استان گلستان که نام آن با سیل عجین شده، هرساله در فصول مختلف بویژه بهار و تابستان با بارشهای رگباری و نقطه‌ای شاهد طغیان رودخانه‌های فصلی و جاری شدن سیلاب بویژه در نواحی شرقی آن و خسارات مالی و بعضا تلفات جانی مواجه است که البته به اعتقاد کارشناسان در کنار تخریب‌های زیست محیطی و اجرا نشدن کامل و فنی طرح‌های آبخیزداری، توپوگرافی خاص گلستان متاثر از ارتفاعات و شیب‌های تند نیز باعث تشدید سرعت و قدرت سیلاب‌ها می‌شود.
بارش رگباری و نقطه‌ای روزهای ۲۵ و ۲۶ تیرماه جاری که در عرض ۲۴ ساعت به صورت پراکنده و البته با شدت بیشتر بر مناطق شرقی گلستان بارید، براساس اعلام اداره کل هواشناسی استان بیشترین میزان بارش ۱۰۲ میلیمتر و در مینودشت و آزادشهر بود که خسارات شدیدی به این دو شهرستان وارد کرد بااین حال اگرچه میزان بارش در دیگر شهرستان‌های منطقه شرق و تا حدودی غرب استان کمتر بود ولی سیلابهای جاری شده در این مناطق هم خسارت‌هایی بر جای گذاشت.
اگرچه هنوز میزان دقیق خسارات ناشی از بارش شدید دو روز پیش در گلستان بویژه مناطق شرقی استان توسط دستگاه‌های ذیربط اعلام نشده اما برخی فرمانداران این خطه در گفت و گو با خبرنگاران ایرنا، برآوردهای اولیه میزان خسارت را اعلام کردند با این حال آنگونه که استاندار گلستان در بازدید از مناطق سیلزده شرق استان برضرورت برآورد دقیق خسارت بارش‌ها تاکید کرد، به نظر می‌رسد برآورد دقیق خسارتها تا ۴۸ ساعت آینده مشخص شود.
** آزادشهر:
آزادشهر یکی از شهرستان‌های شرق استان گلستان است که براثر بارش رگباری اخیر خسارت زیادی به بخش‌های مختلف زیرساختی شهر و برخی روستاهای آن وارد شد و به گفته فرماندار؛ کارشناسان دستگاه‌های مختلف اجرایی و خدماتی در حال برآورد خسارتها هستند اما تا الان به جمع بندی نهایی نرسیدند.
با این حال براساس اعلام معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار گلستان در جلسه روز گذشته مدیریت بحران آزادشهر، بارش شدید، به برخی واحدهای مسکونی ۲ روستای "کوه‌میان و فاضل‌آباد" و راه ارتباطی سه روستای "وطن، نرگس‌چال و رحیم‌آباد" این شهرستان خسارت وارد کرد.
میرمحمد غراوی افزود: همچنین بر اثر بارندگی شدید بخشی از معابری شهری و مسکونی آزادشهر دچار آبگرفتگی و خسارت شدند و چهار حلقه چاه تامین کننده آب شرب شهروندان این شهر نیز از مدار خارج گردید که هم اکنون نیروهای امدادی درحال خدمات رسانی و رفع مشکلات بوجود آمده هستند.
علی اصغر منصوری شهردار آزادشهر در جلسه دیروز کارگروه مدیریت بحران این شهرستان به آبگرفتگی حدود ۴ هزار واحد مسکونی دراین شهر با با برآورد خسارت اولیه ۲۰۰ میلیارد ریال اشاره کرد و گفت: برخی از پل‌ها، خیابان‌ها، پارک‌ها و ابنیه شهری آزادشهر هم براثر بارش شدید باران و آبگرفتگی صدمه دیدند که مرمت و بازسازی آنها ۱۵۰ میلیارد ریال هزینه دارد.
