بیماری کوید ۱۹ از اواخر بهمن سال گذشته به کشورمان سایه انداخت، بسیاری از هموطنان را مبتلا کرد، تعداد زیادی را به کام مرگ فرو برد و در این میان کارشناسان امر به ویژه سازمان جهانی بهداشت، بطور مستمر استفاده از اقلام پیشگیرانه کرونایی به ویژه ماسک را راهکار عمده در مبتلا نشدن به این بیماری مهلک اعلام کرده اند.
پس از ماه‌ها جدال نفس گیر با این میهمان ناخوانده که تا حدودی اوضاع آرام‌تری نسبت به قبل در کشور حاکم شده بود، شیوع مجدد کرونا طی هفته های گذشته دوباره در حال تبدیل شدن به معضل به ویژه در برخی مناطق استان زنجان شده که دلیل آن نیز بازگشت بسیاری از مردم به کنش‌های پیش از شیوع این ویروس و رفتارها و تعامل عادی و بدون رعایت فاصله اجتماعی عنوان شده است.
از طرفی افزایش ابتلا، مرگ و بستری بیماران کرونایی همچنان ادامه دارد، روندی که پس از برداشته شدن محدودیت های اعمال شده به طرز چشمگیری افزایش داشته و جای هیچ شبهه ای باقی نگذاشته که بخش مهمی از افزایش ابتلا و مرگ و همچنین شدت بیماری در افراد به مساله مهم رعایت نشدن پروتکل های بهداشتی باز می‌گردد.
به گفته مسؤولان استانی، در عین حال بخشی از مردم نیز بدون رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی به اقدامات خطرناکی نظیر برگزاری مراسم های عزا و عروسی اقدام کرده اند که به دنبال آن شمار مبتلایان و حتی بستری ها را به مراتب افزایش داده است.
همین نوسان شیوع ویروس مرموز، ناشناخته و همه‌گیر کرونا با وقوع موج دوم ابتلا به بیماری کووید ۱۹، ضرورت استفاده تک‌تک افراد جامعه را از "ماسک بهداشتی " به عنوان ساده‌ترین و موثرترین روش پیشگیری از این ویروس منحوس، بیش از پیش نمایان کرده است.
بررسی میدانی نیز نشان می دهد با توجه به افزایش شمار مبتلایان و حتی بستری های کرونایی در بیمارستان های این استان شمار مراجعه کنندگان برای خرید ماسک و حتی دستکش یکبار مصرف در داروخانه های استان افزایش یافته اما به گفته داروسازان زنجانی مسائلی موجب شده این وسیله مهم حفاظتی در داروخانه به میزان نیاز در دسترس عموم نباشد، چرا که میزان ماسک های توزیع شده ناکافی است و در مدت زمان کوتاهی به فروش می رسد.
لیلا سلیمی ۳۲ ساله از جمله مراجعه کنندگان به یکی از داروخانه های پرتردد یکی از مناطق شهر زنجان است که در ساعات منتهی به شب، می توان شمار زیادی از مراجعه کنندگان به این داروخانه برای خرید اقلام مورد نیاز بدون رعایت فاصله گذاری اجتماعی را شاهد بود.
وی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با ابراز نگرانی از ازدحام جمعیت در این داروخانه بدون پوشش ماسک و دستکش گفت: همه گیری بیماری کوید ۱۹ طی هفته های گذشته به ویژه در شهر زنجان تقاضای مردم به خرید ماسک در داروخانه ها را افزایش داده است و به سختی می توان این کالای بهداشتی مهم را به طور مستمر تهیه کرد.
سلیمی اضافه کرد: هر چند اعلام می شود که برای تردد در سطح شهر و پیشگیری از بیماری کوید ۱۹ می توان نسبت به تهیه ماسک خانگی اقدام کرد، اما برخی ها فرصت کافی انجام چنین کاری نداشته و از طرفی نمی توان اطمینان کافی نسبت به استاندارد بودن آن حاصل کرد.
وی خاطرنشان کرد: کمبود ماسک در داروخانه ها را در حالی شاهد هستیم که این وسیله بهداشتی پیشگیرانه به وفور در فروشگاه‌های غیرمعتبر حتی در کف خیابان‌های مرکز شهر از سوی دست فروشان به فروش می رسد.
