بزرگترین سرمایه هر کشوری جوانان هستند که می‌توانند با دانش، تخصص، نیروی جوانی و انگیزه سرشاری که دارند کشور را در مسیر توسعه و پیشرفت قرار دهند.
باوجود ابلاغ سیاست‌های رشد جمعیت از سوی رهبر معظم انقلاب و تاکید مسوُولان اما طبق آخرین سرشماری انجام شده در کشور، میزان رشد جمعیت از دهه ۴۰ تا دهه ۹۰ سیر نزولی را طی کرده است بطوریکه میزان رشد جمعیت در دهه چهل ۳.۱درصد، دهه پنجاه ۲.۷درصد، دهه هشتاد ۱.۲۹درصد و در نهایت در دهه نود به عدد ۱.۲۴درصد رسیده است.
کوچکتر شدن خانوارهای ایرانی، توقف رشد جمعیت و افزایش میزان تجرد قطعی در کشور نشان‌دهنده این است که جوانان با مشکلات اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی فراوانی برای ازدواج دست به گریبانند که باید با وحدت رویه و تدوین سیاست‌های حمایتی این مشکلات ریشه‌یابی و تا حد امکان موانع ازدواج در جامعه برداشته شود.
روابط عمومی دانشگاه رازی به همراه موسسه مردم‌نهاد رما ( رهروان مسیر آرامش ) و نهاد رهبری در دانشگاه رازی در میزگردی با حضور رییس سازمان فرهنگی ، اجتماعی و ورزشی شهرداری کرمانشاه، رییس مرکز مشاوره و عضو هیات علمی گروه روانشناسی دانشگاه رازی، رییس سلامت جوانان و نوجوانان دانشگاه علوم پزشکی، مسوُولان نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه های رازی و آزاد اسلامی به آسیب‌شناسی مشکل ازدواج جوانان و ارائه راهکارهای عملیاتی برای آن پرداختند.
پرورش رفتاری افراد جامعه بزرگترین مشکل ماست
«مهدی عبدالمالکی» رییس سازمان فرهنگی ، اجتماعی و ورزشی شهرداری کرمانشاه در این میزگرد گفت: در دو بخش نظری و اجرایی مطالب خودم را بیان می‌کنم و امید دارم خروجی این نشست‌ها تحرکی را در بدنه اجرایی استان ایجاد کند تا راهکارهایی را در قالب یک اقدام اجرایی جمع‌بندی کنیم .بحران ازدواج جوانان متاثر از یک سری اقدامات است که ما در گذشته انجام دادیم و امروز هم اصلی‌ترین مشکل ما در پرورش رفتاری افراد جامعه است.
با بررسی چند مدل از کشورهای موفق متوجه می‌شویم این کشورها روی نسل‌های پایه‌ای خود سرمایه‌گذاری کردند و ما هم باید رفتار و هنجارهای مردم را در زمینه‌های مختلف ارتقا دهیم.
مهدی عبدالمالکی؛ رییس سازمان فرهنگی، هنری و ورزشی شهرداری کرمانشاه
سیستم آموزش کشورهای موفق قالب کاملا متفاوتی با سیستم آموزشی ما دارد؛ آنها مهارت‌های رفتاری، اجتماعی و زندگی را در قالب بازی، نقاشی، هنرهای تجسمی و به طور غیرمستقیم آموزش می‌دهند و در واقع از پنج سال سرمایه‌گذاری خود روی نسل‌های پایه ۶۰ سال بهره‌برداری می‌کنند.
آموزش در سنین ابتدایی احساس مسوُولیت بچه‌ها به کشور خودشان را در بالاترین حد ممکن قرار می‌دهد و باعث ارتقای وجدان کاری در آنها می‌شود؛ در صورتیکه ما در سنین ۱۸ سالگی قصد آموزش مهارت‌های زندگی به آنها را داریم که کار بسیار سختی است و نوجوانان در این سنین متقاعد نمی‌شوند که برای ارتقای سطح زندگی خود آموزش ببینند.
برای حل مشکلات پایه‌ای مانند فرهنگ کار، شهرنشینی، آپارتمان‌نشینی، زندگی و خانواده، مجلس شورای اسلامی هم باید ورود کند و این در حالی است که سالیانه میلیاردها تومان اعتبار در اختیار آموزش و پرورش است اما برای کارهای فرهنگی بودجه‌ای در نظر گرفته نمی‌شود.
