امروزه با گسترش فناوری اطلاعات و ارتباطات و استقبال مردم از این فناوری ها بویژه گوشی های هوشمند، جرایم مربوط به این حوزه شکل جدیدی به خود گرفته که در این شرایط آگاهی و هوشمندی لازم در استفاده از این ابزار، لازم و ضروری است تا در دام شیادان گرفتار نشویم. امروزه گوشی های هوشمند جایگاه ویژه ای در بین مردم یافته به گونه ای که افراد به ویژه نوجوانان و جوانان وابستگی خاصی به این تکنولوژی دارند و تمام اطلاعات شخصی خود را در حافظه آن نگهداری می کنند بدون آنکه اطلاعی از نحوه نگهداری اطلاعات حافظه گوشی همراه خود داشته باشند.
موارد بسیاری از انواع ترفندها در سرقت اطلاعات گوشی های هوشمند به پلیس فتا نیروی انتظامی گزارش می شود که تنها با آگاهی از چند نکته، می توان از چنین سرقت هایی جلوگیری کرد براین اساس دانستن اطلاعاتی در این زمینه برای تمام افرادی که دارای گوشی های هوشمند هستند، ضروری است. بسیاری از افرادی که گوشی های همراه آن ها به سرقت رفته بیشتر نگران اطلاعات شخصی گوشی های خود هستند در حالی که با رعایت نکاتی چند و استفاده از روش های مختلف سخت افزاری و نرم‌افزاری در سیستم عامل ها، می توانند از امنیت اطلاعات گوشی همراه، اطمینان بیابند.
علاوه بر روش های مختلف قفل گذاری و رمز گذاری روی داده های تلفن همراه، سیستم‌های ردیابی گوشی تلفن و مدیریت از راه دور، ویژگی خوبی برای کاربران فراهم کرده است اما نکته ضروری در این بین، نحوه نگهداری از اطلاعات حافظه گوشی آن هم در زمانی است که کاربران در حال استفاده از این ابزار هستند. نفوذ به دنیای مجازی کاربران و استفاده از اطلاعات شخصی آن ها از طریق ابزارهای مختلف الکترونیک مثل تلفن های همراه، امروزه به امری فراگیر تبدیل شده، پس باید با آموختن نکاتی بتوانیم از گوشی های خود حفاظت کنیم این نکات را به صورت مداوم در توصیه های پلیس فتا به کاربران گوشی های هوشمند شاهد هستیم.
موضوع دیگر در مبحث گوشی های هوشمند، هک شدن این گوشی ها است چرا که هکرها از گوشی‌های هک شده به عنوان وسیله ارتکاب جرم برای رخنه به محیط های حفاظت شده همچون بانک‌ها و نهادهای مهم دولتی استفاده می‌کنند. هکرها برای نفوذ، تنها به شماره تلفن همراه احتیاج دارند. با استفاده از شماره تلفن، هکرها پیامکی حاوی یک لینک مخرب به شما ارسال کرده، وقتی پیامک باز می‌شود، هکر قادر به خواندن متون، گوش دادن به تماس‌ها و حتی ردیابی موقعیت مکانی قربانی می‌شود.
برای هکرها گوشی‌های هوشمند به نسبت رایانه‌های شخصی، طعمه‌های بسیار خوبی هستند چرا که همان طور که گفته شد، از گوشی‌های هک شده به عنوان وسیله ارتکاب جرم برای رخنه به محیط‌های حفاظت شده همچون بانک‌ها و نهادهای مهم دولتی استفاده می‌شود یعنی هکرها از گوشی قربانی برای عبور و ذخیره‌ی غیرمجاز اطلاعات، استفاده می‌کنند و پس از سرقت اطلاعاتی، تمامی ردزنی های پلیسی به مالک گوشی به عنوان مجرم اصلی برمی‌گردد.
علاوه بر این، گوشی‌های هوشمند در مقایسه با رایانه‌ها، در معرض شبانه روزی هک قرار دارند و از ضرایب امنیتی بسیار پایین‌تری برخوردارند. پر واضح است که چرا سارقین سایبری از گوشی‌های هک شده به عنوان سلاح مورد علاقه‌ی خود یاد می‌کنند. گوشی‌های هوشمند نه تنها امن نبوده بلکه سرعت پردازشی بالاتر از سیستم‌های کامپیوتری قوی دارند.