همچنین به گفته محمد خواجه عضو گروه سرمایه‌گذاری طوبا، بارش شدید باران که سبب طغیان رودخانه فصلی "پالم" آزادشهر شد، به ۱۵۰ هکتار از باغ ۳۶۴ هکتاری موقوفه "میرسعدالله ایلخانی" که بزرگترین باغ یکپارچه موقوفه کشور واقع در این شهرستان است، مبلغ ۵۰ میلیارد ریال به میوه‌های چیده نشده باغ و ۲۰ میلیارد ریال دیگر هم به سیستم آبیاری تحت فشار و سه دستگاه تراکتور و موتور سمپاش این شرکت خسارت وارد کرد.
شهرستان آزادشهر حدود ۱۰۰ هزار نفر جمعیت دارد.
** مینودشت:
دومین شهرستان خسارت دیده از بارشهای رگباری اخیر شرق گلستان، مینودشت است که به گفته مدیر جهادکشاورزی آن، بارش‌ها افزون بر ۹۰ میلیارد ریال خسارت به ۵۰۰ هکتار اراضی زارعی، باغی، انهار، قنوات، کانال‌های هدایت آب، واحدهای دامی، گلخانه و جاده های بین مزارع این شهرستان واقع در دهنه چهل چای و دهنه مسیر سد نرماب چهل چای و در روستاهای "دشت حلقه، بازگیر، قره چشمه، بلوچ آباد، محمدزمان خان، پس پشته، مبارک آباد" وارد کرد.
حبیب الله زارع افزود: این میزان خسارت برآورد اولیه است و پس از فروکش کردن آب و مساعد شدن شرایط برای ورود کارشناسان به اراضی زراعی و باغی برآورد دقیق خسارتها انجام می‌شود ضمن اینکه براثر بارش افزون بر ۱۰۰ میلمتری در ۲۲ تیرماه جاری نیز حدود ۳۰ میلیارد ریال به مزارع شالی مینودشت خسارت وارد شد.
سرپرست فرمانداری مینودشت هم به خبرنگار ایرنا گفت: براثر بارش دیروز /پنجشنبه/ برخی راههای مواصلاتی روستایی این شهرستان دچار آبگرفتگی و مسدود شدند که با تلاش نیروهای راهداری پس از چند ساعت بازگشایی شدند.
سیدابوالفضل حسینی نیا افزود: بارندگی همچنین سبب آبگرفتگی برخی واحدهای مسکونی در روستای بلوچ آباد و نیز تخریب یک دهنه پل موقت متعلق به "شرکت صحرا" در شهرستان مینودشت شد که کارشناسان درحال برآورد دقیق خسارات هستند.
شهرستان مینودشت افزون بر ۸۱ هزار نفر جمعیت و بیش از ۳۱ هزار هکتار اراضی زراعی و باغی دارد.
** کلاله:
سومین شهرستان واقع در شرق گلستان که بیشترین خسارت را براثر بارشهای شدید و رگباری روز گذشته متحمل شد، کلاله است که به گفته علی اصغر بیانی فرماندار این شهرستان هم اکنون کارشناسان دستگاه‌های مختلف اجرایی و خدماتی درحال براورد خسارت هستند.
وی، دیروز پنجشنبه در گزارش اولیه خسارتها به ایرنا گفت که بارش‌ها سبب آب گرفتگی معابر شهری و دستکم ۱۵۰ منزل مسکونی در مناطق شهری و روستایی کلاله و نیز وارد شدن خسارت به بخشی از اراضی کشاورزی و جاده‌های بین مزارع این شهرستان شد.
شهرستان کلاله افزون بر ۱۳۰ هزار نفر جمعیت و حدود ۶۹ هزار هکتار ازارضی زراعی و باغی دارد.
** مراوه‌تپه:
شرقی ترین شهرستان استان گلستان مراوه‌تپه نام دارد که این منطقه مرزی همسایه ترکمنستان بر اثر بارش شدید و رگباری باران در روزهای چهارشنبه و پنجشنبه خساراتی به بخش‌های مختلف آن از جمله راههای ارتباطی و مزارع کشاورزی و برخی واحدهای مسکونی آن شد.