هیچ‌گونه نقشه راهی نداریم و متولی امر جوانان مشخص نیست
در وضعیت موجود هیچ‌گونه نقشه راهی نداریم و امروز مشخص نیست متولی امر ازدواج جوانان اداره بهزیستی است یا اداره ارشاد یا ورزش و جوانان؟؛ متاسفانه سازمان ملی جوانان در اداره ورزش ادغام شد در حالی که اولویت اداره ورزش و جوانان مسائل ورزشی است تا امور جوانان.
وقتی که نقشه راهی وجود نداشته باشد در حوزه‌های مختلف شاهد اعمال سلیقه مدیران خواهیم بود؛ آسیب‌شناسی و واکاوی‌های زیادی انجام شده است اما امروز باید با تصمیم‌سازی دقت نظر بیشتری به خرج دهیم تا در آینده شاهد نسلی باشیم تا فرهنگ و آموزش را بتوانند از سنین پایین یاد بگیرند.
ازدواج جوانان باید اولویت مسوُولان استانی باشد
ما در سازمان فرهنگی اجتماعی شهرداری ۲ سال است بحث آموزش‌های مهارتی، رفتاری و اجتماعی را ارائه می‌دهیم اما واقعیت این است که سطح آموزش‌پذیری در استان ما نسبت به سایر استان‌های پیشرفته در حداقل ممکن خود قرار دارد که موضوع بسیار مهمی است.
ازدواج جوانان باید به صورت عملیاتی برای مدیریت ارشد استان بالاترین درجه اهمیت را داشته باشد و ستاد مرکزی باید بتواند با هدایت‌گری نقش دستگاه‌های مختلف را تعیین و نظارت کند تا هر دستگاهی بر اساس تقسیم وظایف انجام شده عملکرد مناسبی را داشته باشد.
موضوع ازدواج جوانان تبدیل به بحران شده است
«جهانگیر کرمی» رییس مرکز مشاوره و عضو هیات علمی گروه روانشناسی دانشگاه رازی نیز در ادامه این میزگرد گفت: اکنون وضعیت اقتصادی بزرگترین مانع برای ازدواج است بطورییکه که جوانان می‌گویند علاقمند شده‌اند اما حداقل شرایط لازم برای ازدواج که یک شغل مناسب است را ندارند و باید بدانیم عامل اشتغال در زندگی جوانان بسیار مهم است که باید با برنامه‌ریزی آن را حل کرد. سن مناسب برای ازدواج را ۲۲ تا ۲۶ سال می‌دانیم و از آنجاییکه طبق آمار رسمی سن ازدواج بالا رفته است نشان می‌دهد که موضوع ازدواج جوانان از مرحله هشدار گذشته و به یک بحران تبدیل شده است.
یکی دیگر از موانع ازدواج جوانان مسائل فرهنگی است خانواده‌ها حاضر نیستند از تجملات و اشرافی‌گری خود عبور کنند و خواهان مراسم مجلل، جهیزیه کامل و غیره هستند و از طرفی هم توقع دختر و پسرها هم بالا رفته است و می‌خواهند در ابتدای زندگی همه چیز داشته باشند.
تحصیل جوانان هم در ازدواج تاخیر ایجاد می کند و البته این تحصیل در اغلب موارد به بیکاری هم منجر می‌شود و این در حالیست که دخترانی که تحصیل‌کرده هستند حاضر نمی‌شوند با شخصی که دیپلم دارد ازدواج کنند بنابراین باید بپذیریم که مسائل اقتصادی مانع بزرگی برای ازدواج جوانان است و این تعارف ندارد.
دکتر جهانگیر کرمی؛ رئیس مرکز مشاوره دانشگاه رازی
سیستم آموزشی ما مشکل دارد
سیستم‌های آموزشی ما برای تربیت درست نوجوانان و جوانان مشکل اساسی دارند ما سخنرانی، فلسفه گویی و بحث‌های نظری زیادی داریم و این دانش را در بچه‌ها رشد داده‌ایم اما نتوانسته‌ایم این نگرش آنها را طوری تغییر دهیم که منجر به رفتار شود.
از طرفی ما خانواده‌ها را هم آموزش نداده‌ایم، الگوی فرزندان والدین آنها هستند اما خانواده‌ها نتوانستند نگرش فرزندان خود را تغییر دهند و به دلیل نداشتن این مهارت‌ها و آموزش ندیدن مهارت‌های اول زندگی، مسوُولیت پذیری در جوانان پایین آمده و در نتیجه بلوغ عاطفی و اجتماعی فرزندان و جوانان به تأخیر افتاده است.
