به گزارش ایرنا، گندم از مهمترین و اساسی ترین محصولاتی است که مستقیم با سفره مردم ارتباط دارد، هر چه از لحاظ مواد مغذی و کیفیت برتر باشد، استفاده کنندگان آن در قالب قوت غالب، طبغ و طعمش را بهتر و بیشتر احساس می‌کنند.
تولید گندم به نظر برخی‌ها اینگونه است که کشاورز در پاییز کشت می‌کند بعد تا فصل برداشت، استراحت کرده و آن وقت با استفاده از تکنولوژی، محصول خود را برداشت و به سیلوها تحویل می‌دهد! ا
البته کاش اینگونه بود، چون وقتی بدست‌های پینه بسته و زبر و سخت کشاورز ساکن در روستاها نگاه می‌کنی، زخم های چند ساله را می بینی که تصور زندگی با آنها در حال حاضر دردناک و گران است.
زخم‌هایی که از ادوات فرسوده و چرخ زمانه بدست دارند و هر ساله هنگام برداشت محصول بخاطر قیمت‌ها و افراد سودجو به تن آنها کشیده می‌شود.
گندم، قوت روزانه زندگی عموم مردم آنچنان که به نظر می‌رسد سهل و آسان تولید و فرآوری نمی‌شود تا به یک محصول دیگر مثل نان، بیسکویت و سایر مواد غذایی تبدیل شود.
حاصل دسترنج کشاورزانی که تمام دل خوشی و کیف آنها فصل زمستان است که برف ببارد و زمین‌هایشان پر آب شود، اما این دل خوشی‌ها چندی نمی پاید که با آمدن فصل تابستان و نواخته شدن زنگ برداشت، گویی کابوس هر ساله سر از نهانخانه برداشته و بدتر از گذشته به میدان آمده است.
هر کشاورزی این روزها دغدغه دارد تا با استفاده صحیح از مواد شیمیایی و تقویتی بهترین و با کیفیت ترین گندم را تولید و تحویل دهد و انتظاری که از این داد و ستد دارد اینکه مسوولین هم به فکر حل مشکلات موجود آنها باشند.
در چند سال اخیر با توجه به آغاز فصل برداشت گندم در غرب کشور بخصوص استان کردستان، در کنار بی مهری‌های آسمان که هوس بارندگی و افزایش رطوبت در سر دارد، افزایش قیمت نهاده‌های کشاوزی هم افزون بر همه مشکلات شده است.
افزایش قیمت ادوات کشاورزی، قطعات یدکی تراکتور، کمباین و حمل و نقل، کود و افت خرید گریبان کشاورزان را آنچنان می‌فشارد که از سود آوری این دست رنج، چیزی برای شان باقی نمی‌ماند.
نوشته می‌شود ولی خوانده نمی‌شود!
نماینده کانون خبرگان کشاورزی کردستان در گفت وگو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: مصوباتی که در جلسات تعیین قیمت حمل و نقل گندم مورد تایید قرار می‌گیرد فقط بروی کاغذ می‌ماند و در اجرا ارزشی ندارد.
سید حسین رحیمی افزود: تمام مصوبات جلسات فرمانداری شهرستان بیجار در راستای حمایت از کشاورزان با حضور نماینده کشاورزان، جهاد کشاورزی، تعاونی کامیونداران و سایر ادارات مربوطه روز کاغذ نوشته می‌شود ولی برای اجرای آن کو گوش شنوا!
وی گفت: کشاورز این روزها آنقدر درگیری فکری و ذهنی در خصوص هواشناسی و هماهنگی با کمباین و کامیون دارد که دیگر مجالی برای مطالبه گری و شکایت از گرانی ها پیدا نمی‌کند.
رحیمی یادآور شد: کشاورزان سال‌های سال است که با این بی مهری‌ها زندگی کرده و دیگر امید به حل و فصل آن هم ندارد، فقط انتظار دارد هزینه خرید گندم را به موقع به حسابشان واریز کنند.
نماینده کانون خبرگان کشاورزی کردستان اضافه کرد: یکی از مهمترین مصوباتی که در جلسه تعیین قمیت حمل و نقل گندم از مزرعه تا مرکز خرید بر اساس کیلومتری بود و با توجه به حضور نماینده کامیونداران و اداره راهداری و حمل و نقل شهرستان مورد تایید قرار گرفت ولی هیچگاه مورد پذیرش رانندگان قرار نگرفته است.
