه توزیع برق وجود دارد که از این میزان ۶ هزار و ۵۰۰ کیلومتر شبکه فشار متوسط یا ۲۰ هزار ولت و باقی آن شبکه فشار ضعیف است و خدمات برق در این شهر به یک میلیون و ۶۰۰ هزار مشترک ارایه می‌شود که ۸۰ درصد از آنان بخش خانگی هستند.
علیرضا کاشی افزود: مشهد با داشتن ۴۶۰ نیروگاه، بیشترین نیروگاه خورشیدی را در کل کشور دارد که قدرت آن به بیش از ۶ مگاوات می‌رسد و بناست که در سال آینده ۱۹۰ نیروگاه خورشیدی دیگر در مشهد نصب شود که سه مگاوات تولید برق را به قدرت تولید برق نیروگاه‌های خورشیدی این شهر خواهد افزود.
وی ادامه داد: نصب نیروگاه‌های خورشیدی علاوه بر مدیریت مصرف برق باعث اشتغالزایی مددجویان کمیته امداد امام خمینی (ره) خراسان رضوی نیز شده است.
سخنگوی شرکت توزیع نیروی برق مشهد گفت: این شرکت با بهره‌گیری از تجهیزات متنوع و سامانه‌های نوین، قطعی برق در سطح شهر را به کمترین میزان خود رسانده است و مشهد از این حیث کمترین خاموشی را در بین شهرهای کشور دارد.
کاشی افزود: در صورت بروز هر گونه اشکال در شبکه توزیع، عوامل تعمیرات شبکه برق بدون قطع برق مشترکان و در اصطلاح به صورت "خط گرم" تعمیرات را انجام می دهند و همین اقدام، خاموشی برق را در سطح شهر مشهد به شدت کاهش داده است.
وی ادامه داد: یکی دیگر از دلایل کاهش خاموشی در مشهد ارتقای ایمنی برق در سطح شهر در شبکه توزیع هوایی و توزیع زمینی است.
سخنگوی شرکت توزیع نیروی برق مشهد گفت: شرکت توزیع نیروی برق مشهد برای نخستین بار در کشور سامانه پشتیبان "مهرسان" (سامانه ملی خرید تضمینی برق از نیروگاه خورشیدی) را طراحی کرده که کل کشور از این سامانه بهره مند شده‌اند و از طریق سامانه مهرسان می‌توان یک نیروگاه خورشیدی را به طور کامل آنالیز کرد.
کاشی افزود: تاکنون حدود ۴۰ هزار کنتور هوشمند در شبکه توزیع برق مشهد نصب شده است که از طریق این کنتورها امکان کنترل ساعت به ساعت مصرف برق از سوی مشترکان فراهم می‌شود.
وی ادامه داد: امسال شرکت توزیع نیروی برق مشهد در نظر دارد برای مشترکان دارای کنتور سه فاز که به عنوان مشترکان پرمصرف شناخته می‌شوند کنتور هوشمند نصب کند.
سخنگوی شرکت توزیع نیروی برق مشهد گفت: شرکت توزیع نیروی برق مشهد تاکنون بیشترین نقطه اتوماسیون را در کشور ایجاد کرده به طوری که از طریق هزار و ۴۰۰ نقطه اتوماسیون ایجاد شده در این شهر می‌توان این نقاط را به صورت آنلاین از مرکز دیسپاچینگ رصد کرد و مانور شبکه انجام داد و از ایجاد خاموشی برای مشترکان جلوگیری کرد.
سخنگوی شرکت توزیع نیروی برق مشهد گفت: این شرکت توانسته با جمع‌آوری هفت هزار کیلومتر شبکه فشار ضعیف و جایگزین کردن آن با کابل خودنگهدار بیشترین عملکرد را در کشور در این زمینه برای خود ثبت کندو
کاشی افزود: استفاده از کابل خودنگهدار کاملا با محیط زیست همسو است و ضریب اطمینان شبکه را افزایش می‌دهد و هم اینک با اجرای این طرح حتی یک متر سیم مسی فشار ضعیف نیز در شبکه توزیع شهر وجود ندارد.
وی ادامه داد: برای ارتقای ایمنی شبکه فشار متوسط یا ۲۰ هزار ولت، از سیم‌های روکش دار استفاده شده و امید است کل شبکه فشار متوسط شهر مشهد به زودی با کابل روکش‌دار مجهز شود.