این در حالی است که دست اندرکاران و مسؤولان استانی در جلسات پیشگیری از ستاد کرونا از آمادگی این استان و ذخایر خوب اقلام پیشگیری از کرونا و توزیع مناسب آن سخن گفته اند، بطوریکه پیش از این مدیرکل امور اقتصادی استانداری زنجان نیز در این ارتباط گفت: روزانه حدود ۱۰ تا ۱۳ تن الکل ضدعفونی کننده ۱۵ هزار تومانی و الکل صنعتی ۲۵ هزار تومانی از طریق معاونت غذا و دارو تحت راهبری صنعت معدن تجارت استان برای واحدهای صنعتی استان تامین می‌شود.
محمدرضا آبی‌پو اظهار داشت: الکل و ماسک که جزء اقلام لوکس در سبد خانوارها محسوب می‌شد، پس از شیوع کرونا به صورت اجباری وارد سبد خانواده ها شد، به طوری که خانواده‌ها را به اجبار به سمتی برد که باید برای این اقلام هزینه کرده و بخشی از درآمد خود را صرف خرید آن کنند.
به گفته این مسؤول، طی تدابیر اتخاذ شده و به صورت متمرکز الکل و ماسک تحت کلید معاونت غذا و داروی وزارت بهداشت بوده و سهمیه هر استان تعیین می‌شود، به طوری که دانشگاه‌های علوم‌پزشکی استان تعدادی از استان‌های مجاور را نیز همچنان حمایت می‌کند.
آبی پور خاطرنشان کرد: با اقدامات انجام گرفته ۱۵۰ هزار عدد ماسک در هفته و ۶۰۰ هزار عدد ماسک به صورت ماهانه به بخش درمان استان تحویل داده می‌شود که طبق برنامه ریزی ها برخی از اقلام که اکنون در استان استفاده نمی‌شود و به‌صورت استراتژیک ذخیره می‌شود و همچنین در این راستا تاکنون ۳۰۰ مورد حواله برای تامین اقلام بهداشتی برای ادارات استان نیز صادر شده است.
وی اضافه کرد: در زمان حاضر داروخانه های این استان در زمینه توزیع دستکش لاتکس با کمبود مواجه هستند که امیدواریم این مهم با همکاری و رایزنی معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی پیگیری و مشکلات بوجود آمده برطرف شود.
رقابتی شدن تولید و عرضه، کمبود ماسک را برطرف می کند
یک داروساز با اشاره با اینکه در زمان حاضر توزیع اقلام پیشگیرانه کرونایی به ویژه ماسک و دستکش یکبار مصرف چالش هایی را در خدمات رسانی بهینه ایجاد کرده است، گفت: تولیدات استان پاسخگوی نیاز کنونی نیست و همین مساله مشکل ساز شده است.
دکتر فائزه نجفی افزود: توزیع اقلام پیشگیرانه کرونایی به ویژه ماسک مورد نیاز داروخانه ها روند چندان مطلوبی ندارد و نارضایتی هایی را در بین جامعه داروسازان ایجاد کرده است.
این داروساز ادامه داد: طی ماه‌های اسفند سال گذشته و فروردین امسال روند توزیع ماسک شکل مطلوب‌تری داشت، اما در زمان حاضر توزیع آن بین داورخانه ها با تاخیر انجام می گیرد و حتی در صورت توزیع نیز بلافاصله به اتمام می رسد.
نجفی افزود: هر چند با فروکش کردن پیک اول بیماری شمار مراجعه کنندگان برای دریافت ماسک مورد نیاز کاهش یافته بود، اما با گسترش این بیماری و وضعیت قرمز حاکم این تقاضا به مراتب افزایش یافته و وضعیت کنونی توزیع نیز پاسخگوی گروه‌های هدف نیست.
وی اضافه کرد: از طرفی رقابتی کردن و ورود شرکت های توزیع کننده می تواند به رفع اختلال و چالش های ایجاد شده در تامین این نوع کالا کمک فراوانی کند.
این داروساز ادامه داد: متاسفانه در برخی اوقات مشاهده می شود اقلام پیشگیرانه کرونایی نظیر ماسک و دستکش در سوپر مارکت و حتی دیگر مغازه های غیرمرتبط با قیمت بالاتر به مشتریان عرضه می شود، در حالی که داروخانه ها با کمبود آن مواجه بوده و در واقع هیچ نوع نظارتی در این مورد انجام نمی گیرد.