یکی دیگر از مشکلات که بانوان با آن مواجه هستند این است که باید منتظر شوند تا خواستگار برای آنها پیدا شود و به همین دلیل بسیاری از بانوان به سن تجرد قطعی رسیده اند به همین دلیل با کمک روحانیت باید فضایی در جامعه ایجاد شود تا بانوان هم بتوانند درخواست خود را برای ازدواج مطرح کنند.
بیکاری بزرگترین دلیل جوانان برای فرار از ازدواج است
«الهه صادقی» رییس واحد سلامت جوانان و نوجوانان دانشگاه علوم پزشکی نیز در ادامه این میزگرد گفت: باوجود تدوین سیاست‌های کلی رشد جمعیت از سوی رهبر معظم انقلاب، میزان رشد جمعیت روند نزولی داشته است به طوری که در دهه ۴۰ میزان رشد جمعیت کشور ۳.۱ و در دهه ۹۰ به ۱.۲۴ رسیده و به همین دلیل موضوع ازدواج جوانان بسیار حیاتی است و باید موانع آن را برطرف کرد. طبق بررسی‌های انجام شده برای داشتن یک جامعه جوان باید هر زوج حداقل ۲ فرزند داشته باشند و اگر روی موضوع فرزندآوری کار نشود دچار مشکل اساسی در کشور می‌شویم ؛ جمعیت سالمند برای دولت هزینه‌های زیادی دارد و این در حالیست که استان کرمانشاه در رتبه هشتم از نظر سالمندی قرار دارد.
ازدواج در سن پایین هم یکی دیگر از مشکلات است بطورییکه که در کل کشور ۲ هزار دختر زیر ۱۵ سال داریم که طلاق گرفتند؛ ۲۱ میلیون خانوار ایرانی هم داریم که در هر دو خانواده یک پسر یا دختر مجرد وجود دارد که شرایط ازدواج برای آنها مهیا نیست.
بر اساس تحقیقات میدانی ۷۴ درصد از پسرها علت فرار از ازدواج را بیکاری و نداشتن شغل دائم، ۵۴ درصد مسکن و ۳۰ درصد پیدا نشدن فرد مناسب و دخترها هم بزرگترین دلیل عدم ازدواج خود را پیدا نکردن فرد مناسب که دارای شغل و مسکن باشد عنوان کردند.
الهه صادقی؛ رییس واحد سلامت جوانان و نوجوانان دانشگاه علوم پزشکی
زوجین را بعد از ازدواج رها نکنیم
فاصله زیاد بین بلوغ جنسی و ازدواج جوانان یکی از یکی دیگر از مشکلات اساسی است که ناهنجاری‌های بسیاری را در جامعه ایجاد میکند و فضای مجازی هم بستر این ناهنجاری ها را فراهم کرده و کار را برای متولیان سلامت سخت کرده است.
امروز جای مشاوره‌های قبل از ازدواج برای زوجین خالی است، این مشاوره‌ها هزینه بردار است اما باید برای ازدواج دائم و فرزندآوری به صورت هدفمند کار کنیم تا خانواده‌های فقیر بیشترین تعداد فرزند را نداشته باشند و خانواده‌های مرفه فرزند کمتری داشته باشند.
برای کم کردن طلاق در پنج سال اول زندگی باید آموزش‌های حین ازدواج را در دستور کار قرار داد و نباید زوجین را بعد از ازدواج رها کنیم.
جوانان معیارهای انتخاب همسر را نمی‌دانند
حجت الاسلام «مرتضی جلیلی» مسوُول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه آزاد اسلامی کرمانشاه نیز در ادامه این میزگرد گفت: اولین مشکل اساسی که باعث می‌شود جوانان رغبت به ازدواج نداشته باشند این است که جوانان هنوز فهم درستی از چرایی و فلسفه ازدواج و همسرگزینی ندارند؛ روابط ناسالم قبل از ازدواج، برداشت سطحی و مبتذل از ازدواج از دلایل این موضوع است و باید در ابتدا چرایی ازدواج برای جوانان تبیین شود.
مقوله دیگری که جوانان را با مشکل مواجه میکند انتخاب همسر است؛ جوانان نمی‌دانند معیارهای همسرگزینی چیست و در انتخاب همسر مناسب برای خود دچار مشکل می‌شوند به همین دلیل است که ۷۰ درصد طلاق‌ها در چهار سال اول زندگی رقم می‌خورد و این طلاق‌ها ناشی از عدم شناخت دقیق و عمیق همسر است و شاید یکی دیگر از دلایلی که جوانان به سمت ازدواج نمی روند این است که بلد نیستند همسر خود را انتخاب کنند.
