دیدگاه و نوع ارتباط «دونالد ترامپ» با رسانه دارای نوسان بسیاری است. از یک سو وی به شدت با رسانههای منتقد برخورد میکند و آنها را دشمن میپندارد و تمام اخبار و تحلیلهای آنها را قلابی میخواند از طرف دیگر مهمترین ابزار سیاسی و دیپلماتیک دونالد ترامپ یک رسانه اجتماعی است.
رئیس جمهوری آمریکا بدون توجه به حاشیههایی که ممکن است اقدامات و اظهارات وی داشته باشد برخی از مهمترین تصمیمات خود در حیطه عزل و نصب در کاخ سفید یا آینده روابط تجاری با دیگر کشورها و حتی اهداف سیاست داخلی و خارجی خود را از طریق توئیتر به اطلاع همگان میرساند. برخی مواقع تصمیمسازان کاخ سفید هم از یک تصمیم پس از انتشار مطلب ترامپ در توئیتر مطلع میشوند؛ نکتهای که «دیوید کای» گزارشگر ویژه سازمان ملل چند روز قبل در مورد آزادی بیان و نحوه رفتار رئیس جمهوری آمریکا با رسانهها بیان کرد در انتقاد از تلاش دونالد ترامپ برای خاموش کردن رسانههای منتقد عنوان شد.
کای در سال ۲۰۱۸ هم از رویکرد ترامپ انتقاد و تاکید کرد حملات دامنهدار ترامپ به رسانهها تاثیر بلندمدت منفی را بر اعتمادعمومی به رسانهها و موسسههای عمومی داشته است. وی آن زمان خواستار توقف این روند از سوی ترامپ، دولت و حامیان رئیس جمهوری شد اما چنین رفتاری حتی تا ماههای پایانی دوره ریاست جمهوری وی اصلاح نشد.
دشمنی بیپایان ترامپ با رسانه
ترامپ فردی است که تلاش دارد همه افراد و ابزار را به صورت تمام و کمال در خدمت خود و اجرای خواستههایش درآورد. وی نشان داده که رسانهها را برای تبلیغ خود و اقداماتش میخواهد و کوچکترین انتقادی را بر نمیتابد. همانگونه که رفتار ترامپ در عرصه سیاست خارجی هم نشان میدهد وی به دنبال پیروزی تمام عیار و تسلیمسازی طرف مقابل است.
ترامپ در حیطه افکارعمومی خواهان موفقیت بههمراه پشتیبانی صددرصدی رسانه است. وی در اوایل دوره ریاست جمهوری دیدگاهش نسبت به رسانههای زاویه دار را با دستکاری در یک فیلم نشان داد به نحوی خود را در حال پیروزی و ضربه زدن به شبکه منتقد «سی.ان.ان» در یک رینگ بوکس به نمایش گذاشت. ترامپ تا زمانی که طرف مقابل را به صورت کامل سرنگون نکرد به حمله و ضربه زدن ادامه داد.
رئیس جمهوری ایالات متحده بارها در توجیه دشمنی خود با رسانههای خبری مدعی شد آنها با استفاده از شیوههای متقلبانه و ارائه گزارشهای غلط و غیرواقعی در حقیقت دشمن شماره یک ملت آمریکا به شمار میآیند.
ترامپ اعتقاد دارد رسانهها با گزارش و تحلیلهای جهتدار و جعلی خود باعث حرکت اشتباه جامعه میشوند. وی ماه گذشته برخی رسانههای دیداری و نوشتاری را متهم کرد هر اقدامی را انجام میدهند تا شاهد شکست وی باشند و به همین دلیل دشمن واقعی آمریکا و مردمش به شمار میروند. ترامپ رسانههای منتقد خود همچون شبکه خبری «سی.ان.ان» یا روزنامههای «نیویورک تایمز» و «واشنگتن پست» و ... را سرشار از نفرت عنوان و به عنوان یک دشمن بر مقابله با آنها تصریح کرد.