وی افزود: هر راننده‌ایی ساز خود را می‌نوازد و در این میان، تنها کشاورز است که باید با همه مشکلات، رضایت راننده را جلب کند تا محصولش روی زمین نماند در حال حاضر کرایه مصوبه فرمانداری بیجار برای بیشترین فاصله مزرعه تا مرکز خرید حدود یک میلیون ریال بابت هر تُن تعیین شده که بیشترین نرخ مصوب است.
رحیمی تاکید کرد: حمایت کننده و ارگانی مستقل برای دادرسی نداریم، اگر نگاهی به وضعیت سایر استان های داشته باشیم می بینیم نرخ حمل و نقل محصول کشاورزی در آنجا اختلاف زیادی با کرایه حمل و نقل در بیجار دارد.
نماینده کانون خبرگان کشاورزی استان کردستان گفت: مسوولیت حمل و نقل گندم باید از فصل زمستان به شرکت‌های معتبر یا تعاونی‌های حمل و نقل از طریق مزایده واگذار شود تا دیگر شاهد افزایش بی ضابطه قیمت ها نباشیم.
او با انتقاد از اینکه تصمیم گیری ها در زمان وقوع مساله کار ساز نیست، ادامه داد: برسی و حل مشکلات بخش کشاورزی باید در فصل زمستان اگر با پیش بینی و استفاده از تجربه گذشته همراه باشد می‌توان نسبت به رفع آن در آینده یک قدم به جلو برداشت.
رحیمی یادآور شد: کشاورزان و مشکلات آنها رها شده اند، اقدامی موثر که به نفع این قشر باشد تاکنون به ثمر نرسیده و مصوبات تنها بر روی کاغذ باقی مانده است.
وی با اشاره به اینکه در حال حاضر حمل و نقل گندم خارج استان تا بندر عباس با یک هزار و ۵۰۰ کیلومتر به ازای هر تُن حدود ۹۰ هزار تومان است، افزود: گرانترین کرایه حمل و نقل گندم در کشور متعلق به استان کردستان است و در این استان هم شهرستان بیجار رتبه اول گرانی را دارد.
نماینده کانون خبرگان کشاورزی کردستان اضافه کرد: در حال حاضر رانندگان کمباین به ازای برداشت هر تُن ۱۰۰ تا ۱۵۰ هزار ریال دستمزد دریافت می کنند و در مقابل راننده کامیون به ازای هر تُن حداقل ۱۲۰ هزار تومان دریافت می‌کند.
او با اشاره به اینکه قیمت مصوب خرید هر کیلوگرم گندم در مراکز خرید دولتی ۲ هزار و ۵۰۰ تومان است، اظهار داشت: با توجه به افت رایج حدود ۲ هزار و ۴۵۰ تومان این محصول از کشاورزان خریداری می‌شود.
نماینده کانون خبرگان کشاورزی کردستان تاکید کرد: با کسر همه هزینه های تولید، داشت و برداشت، درآمد حاصل از فروش گندم با هزینه تولید برابر خواهد بود و سود آوری بسیاری ناچیزی برای کشاورز دارد.
رحیمی افزود: با افزایش قیمت ارز، قیمت خرید و فروش هر کیلوگرم گندم در مرز حدود ۹ هزار تومان است که همین مساله باعث شده برخی از کشاورزان به دلالی گندم روی بیاورند زیرا چرخ زندگی با کشت و برداشت گندم برای آنها نمی‌چرخد.
هیچ ابزارقانونی برای نظارت وجود ندارد
مدیر جهاد کشاورزی بیجار به خبرنگار ایرنا گفت: هیچ ابزاری یا قانونی برای کنترل یا نظارت بر نحوی حمل ونقل گندم توسط رانندگان کامیون نداریم و حضور این مدیریت در جلسات هماهنگی برای تعیین قمیت حمل و نقل گندم توسط کامیونداران در قالب نمایندگی کشاورزان است.
پیمان قمری تاکید کرد: برخی از کامیونداران با اطلاع از مشغله کاری و عدم پیگیری کشاورزان در خصوص افزایش قیمت حمل و نقل، از این فضا سودجویی می‌کنند حالیکه متولی نظارت بر کرایه ناوگان حمل و نقل اداره راهداری و تعاونی کامیونداران است ولی عملا اقدامی صورت نمی‌گیرد.