سنت‌های قدیمی برای جوانان هزینه‌بردار است
ناامیدی افراطی جوانان از آینده و توقع بالای آنها از زندگی، یکی دیگر از موانع ازدواج جوانان است؛ امروز توقع جوانان بالا رفته و تا شغل مناسب، مسکن و خودرو نداشته باشند ازدواج نمی‌کنند و دچار ناامیدی زیادی می‌شوند که آسیب بزرگی است.
حجت الاسلام مرتضی جلیلی؛ مسوُول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه آزاد اسلامی کرمانشاه
چهارمین موضوعی که مانع بزرگی برای ازدواج جوانان است، برداشت‌ها و تفکرات غلطی است که در خانواده‌ها وجود دارد، سنت‌هایی که از قدیم در خانواده‌ها ریشه دوانده و برای جوانان خرج درست کن است و مبنای عقلی ندارد؛ مهریه جهیزیه، مسکن، مراسم عروسی از سنت‌هایی است که عروس و داماد حاضرند انجام دهند ولی اعضای خانواده‌شان کرونا بگیرند و بمیرند.
ازدواج بهنگام و آسان یکی دیگر از موضوعات بسیار مهم است که باید در یک فضای کاملاً علمی و بدون جوزدگی سیاسی با آن بپردازیم و در آن سهم هر شخص و نهاد را در رفع موانع ازدواج مشخص کنیم.
وحدت رویه برای حل مشکل ازدواج جوانان وجود ندارد
حجت الاسلام «محسن قلندری» مسوُول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه رازی نیز گفت: بزرگترین مانع ازدواج جوانان مسائل اقتصادی است، جوانانی که در شرف ازدواج هستند می‌گویند تا زمانی که شغل مناسب و منبع مالی مطمئنی نداشته باشند قصد ازدواج ندارند. تورم سرسام‌آور در کشور شرایط اقتصادی جوانان را برای ازدواج بسیار سخت کرده و مسوُولان باید مشکلات بیکاری جوانان و وام ازدواج و مسائل این چنینی را رفع کنند.
بزرگترین مشکل ما برای حل ازدواج جوانان این است که برای حل این مشکل وحدت رویه در استان وجود ندارد. بعد از چند سال هنوز یک جلسه واحد در استان ندیدیم که بخواهد مشکلات جوانان را مرتفع کند و کسی نمی‌داند متولی این امر کیست؟
حجت الاسلام محسن قلندری مسوُول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه رازی
ریشه مشکل ازدواج جوانان مبنای فرهنگی هم دارد و متاسفانه سریال‌های ما هم روابط ناسالم عشق و عاشقی را به بهانه جذابیت برای جوانان نشان می‌دهند و کسی هم نیست معترض شود که این سریالها چه هزینه‌هایی برای جوانان ما دارد و آنها را نسبت به ازدواج دل‌سرد میکند.
مرکز آمار ایران در گزارش شاخص‌های جمعیت و سلامت سرشماری نفوس و مسکن سال ۹۵ نسبت تجرد قطعی در ایران برای مردان را ۲/۳ درصد و برای زنان ۳/۷ درصد اعلام کرده است و طبق این گزارش ۲/۹ درصد مردان و ۵/۴ درصد زنان کرمانشاهی تجرد قطعی دارند.
این گزارش جمعیت مناطق شهرنشین استان کرمانشاه را یک میلیون و ۴۶۹ هزار نفر و مناطق روستایی را ۴۸۴ هزار نفر اعلام کرده است؛ حدود ۲۲ درصد جمعیت استان، صفر تا ۱۴ سال، ۷۲ درصد جمعیت ۱۵ تا ۶۴ سال و حدود ۶ درصد نیز شامل ۶۵ سال به بالا می شوند.
طبق این سرشماری، جمعیت ۴۵ تا ۴۹ ساله استان ۱۲۵ هزار و ۷۶۹ نفر است که ۶۲ هزار و ۶۰۴ نفر مرد و ۶۳ هزار و ۱۶۵ نفر زن هستند.
همچنین جمعیت ۵۰ تا ۵۴ ساله استان ۱۰۰ هزار و ۸۹۰ نفر است که ۴۹ هزار و ۶۳۹ نفر مرد و ۵۱ هزار و ۲۵۱ نفر زن هستند.
استان کرمانشاه با ۲ میلیون نفر جمعیت دارای ۳۴ شهر و ۲ هزار و ۵۹۵ روستا است.