محمد جوادظریف وزیر امورخارجه ایران سه شنبه در سفری یک روزه و با برنامه های کاری فشره وارد روسیه شد و در دیدار حضوری با سرگئی لاوروف همتای روسی اش و همچنین مکالمه تلفنی با ولادیمیر پوتین رییس جمهوری این کشور در ارتباط با مسائل دوجانبه، مسائل کلیدی جهانی و منطقه ای مثل برجام؛ افغانستان، سوریه، یمن و بیماری همه گیر کرونا بحث و تبادل نظر کردند.
آنها رویکردهای خود را در مورد امور مشترک و همینطور مسائل کلیدی جهانی و منطقه ای به منظور دستیابی به صلح پایدار و بهبود اوضاع بشردوستانه هماهنگ و تاکید کردند دو کشور در ارتباط با تعهدات، توافقنامه ها و تعهدات همکاری، ادامه خواهند داد.
تحلیلگران مسائل بین المللی روابط دو کشور ایران و روسیه را راهبردی می دانند و برهمین اساس معتقدند با توجه به سرعت فرایندهای منطقه ای و بین المللی گفت وگو های مستمر میان ایران و روسیه هر روز بیشتر می شود. دو کشور روابط حسنه و بسیار گسترده ای دارند بطوریکه سرگئی لاوروف وزیرخارجه روسیه در سفر ظریف به این کشور گفت که روابط ایران و روسیه به صورت تصاعدی در حال رشد است. وی گفت ضرورت و اهمیت حضور ظریف به اندازه ای است که با وجود شیوع گسترده کرونا در یک ماه دو بار سفر وی به مسکو انجام شد تا در باره مسائل و امور مهم دیپلماتیک دو کشور بحث و تبادل نظر شود.
«کاظم جلالی» سفیر جمهوری اسلامی ایران در روسیه، سی‌امین سفر «محمد جواد ظریف؛ وزیر امور خارجه به این کشور را راهبردی خواند و اعلام کرد: ظریف به عنوان رییس دستگاه دیپلماسی طی هفت سال گذشته ۳۰ بار و در شش ماه گذشته سه بار به مسکو سفر کرده است.
وی افزود: «وزیر امور خارجه ایران علاوه بر تقدیم پیام رییس جمهوری به ولادیمیر پوتین، با سرگئی لاوروف همتای در باره توافق هسته‌ای برجام و تحولات منطقه‌ای و دوجانبه مذاکره کردند.
تمدید معاهده روابط دوجانبه ایران و روسیه
عهدنامه روابط دوجانبه ایران و روسیه در آینده نزدیک به ۲۰ سالگی می رسد و بر همین اساس ظریف وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران گفت که این معاهده به صورت اتوماتیک برای پنج سال تمدید خواهد شد و همچنین تلاش می کنیم توافق جدیدی را به صورت بلندمدت بین دو کشور به امضا برسانیم و به مجالس دو کشور برای تصویب ارایه دهیم. وی تصریح کرد: اگر دوستان روسی آمادگی داشته باشند قرارداد بلندمدت دیگری هم داشته باشیم، آن هم قابل بررسی است.
وزیر امور خارجه روسیه نیز درخصوص معاهده اساس روابط متقابل و اصول همکاری بین جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه گفت: این قرارداد مهمی در روابط دو جانبه است و مبانی تعامل زمینه ها و عرصه های کلیدی ما در این سند قید شده است.
سرگئی لاوروف با اشاره به مذاکره با وزیر خارجه ایران در خصوص این قرارداد اظهار داشت: ما تفاهم داشتیم که ۲۰ سال از زمان عقد این قرارداد مدت زیادی است و در این مدت ما شاهد تحولات گسترده ای در عرصه جهانی و همچنین تهدیدها و چالش های در برابر بشر ازجمله تروریسم، تغیییرات آب و هوا و انتشار ویروس ها بودیم. لاوروف تصریح کرد به همین دلیل قرار شد به فکر تدوین و ارائه سند جدیدی باشیم که موضوعات جدیدی را در آن قید بکنیم.
