سامانه ملی فرزندخواندگی بهزیستی کشور به گفته مسئولان این سازمان قرار است کار فرزندخواندگی را تسهیل کند، این سامانه به آدرس http://adoption.behzisti.net در اردیبهشت ماه امسال رونمایی شد و بسیاری از مشکلات بوروکراسی در فرآیند فرزندخواندگی را رفع می کند زیرا با اجرای این سامانه فرآیند ثبت درخواست، رسیدگی، ارجاع، معرفی کودک و پیگیری های متقاضیان به شکل الکترونیکی انجام می شود.
از مزایای این سامانه می توان به این نکته اشاره کرد که همه افراد متقاضی سرپرستی کودکان چه در داخل کشور و چه در خارج می توانند از طریق این سامانه، تمام فرآیندها را از مرحله ثبت نام تا پایان به صورت الکترونیکی دنبال کنند.
متقاضیان فرزندخواندگی می توانند با مراجعه به سامانه فرزندخواندگی بهزیستی، درخواست خود را مطرح کنند. زن و شوهر بدون فرزند و زن و شوهر دارای فرزند می توانند متقاضی سرپرستی از کودکان بی سرپرست و بدسرپرست تحت پوشش سازمان بهزیستی کشور باشند اما دختران و زنان بدون شوهر نیز براساس قانون جدید فرزندخواندگی از سال گذشته نیز می توانند متقاضی فرزندخواندگی باشند.
برطرف شدن محدودیت ها با سامانه فرزندخواندگی
رئیس سازمان بهزیستی کشور درباره تسهیل شرایط با راه اندازی سامانه ملی فرزندخواندگی می گوید: این سازمان اقدامات تسهیل گرانه ای برای فرزندخواندگی انجام داده است که یکی از این اقدامات، ایجاد سامانه ملی فرزند خواندگی است. در این سامانه اطلاعات کودکان بارگذاری می‌شود و خانواده‌های متقاضی ثبت نام می‌کنند.
وحید قبادی دانا می افزاید: در این سامانه، هر خانواده‌ای از هر استان می‌تواند کودکان را به فرزندی بپذیرد و دیگر همانند گذشته محدودیت استانی وجود ندارد.
وی با یادآوری اینکه قوانین مربوطه به فرزندخواندگی در مجلس شورای اسلامی به تصویب رسیده و مقرر شده به خانواده‌های بدون فرزند، خانواده‌های با فرزند و دخترانی که قصد به حضانت گرفتن کودکان بی سرپرست را دارند، فرزند خواندگی تعلق گیرد، می گوید: در ۱۵ سال اخیر، تعداد کودکانی که در مراکز بهزیستی نگهداری می‌شوند، همواره روی ۱۰ هزار نفر ثابت مانده است که این مساله نشان می دهد طی این سال‌ها، تعداد زیادی از کودکان به فرزند خواندگی سپرده شده اند.
رییس سازمان بهزیستی کشور اضافه می کند: همچنین در گذشته تمکن مالی بالایی از خانواده‌ها انتظار بود، اما باید توجه کرد که خانواده‌های دارای صلاحیت الزاما خانواده‌های پولدار نیستند و خانواده‌ای با تمکن مالی معقول نیز می‌توانند شرایط مناسبی را برای کودکان را فراهم کنند اما در عین حال سایر صلاحیت‌های اجتماعی خانواده‌ها مدنظر قرار دارد.
قبادی دانا تاکید می کند: البته باید به این نکته نیز توجه کرد که نمی‌توان بسیار سهل انگارانه به این موضوع نگاه کرد، زیرا تحویل این کودکان به هر خانواده‌ای صحیح نیست و تبعات زیادی برای این کودکان دارد بنابراین این روند باید کاملا قانونی و با حکم دستگاه قضایی انجام شود، اما در عین حال تسهیل گری را مد نظر داشت. ما سعی در تسهیل و تسریع این شرایط داریم، اما باید اعتدال را رعایت کرد.
واگذاری ۱۰ هزار کودک به فرزندخواندگی
رئیس سازمان بهزیستی کشور می گوید: می خواهیم فرزندان دارای سرپرست غیرموثر در درون خانواده قرار بگیرند ک از سال ۱۳۹۰ تا الان بیش از ۱۰ هزار کودک به خانواده‌های متقاضی فرزندخواندگی سپرده شده است که کار بزرگی بود.
قبادی دانا می افزاید: اگر کودک به فرزندخواندگی سپرده نمی‌شود در مراکز بهزیستی، نگهداری می‌شوند. سیاست سازمان از سال‌های گذشته این بود که آسایشگاه ها و محلهای نگهداری کودکان بی سرپرست و غیر موثر و بی سرپرست و بد سرپرست به جای اینکه در آسایشگاه و روان خانه‌ها و یتیم خانه ها باشد تبدیل به نگهداری آنها درون خانواده شود. بر این اساس در ماه‌های گذشته سامانه ملی فرزندخواندگی رونمایی شد و در حال فعالیت است.
پشت نوبتی به رغم تسهیل گری ها
هرچند سامانه ملی فرزندخواندگی سازمان بهزیستی کشور این روند را تسهیل کرده است اما باید به این نکته توجه داشت که در حال حاضر ۱۰ هزار کودک در ۶۸۰ مرکز شبانه روزی بهزیستی نگهداری می شوند که حداقل سه تا چهار هزار کودک قابل واگذاری نیستند و به دلایل موقت در این مراکز نگهداری می‌شوند.
حبیب الله مسعودی فرید معاون اجتماعی سازمان بهزیستی کشور در این باره به خبرنگار ایرنا می گوید: به طور مثال والدینی هستند که بیماری روانشناختی شدید دارند یا والدی که به دلیل چک برگشتی ۶ ماه تا یک سال در بیمارستان یا زندان به سر می‌برد و سابقه جرمی هم ندارد که کودک از آنها سلب حضانت شود، فرزندان آنها به طور موقت در مراکز بهزیستی نگهداری می‌شوند و نمی‌توان آنها را به فرزندخواندگی سپرد.
وی تصریح می کند: برخی زوج‌ها نیز برای فرزندخواندگی، فقط نوزاد می‌خواهند اما تعداد نوزادان قابل واگذاری معدود و مثلا چندصد نفر است؛ این افراد باید پشت نوبت بمانند.
امیدها برای فرزندخواندگی بیشتر
سالانه دو هزار کودک به فرزندخواندگی سپرده می‌شوند که یکهزار و ۷۰۰ نفر از این کودکان به فرزندخواندگی دائمی و ۳۰۰ کودک نیز به امین موقت سپرده می‌شوند.
بعد از تصویب قانون حمایت از کودکان و نوجوانان بی سرپرست و بدسرپرست سال ۹۲ - که بهتر از قانون مصوب در سال ۵۳ است -، تعداد موارد فرزندخواندگی افزایش یافته و سالانه دو هزار کودک به فرزندخواندگی می روند که این مساله امیدی برای فرزندان در مراکز بهزیستی و همچنین متقاضیان فرزندخواندگی است.
البته موارد دیگری نیز در موارد تسهیل فرزندخواندگی نقش دارند به طور مثال بهتر است متقاضیان، انتخاب سن و جنس و وضعیت کودک را به سیستم کارشناسی بهزیستی بسپارند، چون این کار تا حدی به تسهیل در پذیرش درخواست متقاضیان کمک می کند هرچند که متقاضیان الزامی در این زمینه ندارند.
گزارش از سادات حسینی خواه