قمری افزود: طبق این مصوبه به ازای هر ۱۰ کیلومتر حمل گندم در هر تُن ۶۰۰ هزار ریال، ۱۱ تا ۲۰ کیلومتر به ازای هر تُن ۷۰۰ هزار ریال، ۲۱ تا ۴۰ کیلومتر به ازای هر تُن ۸۰۰ هزار ریال، ۴۱ تا ۶۰ کیلومتر به ازای هر تُن ۹۰۰ هزار ریال و از ۶۱ کیلومتر به بالا با هر فاصله نامحدود حمل هر تُن یک میلیون ریال نرخ گذاری شده است.
وی اضافه کرد: انجمن صنفی رانندگان و حمل و نقل و راهداری شهرستان مکلف به کنترل قیمت‌ها هستند، وظیفه کنترل خوردروهای سنگین حمل و نقل گندم کمتر از ۱۰ تُن بر عهده اداره راهداری و حمل و نقل و نظارت و کنترل خودروهای سنگین حمل و نقل بیش از ۱۰ تُن بر عهده انجمن صنفی رانندگان است.
رییس جهاد کشاورزی بیجار با اشاره به اینکه در شهرستان چهار مرکز توریع بخش خصوصی در کنار مراکز توزیع کود جهاد کشاورزی و تعاونی روستایی به کشاورزان خدمات ارائه می‌کنند، گفت: زمان ماندگاری کامیون‌ها برای بارگیری گندم در مزرعه نیز در قیمت‌ها لحاظ شده و رانندگان حق درخواست اضافه کرایه بابت اتلاف وقت، توقف کامیون و سایر موارد ندارند.
او افزود: پارسال بیش از ۲۳۱ هزار تُن گندم در سطح اراضی کشاورزی شهرستان تولید شد که با توجه به اقدامات مناسبی که امسال در بخش کشاورزی صوت گرفته پیش بینی می‌شود امسال حدود ۲۵۰ هزار تُن گندم از مزارع شهرستان برداشت شود.
هیچ کس به فکر کشاورز نیست
یکی از کشاورزان بیجاری با اشاره به اینکه هیچ کسی به فکر این قشر آسیب پذیر نیست، افزود: از یک طرف سر رسید وام‌ها فرا رسیده و باید اقساط را پرداخت کنیم از یک طرف کامیوندار به ازای ساعت خواب ماشین مبلغی را طلب می‌کند و از سوی دیگر با خرج و مخارج زندگی و قیمت‌های نجومی، دیگر کشاورزی صرفه اقتصادی ندارد.
اصغر هدایتی افزود: در گذشته درصد ناچیزی بر روی قیمت تمام شده ادوات کشاورزی افزوده می‌شود و کشاورز می توانست با برنامه ریزی و پیش بینی درآمد سال زراعی، ادوات جدیدی را برای رونق کشت و کار خریداری کند اما از پارسال با افزایش قیمت چند برابری ادوات و ماشین آلات، امسال با افزایش قیمت کود و سم، کرایه حمل و نقل، هزینه روزمره زندگی، دیگر امیدی آرامشبخش برای بعد از برداشت نداریم.
وی با اشاره به اینکه قیمت یک دستگاه تراکتور به صورت دولتی حدود ۱۰۰ درصد افزایش قیمت داشته است، تاکید کرد: تراکتور در بازار آزاد بیش از ۲ تا سه برابر نسبت به سال گذشته افزایش قیمت داشته است.
تکلیف هزینه های کامیونداران چیست؟
یکی از رانندگان کامیون که در حال بارگیری گندم بود به خبرنگار ایرنا گفت: راه‌های روستایی خاکی و به علت تردد تراکتور و کمباین به یکی از بدترین راه های دسترسی با دست اندازهای متعدد تبدیل شده که این موجب خسارت زیاد به کامیون می‌شود.
وی خواست نامش در خبر آورده نشود، اظهار داشت: شرایط راه دسترسی به روستا و از آن ضروری تر راه دسترسی به زمین کشاورزی همواره یکی از معضلات بزرگ کامیونداران است، لذا مصوبه‌ایی که قرار باشد کیلومتر را معیار قرار دهد، واقعی نیست.