نکته جالب اینجاست که وی حدود دو ماه قبل با شبکه اجتماعی توئیتر هم وارد تنش شد. دلیل آن هم استفاده ترامپ از توئیتر برای تهدید مخالفان و معترضان آمریکایی بود. وی معترضان به مرگ یک سیاهپوست را به نابودی تهدید کرد. اقدام توئیتر در مخفیسازی (راستیآزمایی) این پیام مملو از خشونت و نفرتپراکنی علیه شهروندان موجب شد تا رئیس جمهوی آمریکا به صورت آشکار این شبکه اجتماعی و در کل همه رسانهها را به محدودیت بیشتر، کاهش اختیارات و حتی تعطیلی اجباری تهدید کند. ترامپ فرمان اجرایی را امضا کرد که با به چالش کشیدن مسوولیت شبکههای اجتماعی در قبال محتواها، این شبکهها را محدود میکند.
ترامپ یا آزادی بیان؟
حملات و تهدید دونالد ترامپ علیه آزادی بیان در چند ماه اخیر بیشتر شدهاست. بسیاری از تحلیلگران بر این باورند که رئیس جمهوری آمریکا به دلیل کاهش محبوبیت و ضعیفتر شدن شانس پیروزی در انتخابات سوم نوامبر به شدت تحت فشار قرار دارد. حتی مشخص شد که درگیری ماه قبل وی با توئیتر هم به قضیه انتخابات ۲۰۲۰ ربط داشت زیرا ترامپ توییتر را متهم کرد در انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۲۰ آمریکا مداخله و آزادی بیان را سرکوب میکند.
این اتهام در حالی مطرح می شود که رئیس جمهوری آرمیکا خود تلاش میکند تا به هر طریقی دهان منتقدان را ببندد. این روند تقریبا از ابتدای دوره ریاست جمهوری ترامپ وجود داشت و به همین دلیل در سال ۲۰۱۸ شورای حقوق بشر سازمان ملل در گزارشی حملات ترامپ به رسانهها را تهدیدی علیه هنجارهای بنیادین آزادی بیان ارزیابی کرد. طبق گزارش فوق این سیاست با تلاش دولت ترامپ برای تضعیف نقش رسانهها در شفافیت، صداقت و پاسخگویی دولتها همراه شدهاست.
ترامپ در دوره ریاست جمهوری خود رسانهها را با عناوینی همچون «دشمن ملت»، «بسیار متقلب»، «اخبار جعلی» نامید و آنها را به «تحریف دموکراسی»، «انتشار تئوری توطئه و نفرت پراکنی کور» متهم کرد. به نظر کارشناسان رسانه همه این حملات با هدف وادار به عقبنشینی کردن رسانهها و کاهش دامنه اطلاع رسانی و انتقاد از دولت صورت گرفتهاست. وی هرگاه در نشستهای خبری این اتهامات را علیه رسانهها مطرح میکرد به هیچ عنوان اجازه پرسشگری را به رسانههای منتقد نمیداد.
کای معتقد است روشهای ترامپ در چهار سال گذشته، موجب شد تا به رسانهها و آزادی بیان خدشه جدی وارد شود. از این رو رئیس جمهوری آمریکا بر مقوله آزادی بیان در سطح جهانی تاثیر بسیار منفی داشت. به نوشته روزنامه «گاردین»، کای دروغگوئی کاخ سفید در مورد قتل «جمال خاشقچی»، بیماری کرونا و اعتراضات مردم آمریکا را نمونه بارزی از اطلاع رسانی غلط دولت و نمایش دشمنی با رسانهها عنوان کرد. ترامپ هرگاه که رسانهها آمار و اطلاعات مخالف نظر وی را ارائه میکنند آن را دروغین، غلط و حاصل اقدامات رسانههای محافظه کار عنوان میکند.
همین سیاستهای ضدآزادی بیان است که موجب شد حتی گزارشگر ویژه سازمان ملل هم آرزوی رای نیاوردن وی در انتخابات آتی آمریکا را داشته باشد به این امید که با کنار رفتن وی هجمه و حملات علیه رسانهها کاهش یابد.