بسیاری از افراد به غلط بر این باورند که وظیفه تأمین امنیت و حفاظت از اطلاعات تلفن همراه مشترکین، بر عهده‌ی اپراتورها می‌باشد. ولی با نگاهی به قرارداد بین مشترک و اپراتور مشخص می شود که همچون رایانه‌ها، تلفن‌های همراه نیز با مسئولیت تام مالکین، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
نرم افزارهای امنیتی رایگان و البته بسیار مفیدی در فروشگاه‌های معتبر وجود دارد ولی هرگز فراموش نشود که تلفن همراه نباید قابل دسترسی به فایل‌های ریشه‌ای شود مگر مالک آن از کارشناسان امنیت باشد.
حال باید دید در این دنیای پیچیده ارتباطی چگونه امنیت گوشی هوشمند خود را بالا ببریم؟ چرا که اگر گوشی هوشمند هک شود دردسرهای خود را دارد براین اساس باید همواره نکات امنیتی را رعایت کرده و نحوه نگهداری اطلاعات گوشی های نوین را بیاموزیم چرا که این آموزش برای همه لازم و ضروری است. چه بسیار افرادی که در دام شیادان فضای مجازی گرفتار شده و در مواردی به صورت ناآگاهانه مجرم شناخته شده اند.
تمام امکانات امنیتی که برای رایانه‌ها ذکر می‌شود، تقریباًبرای تلفن‌های‌همراه هم کاربرد دارد. بیشتر تلفن‌های همراه از سیستم‌های‌عامل مخصوص استفاده می‌کنند و تقریبا فرمت بیشتر فایل‌های رایانه‌ای را تشخیص می‌دهند بنابراین برخی ویروس‌ها و بدافزارها نیز در تلفن‌های همراه نفوذ می‌کنند. دقت در انتقال فایل‌های رایانه ای و استفاده از آنتی ویروس‌های مخصوص موبایل برای در امان ماندن از آسیب‌ها و تهدیدها را باید جدی گرفت که به نکاتی چند در این مورد اشاره می شود:
۱ - گوشی‌هـای تلفن‌همـراه مجهز به امکانـات ارتبـاطی متنوعی مثـل wifi، bluetooth، hotspot، Mobile data و NFC هستند. در هنگامی که از این امکانات ارتبـاطی استفاده نمی‌کنید، آنها را غیرفعال کنید. مجرمان قادر هستند تا با هک و نفوذ به گوشی شما، اختیار آن را در دست گرفته، ضمن برقراری تماس‌های تلفنی به حساب شما، اطلاعات و محتواهای درون گوشی شما را به سرقت ببرند.
۲ - اطلاعات محرمانه، عکس، ویدئو شخصی و خانوادگی خود را برروی گوشی خود نگهداری نکنید. در هنگام خرابی گوشی تلفن‌همراه خود، حتی الامکان پس از تخلیه کامل اطلاعات و محتواهای موجود در آن برای تعمیر به تعمیر کاران مجرب و قابل اعتماد مراجعه کنید.
۳ - احتمال گم شدن یا به سرقت رفتن تلفن‌های‌همراه، بیشتر از سایر ابزارهای رایانه‌ای است. از این رو، اطلاعات و محتواهای ذخیره شده در آن، در معرض خطر و آسیب های جدی ناشی از دسترسی سارق به آن ها قرار دارد.
۴ - تلفن‌های‌همراه دارای قابلیت‌هایی هستند که می‌توانند به عنوان ابزارهای جاسوسی مورد استفاده قرار بگیرند. بنابراین در اماکن مهم و حساس، به توصیه‌های امنیتی مبنی بر عدم استفاده از تلفن‌های همراه توجه کنید.
۵ - به پیغام‌های دریافتی از طریق پیامک و ایمیل که به شیوه‌های مختلف مثل اعلام برنده شدن شما در مسابقات و قرعه کشی‌ها، امور خیریه و مواردی از این دست، اطلاعات کارت بانکی شما را درخواست می‌کنند، اعتماد نکرده و به آنها پاسخ ندهید.
۶ - موقعیت‌یاب جهانی Gps را فقط در مکان‌هایی که به آن نیاز دارید روشن کنید. از Jailbreak یا Root کردن گوشی هوشمند خود اجتناب کنید. مراقب اپلیکیشن هایی که نصب می‌کنید، باشید.
۹ - همیشه از کد امنیتی استفاده کنید. به‌جای مرورگر از یک اپلیکیشن استفاده کنید و از اکانت گوگل و iCloud (فضای ابری) خود محافظت کنید.
۱۰ - از اطلاعات خود نسخه پشتیبان تهیه کنید. اطلاعاتی را که یک اپلیکیشن می‌تواند به آنها دسترسی داشته باشد، کنترل کنید، سیستم‌عامل گوشی خود را به‌روزرسانی کنید و وایرلس و بلوتوث را خاموش کنید.