امانگلدی ضمیر فرماندار مراوه‌تپه امروز جمعه در خصوص میزان خسارت وارده ناشی از بارشهای دو روز گذشته به خبرنگار ایرنا گفت: براساس برآورد اولیه در مجموع ۳۱۱ میلیارد و ۸۸۰ میلیون ریال به بخش‌های مختلف کشاورزی، تاسیسات شهری متعلق به شهرداری‌ها، خانه‌های روستایی و زیرساخت‌های آب، برق، گاز و مخابرات و نیز راه های ارتباطی و ابنیه های آن خسارت وارد شده است.
وی افزود: البته بارشهای دو روز گذشته سبب طغیان رودخانه مرزی اترک نیز شده که به احتمال زیاد خسارت‌هایی به برخی مزارع اطراف آن وارد شده که توسط کشاورزان جهادکشاورزی برآورد می‌شود.
مراوه‌تپه افزون بر ۶۵ هزار نفر جمعیت و ۴۴ هزار هکتار اراضی زراعی و باغی دارد.
** گالیکش:
پنجمین شهرستان واقع در شرق استان گلستان گالیکش است که اگرچه به نسبت چهار شهرستان اشاره شده خسارت کمتری از بارشهای رگباری و شدید روز گذشته دیده اما به گفته فرماندار در صورت احداث کانال سیل برگردان در ضلع شمالی این شهر به طول یک کیلومتر و با هزینه ۴۰ میلیارد ریال خطر سیل برای همیشه از این شهر رخت برخواهد بست.
علی اصغر میرزایی گفت: مطابق براوردهای انجام شده تا این لحظه میزان خسارت بارشهای روز گذشته در مجموع ۲۶ میلیارد ریال بوده که این خسارت ها به ۱۶ هزار مترمربع از آسفالت و زیرسازی معابر شهر گالیکش و برخی جداول و کانال های هدایت سیلاب این شهر وارد شده است.
فرماندار گالیکش افزود: البته بارشهای دیروز به برخی تاسیسات شهری صادق آباد و برخی روستاهای دهستان فارسیان از جمله ۳۰ واحد مسکونی خسارت زد که براورد دقیق خسارتها در حال انجام است.
میرزایی اضافه کرد: مطابق براورد انجام شده، بارشهای روز گذشته به ۳۸ روستای بخش مرکزی گالیکش هم در مجموع ۱۰۷ میلیارد ریال خسارت وارد کرده است.
شهرستان گالیکش در محدوده پارک ملی گلستان قرار دارد که تا این لحظه از خسارات احتمالی سیل به طبیعت بکر این منطقه یا تلفات وحوش آن گزارش نشده است.
** رامیان:
ششمین شهرستان واقع در شرق استان گلستان رامیان است که به گفته "حمیدرضا چوبداری" فرماندار این شهرستان سیل در مجموع ۱۵۴ میلیارد ریال خسارت به بخش‌های مختلف رامیان وارد شد.
به گفته وی، تخریب ۳۰۰ متر طول دیواره سنگی رودخانه نیلبرگ، تخریب و نشست کوچه و معبر حاشیه این رودخانه، تخریب یک کانال هدایت آبهای سطحی به طول ۱۰۰ متر، تخریب کف جداول هدایت آبهای سطحی به طول هزار متر، تخریب و آسیب به آسفالت معابر به مساحت دو هزار مترمربع، ورود گل و لای به پارک شهر، تخریب دیوار یک واحد شالیکوبی و بخشی از ساختمان معاینه فنی خودروها و نیز آبگرفتگی برخی واحدهای مسکونی و محوطه ساختمان بسیج برداران و خواهران رامیان بخشی از این خسارتها بوده است.
رامیان با افزون بر ۸۰ هزار نفر جمعیت ۲۷ هزار هکتار اراضی زراعی و باغی دارد.
