سوالی که مطرح می شود این است که ماسک ها تا چه میزان می توانند جلوی انتشار ویروس را بگیرند و تا چه حد در این زمینه موثر هستند؟
موسسه ملی تحقیقات سلامت و دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران راهنمای پاسخ به پرسش «در صورت استفاده از ماسک میزان انتقال ویروس کرونا چقدر خواهد بود» را منتشر کرد که در ذیل می خوانید.
یکی از اقدامات محافظتی در برابر ابتلا و نیز پیشگیری از انتقال ویروس کرونا در بین افراد استفاده از ماسک است. در جدیدترین دستورالعمل توصیه شده از سوی سازمان جهانی بهداشت نیز بر استفاده از ماسک برای تمام افراد در مکان های عمومی بویژه در مکان های پر ازدحام تاکید شده است.
نتایج یک مطالعه در هنگ کنگ نشان داد که میزان انتقال ویروس کرونای جدید از طریق قطرات تنفسی یا ذرات هوابرد در هنگام استفاده از ماسک های پزشکی ۷۵ درصد کاهش می یابد.
نتایج مطالعه دیگر نشان می دهد که در صورت استفاده صحیح از ماسک های پزشکی تا ۱۰۰ درصد امکان انتشار ویروس از ناحیه تنفسی افراد کم می شود و اگر در مکان های عمومی ۸۰ درصد افراد از ماسک استفاده کنند، امکان انتقال ویروس وجود نخواهد داشت.
به هر حال اطلاعات موجود در این زمینه هنوز کامل نیست و اعداد و ارقام ارایه شده در خصوص تاثیر ماسک بر میزان انتقال قابل استناد نیست.
بعضی مطالب غیرمستند منتشر شده در فضای مجازی تلاش کرده اند اثرات استفاده از ماسک را کمی سازی کنند مثلا گفته شده است: "اگر فرد سالمی ماسک بپوشد و با فرد ناقل که ماسک نپوشیده در تماس باشد احتمال انتقال ۷۰ درصد است، یا اگر فرد سالم ماسک نپوشد یا یک فرد ناقل که ماسک پوشیده در تماس باشد امکان انتقال ۵ درصد خواهد بود و در صورتی که هر دو ماسک بپوشند امکان انتقال ویروس ۱.۵ درصد است".
ولی طبق شواهد موجود، مرکز پیشگیری و کنترل بیماری های امریکا کمی سازی اثرات پوشیدن ماسک را تأیید نکرده و آن را "نسبتا اشتباه" نامیده است و در حال حاضر چنین اطلاعاتی در دسترس نیست.
برخی از مطالعات همچون موارد بالا در مورد اثربخشی استفاده از ماسک انجام شده است، اما هیچ کدام شواهد کافی برای اثبات چنین ادعاهایی را ارایه نمی دهند. تاکنون هیچ یک از مقامات بهداشتی نیز از این ادعاها حمایت نکرده اند.
سازمان جهانی بهداشت نیز تاکید دارد که پوشیدن ماسک به تنهایی کافی نیست و باید پوشیدن ماسک به همراه شست و شوی مکرر و مناسب دست انجام شود.
بسیاری از متخصصان حتی در مورد استفاده نامناسب از ماسک مانند دست زدن به آن و عدم شستن دست ها قبل و بعد از استفاده از ماسک، ابراز نگرانی کرده اند و می توانند خطر انتقال ویروس را افزایش دهد.
یافته های علمی حاکی از اثربخش بودن پوشیدن صحیح ماسک در برابر همه گیری ویروس کرونا است و سازمان های معتبر بهداشتی همچون سازمان جهانی بهداشت و مرکز پیشگیری و کنترل بیماری ها نیز بر این موضوع تاکید دارند و پوشیدن ماسک های پارچه ای خانگی نیز در صورتی که بر اساس راهنماهای معتبر تهیه و به روش صحیح شست و شو و استفاده شود دارای اثر بخشی مطلوب است، اما اطلاعات موثق و شواهدی در زمینه کمی سازی میزان انتقال ویروس کرونا در صورت استفاده یا استفاده نکردن از ماسک وجود ندارد و تاکنون هیچ یک از سازمان های معتبر بهداشتی از چنین ادعاهایی حمایت نکرده اند.