۱۱ - پلیس فتا به افرادی که همواره از گوشی تلفن های همراه خود بویژه گوشی های هوشمند استفاده می کنند، توصیه می کند تا سیستم عاملی انتخاب کنند که رمزگذاری را پشتیبانی کند. داده های ذخیره شده بر روی موبایل کاربر در برابر پیشرفته ترین هکرها نیز تا حد بالایی محافظت می شود چرا که بدون رمزگذاری ممکن است فردی بتواند داده های موجود بر روی دستگاه را حتی بدون در اختیار داشتن پین یا کلمه عبور نیز بازیابی کند. براین اساس توصیه می شود تا افراد برای گوشی خود یک پین یا کلمه عبور انتخاب کنند.
۱۲ - همچنین پلیس فتا توصیه کرده است که کاربران برنامه از بین بردن خودکار اطلاعات گوشی همراه خود را فعال کنند چرا که اغلب سیستم عامل های موبایل، حذف خودکار اطلاعات دستگاه را پس از چند بار تلاش ناموفق برای وارد کردن کلمه عبور، پشتیبانی می کنند البته این کار در صورتی که رمزگذاری توسط دستگاه پشتیبانی نشده باشد، بسیار ارزشمند است، اما برای دستگاه هایی که از رمزگذاری بهره می برند نیز می تواند مفید باشد.
۱۳ - ردیابی و مدیریت از راه دور را فعال کنید، پیش از آنکه گوشی یا دستگاه موبایل کاربر گم شده یا به سرقت رود، باید راهکار ردیابی و مدیریت از راه دور برای آن تنظیم شود. اغلب این راهکارها به کاربر اجازه می دهد که موقعیت دستگاه را بر روی یک نقشه مشاهده کند و این باعث می شود که هشدارهای صوتی برای کمک به پیدا کردن گوشی ارسال و با نمایش یک پیغام تصویری به دیگران می گوید که چگونه گوشی را به کاربر بازگردانند. این راهکارها همچنین به کاربران اجازه می دهد که از راه دور موبایل خود را قفل کرده یا داده های آن را پیش از دستیابی دیگران به آن، پاک کنند.
۱۴ - استفاده از wi-fi hotspot ها را را محدود کنید. زمانی که کاربر از wi-fi hotspot هایی استفاده می کنید که رمزگذاری شده، نیستند، تمام ترافیک اینترنت کاربر از طریق بی سیم منتقل شده و به راحتی می تواند مورد نفوذ قرار گیرد. مهمترین وب سایت ها و سرویس ها مانند وب سایت های بانکی، معمولا رمزگذاری (HTTPS/SSL) خود را پیاده سازی می کنند که از ترافیک آنها محافظت می کند اما اغلب ارائه دهندگان سرویس های ایمیل و بسیاری از شبکه های اجتماعی این کار را انجام نمی دهند؛ در نتیجه شنود کنندگان احتمالا می توانند کلمات عبور و ترافیک مربوط به این وب سایت ها را جمع آوری کنند.
باید توجه داشت که نسل سوم، نسل چهارم موبایل و اغلب ارتباطات داده ای سلولی دیگر، معمولا توسط بستر ارتباطی رمزگذاری می شوند. علاوه بر این استراق سمع بر روی این نوع از ارتباطات چندان معمول نیست براین اساس کاربر باید تا جایی که می تواند سعی کند به جای Wi-Fi hotspot های ناامن از ارتباطات داده ای استفاده کند. اما در صورتی که کاربر اصرار به استفاده از Wi-Fi hotspot ها دارد باید از آنهایی استفاده کند که رمزگذاری و احراز هویت را فراهم می آورند.
۱۵ - ویروس ها، بدافزارها و اقدامات هکری برروی دستگاه های موبایل کم کم در حال تبدیل شدن به یک مساله بزرگ است و با این وجود کاربر باید یک برنامه امنیتی نصب کند تا بتواند از آلودگی و نفوذ جلوگیری کند. اغلب راهکارهای آنتی ویروس، ویژگی های دیگری را نیز در اختیار کاربر قرار می دهند که از آن جمله می توان به حذف اطلاعات از راه دور، پشتیبان گیری و تعیین موقعیت مکانی گوشی اشاره کرد. معمولا تلفن‌های همراه می‌توانند اطلاعات مهمی را در حافظه خود ذخیره کنند. این اطلاعات می‌تواند شامل عکس‌ها، کلیپ‌های ویدئویی، فایل‌های متنی، سابقه تماس‌های تلفنی، اطلاعات افراد ذخیره شده در لیست تلفن و اطلاعات شخص صاحب گوشی تلفن همراه باشد.