** گنبدکاووس:
بزرگترین شهرستان واقع در شرق گلستان گنبدکاووس است که اگرچه بارشهای دیروز در این شهرستان شدید نبود اما با این حال به سبب واقع شدن در دشت و وضعیت توپوگرافی آن، آبگرفتگی معابر شهری داستان همیشگی دومین شهر بزرگ استان در هنگام باران حتی کمترین مقدار آن است.
بارشهای دیروز علی رغم آبگرفتگی معابر شهری اما به سبب انجام برخی اقدامات زیرساختی شهرداری گنبد در سال‌های اخیر برای اصلاح مسیر کانال‌های هدایت آبهای سطحی و احداث کانال‌های جدید و بزرگتر، خسارت چندانی وارد نکرد.
با این حال به سبب بارشهای روز گذشته و جاری شدن بخشی از روان آب ناشی از باران و ورود آب رودخانه‌های شهرستان‌های همجوار مانند رامیان، مینودشت و گالیکش به گنبدکاووس، به گفته مدیر جهادکشاورزی این شهرستان برخی مزارع زراعی روستاهای "سارلی سفلی، حاجی بالخان و پشمک پناده" دچار آبگرفتگی شدند که کارشناسان درحال براورد خسارت هستند.
گنبدکاووس با ۳۵۰ هزار نفر جمعیت افزون بر ۱۶۲ هزار هکتار اراضی زراعی و باغی دارد.
سیل در شهرهای مرکزی و غربی گلستان از جمله گرگان نیز خساراتی به تاسیسات شهری و روستایی وارد کرد ولی در مقایسه با شرق استان کمتر بوده است.
** نتیجه:
سیلابهای گلستان اگرچه اکنون به تراژدی تکراری برای اهالی این استان شمالی تبدیل شده اما به نظر می رسد توجه و اهتمام جدی متولیان به اجرای طرح‌های پیشگیرانه بویژه در حوزه آبخیزداری و در نواحی شرقی گلستان و همچنین ترویج فرهنگ بیمه بین کشاورزان و مردم این استان ضروری است نکته‌ای که استاندار گلستان هم عصر دیروز پنجشنبه در جلسه ستاد مدیریت بحران کلاله، با مهم دانستن نقش بیمه برای جبران خسارت حوادث طبیعی و غیرمترقبه، از کم‌توجهی به بیمه بویژه در بخش محصولات کشاورزی و منازل این استان حادثه‌خیز انتقاد کرد.
هادی حق شناس همچنین تاکید کرد که اقدامات پیشگیرانه مانند اجرای طرح‌های آبخیزداری و احداث آب بندان در حوزه سیل از دیگر نیازهای گلستان است که بایستی برای کاهش خسارات مورد توجه قرار گیرد.
وی اضافه کرد: متاسفانه گلستان هر ساله با پدیده سیل مواجه است که اجرا نشدن اقدامات پیشگیرانه اساسی و مناسب برای کاهش خسارت ها موجب بی اعتمادی مردم به مسوولان خواهد شد.
استاندار گلستان همچنین نبود بانک اطلاعاتی از تعداد ماشین آلات مدیریت بحران و دیگر دستگاه‌های اجرایی و خدمات رسان گلستان را از دیگر نواقص استان در مواقع بروز حوادث قهری دانست و بر ضرورت راه‌اندازی آن تاکید کرد.
نکته مثبت بارشهای رگباری دو روز ۲۵ و ۲۶ تیرماه جاری در استان گلستان بویزه نواحی شرقی آن، نداشتن تلفات جانی بدلیل اطلاع رسانی و آمادگی قبلی بود مضاف براینکه سبب ذخیره آب در برخی سدها، آب بندان‌ها و بندهای خاکی و به احتمال زیاد تقویت سفره های آب زیرزمینی منطقه شد.
استان گلستان با افزون بر ۲۰ هزار کیلومتر مربع حدود ۱.۹ میلیون نفر جمعیت دارد.