وی اظهار داشت: این در حالی است که داروخانه ها طبق فاکتور رسمی و مصوب نسبت به خرید و عرضه آن به مراجعه کنندگان اقدام می کنند که با توجه به شرایط کرونایی نظارت جدی از سوی بازرسان اعمال می شود اما در خصوص سوپرمارکت ها چنین قیدهایی وجود ند ارد.
به گفته این داروساز، توزیع مستمر ماسک در داروخانه ها می تواند به کنترل این بیماری کمک کند، در غیر این صورت شرایط ناخوشایندی فراهم می شود که با توجه به در پیش بودن فصول سرد سال این مهم از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
داروخانه ها مورد اعتماد مردم هستند
دکتر شاهانی از دیگر داروسازان مشغول به کار در یکی از داروخانه های شبانه روزی شهرستان ابهر با اشاره به فعالیت مضاعف در ایام کرونایی با اشاره به انبوه مراجعه کنندگان و کمبود ماسک مورد نیاز مردم گفت: با توجه به افزایش شمار مبتلایان و شیوع دوباره بیماری کوید ۱۹ میزان تقاضا برای دریافت اقلام پیشگیرانه کرونایی به ویژه ماسک به مراتب افزایش یافته اما مشکلاتی در توزیع وجود دارد و تداوم این مهم معضلاتی را فراهم کرده است.
وی اضافه کرد: هر چند با شروع بیماری کرونا توزیع ماسک روند تا حدودی مناسبی داشت اما متاسفانه طی هفته های اخیر این موضوع به یک دغدغه تبدیل شده، به عبارتی دیگر بر اساس اعلام نظر و اعتراض همکاران شاغل در داروخانه های استان بصورت عادلانه توزیع نمی شود، هر چند اظهار نظر قاطع در این مورد زمانی امکان پذیر است که اطلاعات آماری دقیق در دسترس باشد.
این داروساز ادامه داد: داروخانه های شبانه روزی در هر ساعت با شمار زیادی از مراجعه کنندگان مواجه هستند و کمبودهای اقلام پیشگیرانه نارضایتی را بوجود آورده بطوریکه این داروخانه آخرین بار که ماسک را دریافت کرد، هفته گذشته و به تعداد یک‌هزار عدد بود که طی ۲۴ ساعت به اتمام رسید.
وی اظهار داشت: در زمان حاضر قیمت ماسک نیمه صنعتی عرضه شده از سوی شرکت تعاونی داروسازان یک‌هزارو ۵۰۰ تومان و صنعتی ۹۰۰ تومان است و با توجه به پیک بیماری، میزان مراجعه کنندگان برای خرید ماسک نسبت به قبل ۱۰۰ درصد افزایش یافته و در ایام تعطیل نیز این مهم ملموس تر است.
شاهانی ادامه داد: برخی مراجعه کنندگان به دلیل فعالیت کاری خود همه روزه به ماسک نیاز دارند که هزینه های زیادی را نیز متحمل می شوند که وجود این کالا در داروخانه ها به حد لازم می تواند به نیازهای آنان پاسخ دهد.
وی اضافه کرد: داروخانه ها یک واحد شناخته شده از سوی عموم هستند و همواره کالاها و محصولات خریداری شده به طور مستمر از سوی بازرسان مورد پایش و نظارت قرار می‌گیرند و تخلف در این مراکز بسیار ناچیز به وقوع می پیوندد.
این داروساز با اشاره به اینکه داروخانه ها محل مورد اطمینان عموم هستند، ادامه داد: متاسفانه در شرایط کرونایی اقلام مختلف این بیماری به ویژه ماسک در فروشگاهها و سوپر مارکت ها مشاهده می شود که این نوع اقلام از طریق کارگاه‌های تولیدی مختلف به دلیل سودجویی بیشتر به آنان عرضه می شود، چرا که داروخانه ها مجوز خرید و عرضه ماسک خارج از قیمت مصوب را ندارند.
وی اظهار داشت: برخی اوقات به دلیل نوع و شرایط نگهداری این نوع اقلام غیر استاندارد و بی کیفیت بوده اما تعدادی از افراد وقتی برای خرید ماسک مورد نیاز از داروخانه ها با دست خالی بر می گردند ترجیح می دهند کالای مد نظر خود را از فروشگاهها با قیمت چندین برابر تهیه کنند.