این راننده اضافه کرد: باید هزینه یا کرایه حمل و نقل گندم بر اساس بازدید میدانی از روستاها و اراضی گندم تصویب شود آن هم با حضور یک گروه از رانندگان با تجربه و سال خورده که می‌دانند چه هزینه هایی بعدا گریبانگیر رانندگان خواهد شد.
وی افزایش قیمت قطعات مصرفی و تعمیرگاهی خودروهای سنگین را مهمترین عامل افزایش نرخ کرایه حمل و نقل اعلام کرد و افزود: در گذشته که قیمت ها یک حداقل و حداکثر مناسبی داشتند، هیچ مشکلی میان کشاورزان و رانندگان بوجود نمی آمد.
راهکار چیست؟
اگر از نگاه کشاورز به این مساله نگاه کنیم، تمام ظلم و بی رحمی‌ها به سمت رانندگان کامیون بر می گردد و اگر از نگاه یک راننده کامیون به آن توجه کنیم، خلع مدیریتی در تامین و حمایت از حقوق مصرف کننده به میان می‌آید.
اگر بخواهیم جهاد کشاورزی به مشکلات حمل و نقل گندم ورود کند، بدلیل نبود ساز و کار قانونی و ابزارهای مدیریتی عملاً راهی بیهوده است و اگر تعیین قیمت را از صنعت و معدن بخواهیم که نظارت داشته باشد با اینکه گندم یک محصول اقتصادی است امّا زیر مجموعه این نهاد نیست.
اداره حمل و نقل و راهداری هم برای حفظ امنیت شغلی و حفظ آرامش ناوگان حمل و نقل بیشترین میل را به سمت منفعت رانندگان دارد و شاید بهتر است بگویم اهمیتی برای دغدغه کشاورزان قایل نیست.
برای آنکه هر ساله در فصل برداشت شاهد نگرانی و دغدغه کشاورزان در خصوص کرایه حمل و نقل کامیون و کمباین نبود و یا تامین کود و سم را ساده تر تامین کنند، ساز و کاری ویژه لازم و ضروری است.
ایجاد زنجیره گندم تا سفره، می تواند با در نظر گرفتن تمام نیازهای اولیه یک کشاورز برای تولید یک محصول با کیفیت و کمیت، توجه به نیازهای کامیونداران و کمباین داران، افزایش مراکز خرید سر پوشیده و نزدیک به چند دهستان که بیشترین تولید گندم را دارند، تامین منابع مالی برای پرداخت ۹۰ درصدی خرید گندم بصورت آنی و ایجاد تسهیلات ارزان قیمت برای کشاورزانی که در تولید گندم نمونه هستند، یک ضرورت مهم به شمار می رود.
مادامی که ن‌توان ادارات راهداری، جهاد کشاورزی و تعاونی کامیونداران را به یک نقطه واحد که به نفع همگی باشد رساند، باید فکری جدید و عزمی جدی برای ایجاد یک سازمان یا نهاد مستقل که فقط وظیفه تولید گندم را بر عهده داشته باشد ایجاد کرد.
برداشت گندم از ۱۵۰ هزار هکتار مزارع شهرستان بیجار از هفت تیر ماه آغاز و تا اواخر شهریور ادامه دارد، تعداد ۴۵۰ دستگاه کمباین، یک هزار و ۸۴۵ دستگاه سمپاش تانکر با شیلنگ و لانس، یک هزار و ۹۷۰ دستگاه بذرکار غلات، ۱۷۰ دستگاه ادوات کم خاک‌ورزی، ۱۱۱۰ دستگاه کودپاش شیمیایی و سایر ادوات کشاورزی در بخش کشاورزی بیجار فعالیت دارند.
سیلوهای ۵۰، ۳۲ و ۲۰ هزار تُنی بیجار، سیلوی ۵۰ هزار تُنی روستای خورخوره و انبارهای ۴۵ هزار تُنی تعاونی روستایی و سایر انبارهای روباز در شهرستان وظیفه خرید و جمع‌آوری گندم را بر عهده دارند.
بیجار با داشتن بیشترین گستردگی جغرافیایی و ۸۹ هزار نفر جمعیت در ۱۴۰ کیلومتری شرق سنندج مرکز استان کردستان واقع است و غالب کشاورزی این منطقه به صورت دیم و کشت سنتی است.