معاهده اساس روابط متقابل و اصول همکاری بین جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه در مسکو در تاریخ بیست و دوم اسفند ماه سال ۱۳۷۹ هجری شمسی برابر با دوازدهم مارس ۲۰۰۱ میلادی در دوره ریاست جمهوری محمد خاتمی و در جریان سفر وی به روسیه امضا شد.
این معاهده دارای ۲۱ ماده است و برای ۱۰ سال عقد شده بود و یک بار برای ۱۰ سال دیگر تمدید شد ضمن اینکه در آن تاکید شده است در صورتی که طرفین حداقل یک سال قبل از پایان اعتبار آن به صورت کتبی طرف دیگر را از قصد خود پیرامون قطع اعتبار معاهده مطلع نسازد، خود به خود برای دوره‌های پنج ساله بعدی تمدید می‌شود.
برجام و انتقاد جدی مسکو از تلاش آمریکا برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران
در این سفر وزرای خارجه ایران و روسیه ضمن انتقاد از اقدامات ضد برجامی واشنگتن که اعتبار دولت آمریکا زیر سوال برده است تاکید کردند؛ توافق هسته ای ایران (برنامه جامع اقدام مشترک) یک توافق تاریخی است و نشان داد که از طریق دیپلماسی می توان مسائل را حل و فصل کرد آما آمریکا از زیر تعهد خود شانه خالی کرد.
ظریف با قدردانی از فدراسیون روسیه و چین برای موضع قاطعانه در آژانس بین المللی انرژی اتمی و شورای امنیت گفت: این موضع برای حفظ برجام و صلح و امنیت هدف گیری شده است اما اقدامات آمریکا در نقض برجام و نیز تحریم هایی که آنها علیه مردم ایران حتی در شرایط شیوع همه گیر بیماری کرونا وضع کردند، حاکی از آن است که آمریکا از قوانین و توافقنامه های بین المللی فاصله می گیرند.
وزیر خارجه ایران گفت: اکثریت کشورها و روسیه و چین رسما مخالفت خود را با تلاش آمریکا برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران اعلام کردند و کشورهای اروپایی هم گفتند که در چارچوب برجام نمی توان در این خصوص (تمدید محدودیت ارسال تسلیحات ایران) گفت وگو کرد.
وزیر امور خارجه روسیه نیز با تاکید بر مخالفت کشورش با تمدید تحریم تسلیحاتی ایران اظهار داشت: هیچ دلیلی برای تمدید محدودیت های تسلیحاتی ایران نمی بینیم. سرگئی لاوروف اظهار داشت: هر گونه تلاش برای تمدید این نظام بویژه محدودیت ارسال تسلیحات زمینه و دلیل قانونی ندارد و دلیل سیاسی یا اخلاقی برای این اقدام نیست.
آمریکا قصد دارد از ظرفیت قطعنامه ۲۲۳۱ برای تمدید محدودیت های تسلیحاتی علیه ایران استفاده کند. براساس این قطعنامه تحریم تسلیحاتی ایران در ماه اکتبر (مهر) پایان خواهد یافت.
کشورهای اروپایی عضو برجام ماه گذشته با صدور بیانیه‌ای تصریح کردند که به اجرای کامل قطعنامه ۲۲۳۱ پایبند هستند. آنها باب اشتراک نظر با آمریکا درباره پایان تحریم‌های تسلیحاتی ایران را بازگذاشته اما بر لزوم حفظ برجام و پرهیز از اقدامی که این توافق را به مخاطره بیندازد تاکید کردند.
تاکید بر همکاری های منطقه ای ایران و روسیه
ظریف وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران لاوروف وزیر خارجه روسیه در باره همکاری های دوجانبه و دستورکار بین المللی متفق القول بودند که همکاری های منطقه ای دو کشور بسیار موثر است بطوریکه در مورد سوریه تاکید کردند فرمت مذاکرات آستانه تنها فرمت موثر برای کاهش بحران در این کشور است.