شاهانی خاطرنشان کرد: ورود شرکت های مختلف، افزایش ظرفیت و تامین مواد اولیه و ارائه تسهیلات مورد نیاز می تواند معضل کمبود ماسک را تا حدود زیادی برطرف کند اما با توجه به در پیش بودن فصول سرد سال باید تدابیر ویژه ای برای توزیع این کالای مهم در شرایط کرونایی اتخاذ کرد.
ماسک به میزان تقاضای شهروندان در داروخانه ها توزیع نمی شود
رییس انجمن داروسازان استان زنجان نیز در این ارتباط گفت: در زمان حاضر اقلام بهداشتی پیشگیری از کرونا شامل محلول، ژل ضدعفونی و الکل به وفور میان داروخانه‌ها توزیع شده و مشکلی در این خصوص وجود ندارد، اما در زمینه ماسک و دستکش یکبار مصرف مورد نیاز مردم همچنان کمبود جدی وجود دارد.
دکتر مهدی بیگدلی با اشاره به وضعیت کنونی اقلام بهداشتی پیشگیرانه کرونا در داروخانه های استان افزود: همچنان داروخانه های خصوصی استان به لحاظ عرضه ماسک و دستکش با مشکل مواجه هستند و این در حالی است که طی مدت کوتاهی این نوع اقلام به تعداد محدودی توزیع و در داروخانه ها به اتمام می رسد.
وی اضافه کرد: هم اکنون توزیع الکل مورد نیاز شهروندان در داروخانه های استان به واسطه توزیع شرکت های تولید کننده شکل نظام‌مندتری پیدا کرده و در واقع می توان گفت پاسخگوی نیاز کنونی مراجعه کنندگان است.
این مسؤول ادامه داد: با توجه به اعلام سازمان جهانی بهداشت مبنی بر استفاده از ماسک برای حفاظت فردی و پیشگیری از انتقال ویروس کرونا، اکنون توزیع این وسیله کفاف مراجعه کنندگان را نمی دهد چرا که در مدت زمان بسیار محدودی به پایان می رسد.
بیگدلی اظهار داشت: بررسی ها نشان می دهد موجودی ماسک مورد نیاز در داروخانه های استان به صفر رسیده و بر این مبنا باید تدابیر لازم برای تامین و توزیع کافی آن در بین گروه‌های هدف اندیشیده شود.
این داروساز قیمت هر عدد ماسک را بین یک‌هزار تا یک‌هزارو ۸۰۰ تومان بستگی به کیفیت و قیمت تمام شده آن متغییر عنوان کرد و گفت: قیمت الکل مورد نیاز شهروندان نیز با توجه به حجم آن از ۱۰ هزار تا ۴۰ هزار تومان تعیین شده و عموم مردم می توانند نسبت به خرید آن اقدام کنند.
بیگدلی با بیان اینکه در زمان حاضر اقلام مورد نیاز پیشگیری از کرونا به ویژه ماسک در فروشگاهها و حتی سوپر مارکت ها به راحتی در دسترس مردم است، اضافه کرد: این نوع وسیله با قیمت هایی بالاتر از داروخانه ها و حتی بصورت غیر استاندارد به خریداران عرضه می شود که خود نیازمند نظارت های جدی از سوی دستگاه‌های متولی امر است.
وی با اشاره به اینکه نگرانی هایی از بابت تامین اقلام پیشگیرانه بیماری کرونا به ویژه ماسک در ۶ ماهه دوم سال جاری در کشور و این استان وجود دارد، اظهار داشت: طی مدت یاد شده شیوع بیماری آنفلوانزا و از طرفی موج بعدی این بیماری تقاضا به اقلام پیشگیرانه را بیش از حد افزایش خواهد داد که اتخاذ تدابیر لازم در این بخش امری مهم و ضروری است.
بیگدلی افزود: در حال حاضر هر چند اولویت توزیع اقلام بهداشتی پیشگیرانه بیماری کرونا با مراکز بهداشتی و درمانی است، اما داروخانه ها در خط مقدم ارائه خدمات بهداشتی و دارویی بوده و این قشر خواستار توزیع عادلانه اقلام بهداشتی به میزان زیاد هستند تا بتوانند توزیع مناسبی را در بین عموم جامعه داشته باشند.
وی به عموم مردم توصیه کرد، با توجه به شیوع بیماری کرونا در این استان از تجمع در مکان های مختلف اجتناب کرده و برای ترددهای ضروری خود نیز از ماسک استفاده و علاوه بر آن پروتکل های بهداشتی و فاصله گذاری اجتماعی را رعایت کنند.