۱۶ - فناوری‌های نوین با وجود داشتن مزیت های بیشمار، همیشه قابل اطمینان نیستند؛ شاید برای شما هم این موضوع اتفاق افتاده باشد که تمام اطلاعات ذخیره شده بر روی تلفن همراه خود را به دلایل مختلف اعم از گم شدن تلفن یا خراب شدن آن از دست داده باشید. کاربر حرفه‌ای از تمام اطلاعات تلفن همراه خود یک نسخه پشتیبان دارد انواع نرم افزارهای گرفتن بک آپ یا نسخه پشتیبان در اینترنت وجود دارد. همچنین بعضی از شرکت‌های تلفن همراه برای گرفتن نسخه پشتیبان اطلاعات نرم افزاری را در سایت شان برای دانلود قرار می‌دهند.
۱۷ - بهتر است پیام های ناشناس یا ایمیل های نامطلوبی را که در آن ها، لینکی درج شده است را مورد استفاده قرار ندهید زیرا در اکثر مواقع مخربان با ارسال یک اکسپلوت و کد مخرب می توانند اسمارت فون و یا تبلت شما را تحت کنترل در بیاورند و این بدان دلیل است که شما ایمیل حاوی لینک را مورد استفاده قرار داده اید.
۱۸ - اگر به بازی یا اپلیکیشن احتیاج دارید سعی کنید آن ها را از منابع معتبر دریافت کنید چرا که برخی از همین اپلیکیشن ها و بازی ها می توانند آغشته به کد های مخربی باشند که باعث بروز مشکلاتی حاد می شوند. اگر علاقه مند به عکاسی با تلفن هوشمند خود هستید و نمی خواهید که اطلاعات موقعیتی و برخی دیگر از اطلاعات شخصی شما توسط عکس گرفته شده منتشر شود کافی است گزینه های مربوط به GPS Camera را غیر فعال کنید.
۱۹ - بلوتوث و وای فای خود را در مراکز شلوغ خاموش نگه دارید چرا که امروزه بدون آنکه شما متوجه امری شوید، می توانند به تلفن شما نفوذ پیدا کرده و اطلاعات شما را به سرقت ببرند البته اگر شما به هردلیلی نمی خواهید بلوتوث یا وای فای خود را خاموش کنید بهتر است از گزینه عدم نمایش به دیگرانیا حالت امن یا گزینه های مشابه که در بخش امنیتی تنظیمات دستگاه شما موجود است، استفاده کنید.
۲۰ - با افزایش روز افزون استفاده از تلفن های هوشمند همواره تعداد ویروس هایی که برای این نوع دستگاه ها و سیستم عامل های موجود رو به افزایش است برای حفظ امنیت گجت خود شما نیاز به یک مسئول امنیتی که همان آنتی ویروس ها هستند دارید. همچنین شما باید توجه داشته باشد که فقط نصب یک آنتی ویروس خوب جلوی ویروس ها را نمیتواند بگیرد و شما باید همواره آنتی ویروس خود را بروز نگه دارید.
۲۱ - همه روزه تعداد زیادی از حفره های امنیتی سیستم عامل های گوشی های هوشمند و اپلیکشین ها شناسایی می شوند و نفوذگران در صدد استفاده از این نوع حفره ها هستند بهتر است برای حفظ امنیت دستگاه خود همیشه از آخرین نسخه سیسیتم عامل و اپلیکیشن ها استفاده کنید و آنها را به روز نگه دارید. بروزرسانی های خود را از منابع معتبر و سایت اصلی گجت خود دریافت کنید.
۲۲ - باید امور بانکی خود را از طریق نرم افزار های بانکی مخصوص شعب خود انجام دهید، انجام امور بانکی با تلفن هوشمند توسط مرورگر ها یک اشتباه بسیار بزرگ است چرا که اطلاعات حاکی در حافظه ذخیره شده یا برای شرکت سازنده مرورگر ارسال می شود.
شاید رعایت این نکات بسیار پیش پا افتاده یا خیلی دور از ذهن باشند اما باید دانست که امنیت هیچ گاه صد در صد نیست و رعایت این نکات تا حدودی به امنیت اطلاعات گوشی های هوشمند، کمک می کند براین اساس لازم است تا دارندگان گوشی های هوشمند ضمن استفاده از این تکنولوژی، اطلاعات کافی مبنی بر تامین امنیت اطلاعات گوشی همراه داشته باشند.
گزارش از معصومه نیکنام