وزرای خارجه ایران و روسیه همچنین درخصوص بحران یمن گفت وگو کردند که چگونه به رنج های مردم بیگناه این کشور پایان داده شود.
ظریف و لاوروف درخصوص مسائل افغانستان و همکاریهای ایران و روسیه در مورد این کشور نیز تبادل نظر و در مورد مذاکرات و مساله برقراری صلح در افغانستان خاطرنشان کردند که این همکاری ها به صورت جدی پیگیری می شود
اما ظریف در عین حال گفت که ایران برای برقراری روابط خوب با عربستان سعودی آمادگی دارد اما متاسفانه دولت عربستان نخواسته است روابط برابر با ایران داشته باشد وی تاکید کرد که ایران همواره می خواهد با کشورهای همسایه خود روابط خوب داشته باشد چون داشتن روابط خوب با کشورهای همسایه از اولویت های سیاست خارجی جمهوری ایران است.
وی با بیان اینکه با کشورهای جنوب خلیج فارس روابط داریم و آماده ایم با عربستان سعودی و امارات عربی متحده نیز روابط براساس احترام متقابل، توجه به منافع یکدیگر و عدم مداخله در امور داخلی یکدیگر داشته باشیم گفت که جمهوری اسلامی ایران برای توسعه روابط با کشورهای همسایه خود ازجمله در منطقه خلیج فارس تاکید جدی دارد.
ظریف در باره نتایج سفرش به مسکو چه گفت؟
محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در پایان سفرش از گفت‌وگوی یکساعته با رییس‌جمهور روسیه از طریق صحبت تلفنی امن خبر داد و تاکید کرد: پیام ویژه رییس‌جمهور درباره وضعیت برجام و بعضی مسائل دوجانبه را به پوتین رساندم.
رییس دستگاه دیپلماسی با اشاره به رایزنی‌های خود با لاوروف تصریح کرد: با وزیر امور خارجه روسیه هم درباره همکاریهای دوجانبه و مسائل منطقه‌ای صحبت کردیم. مجموعا چهار ساعت و نیم مذاکرات فشرده با روس‌ها در بعدازظهر روز سه شنبه داشتیم.
ظریف با بیان اینکه یک قرارداد همکاری میان ایران و روسیه وجود دارد که در زمان ریاست جمهوری خاتمی منعقد شده است، خاطرنشان کرد: این قرارداد ۱۰ ساله بوده و دو تا پنج سال تمدید شده و هشت ماه دیگر، ۲۰ ساله می‌شود. این قرارداد به دوره دیگری از روابط بین‌الملل و روابط ما با روسیه مربوط می‌شود. با پوتین توافق کردیم این قرارداد بازنگری شود.
ظریف ادامه داد: البته زمانی که رأس موعد مقرر برسد، اگر کسی مخالفت نکند، تمدید می‌شود، ولی بهتر دیدیم یک قرارداد جامع راهبردی درازمدت تدوین شود و قرارداد به‌روز شود و نهایتا امضا و برای تصویب به مجلس ارائه شود.
محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران همچنین سه‌شنبه شب در یک جمع بندی توییتری از سفر به روسیه نوشت: در مسکو، پیامی مهم به رییس جمهوری [ولادیمیر] پوتین منتقل کردم؛ گفت‌وگوهای گسترده‌ای با وزیر امور خارجه [سرگئی] لاوروف درباره همکاری دوجانبه و هماهنگی منطقه‌ای و جهانی [میان ایران و روسیه] داشتم.
ظریف افزود: دیدگاه‌های یکسانی [با روسیه] درباره برجام و پایبندی به قوانین بین‌الملل داریم؛ برای نهایی کردن توافق بلندمدت برای همکاری جامع راهبردی [با روسیه] به توافق رسیدیم.