تلاش‌های دولت تدبیر و امید در کشور برای مقابله با این معضل در حوزه کشاورزی ظرف سال‌های اخیر منجر به توسعه سامانه های نوین آبیاری(قطره ای) شده به نحوی که این استان در بین استانهای کشور مقام اول در زمینه توسعه آبیاری نوین را بدست آورده است.
آبیاری نوین به معنای آبرسانی به کشتزار و باغ با تجهیزات تحت فشار به دو شکل قطره‌ای و بارانی گفته می‌شود و بازده آبیاری بارانی تا ۸۰ درصد و آبیاری قطره ای تا ۹۵ درصد است که با اجرای آبیاری بارانی تا ۲۰ درصد و آبیاری قطره ای فقط تا پنج درصد آب هدایت شده به زمین کشاورزی تلف می شود.
این در حالی است که در آبیاری به روش سنتی حتی با لحاظ همه روش های صرفه جویی بازده آبیاری حداکثر ۵۰ درصد خواهد بود لذا بر این اساس توسعه سامانه های نوین آبیاری با هدف کاهش مشکلات فعلی از سوی جهاد کشاورزی بطور جدی مورد توجه قرار گرفته است.
ارتقای راندمان بهره وری آب، کاهش هزینه های کارگری، بهره گیری از فن آوری روز برای افزایش تولید و صرفه جویی در مصرف آب از مهم ترین مزایای اجرای سامانه های آبیاری نوین است از همین رو با توجه کمبود آب و وسعت زمین های کشاورزی هرمزگان ۱۵۶ هزار هکتار (۵۱ درصد زراعی و ۴۹ درصد باغی) با تولید سالانه افزون بر ۲ میلیون و۳۰۰ هزار تن محصول آبیاری به روش نوین بهترین روش است.
به گفته مسوولان جهاد کشاورزی هرمزگان، این استان از جمله استان های پیشرو در اجرای روش های نوین آبیاری است که با توجه به کم آبی، استفاده از این روش‌ها یک ضرورت محسوب می شود و امروز سرعت طرح های آبیاری رو به افزایش است.
براساس آمارهای اعلام شده در سال۹۷، وسعت زمین های مجهز شده به سامانه های آبیاری نوین در هرمزگان، ۱۱۲ هزار هکتار بوده که ۴۵ هزار هکتار آن در زمان دولت تدبیر و امید (دولت یازدهم و دوازدهم) انجام شده است.
توجه ویژه دولت به بخش کشاورزی
رییس سازمان جهادکشاورزی هرمزگان گفت: مرحله نخست طرح شبکه آبیاری تحت فشار دشت میناب که به دستور رییس جمهوری از طریق ویدئوکنفرانس افتتاح شد نشان از توجه ویژه دولت به بخش کشاورزی است.
علی باقرزاده همایی افزود: برای تکمیل مرحله اول طرح شبکه آبیاری تحت فشار دشت میناب افزون بر۷۴۰ میلیارد ریال سرمایه هزینه شده و دراختیار کشاورزان قرار گرفته تا بتواند ضمن تغییر الگوی آبیاری ، راندمان تولید هم در زمین بالا ببرند.
وی بیان داشت: با بهره برداری از این طرح گام بزرگی در راستای استفاده بهینه از منابع آبی و توسعه کشاورزی در زمینهای کشاورزی تیرور، چاه اسماعیل، چاه شیرین، زیارت مولا و گوربند میناب برداشته می‌شود.
رییس سازمان جهادکشاورزی هرمزگان با اشاره اینکه عملیات اجرایی مرحله نخست طرح شبکه آبیاری تحت فشار دشت میناب از اسفندماه سال ۹۶ آغاز شده، اظهار داشت: مساحت این طرح سه هزار و ۷۵۰هکتار بوده که با تکمیل آن برای ۷۵۰ نفر اشتغالزایی صورت گرفته است.
باقرزاده ادامه داد: مرحله اول پروژه شبکه آبیاری تحت فشار دشت میناب به عنوان یکی از بزرگترین طرح‌های کشور در راستای سیاست‌های دولت تدبیر و امید، با هدف بهره برداری بهینه از منابع آبی وتوسعه کشاورزی در اراضی ویژه کشت محصولات کشاورزی همچون بادمجان، پیاز، فلفل و هندوانه، گندم، کلزا و آفتابگردان اجرا شده است.
وی با بیان اینکه منبع آب مورد نیاز این طرح از مخزن سد شمیل و نیان است، تصریح کرد: تا قبل از انتقال آب از سد شمیل، منابع آب محدوده طرح از سرریز مازاد سد استقلال و چاه‌ها تامین می‌شد که با توجه به خشکسالی در دهه های اخیر و افت محسوس کیفی و کمی چاه‌های منطقه بخش وسیعی از زمین ها رها شده بود که با اجرای این طرح تحول بزرگی در توسعه کشاورزی و رونق اقتصادی منطقه و تامین امنیت غذایی به وجود آمده است.
این مسوول اهداف مهم طرح شبکه فرعی آبیاری تحت فشار قطره‌ای شاخه شمالی دشت میناب را تامین امنیت غذایی، افزایش کارایی مصرف آب با اجرای آبیاری تحت فشار قطره ای، احیای مجدد اراضی کشاورزی در سطح منطقه میناب، بهبود راندمان آبیاری از ۳۵ درصد به بیش از۸۰ درصد، ارتقاء بازده آبیاری به منظور افزایش بهره وری از ۲منبع ارزشمند آب و خاک، تعادل بخشی به منابع با هدف کاهش برداشت از سفره‌های زیرزمینی، افزایش توانمندی کشاورزان با ایجاد مشارکت بیشتر با نهادهای مرتبط، افزایش سطح درآمد کشاورزان و کاهش هزینه های کارگری و افزایش اشتغال دائم را عنوان کرد.
ضرورت توسعه روش‌های نوین آبیاری در هرمزگان
استاندار هرمزگان در این زمینه گفت: با توجه به اقلیم خشک این استان توسعه روش های نوین آبیاری برای صرفه جویی و مدیریت منابع آبی بیش از پیش ضرورت دارد.
فریدون همتی در نشست بررسی راه های افزایش بهره وری و تقویت منابع آب در بخش کشاورزی افزود: اجرای طرح های زهکشی و احداث خطوط انتقال آب به محل زمین های مستعد کشاورزی و اجرای سیستم های نوین آبیاری در باغ ها نقش بسزایی برای حفاظت ازمنابع آبی استان و افزایش بهره وری منابع آبی در پی خواهد داشت.
وی خاطرنشان کرد: همچنین توسعه طرح های آبخیزداری و آبخوانداری در مناطق مستعد هرمزگان یکی از مهمترین راههایی است که می تواند در تقویت منابع آبی به ویژه سفره های زیرزمینی موثر واقع شده و باعث رونق کشاورزی در قطب های مهم استان شود.
استاندارهرمزگان بر گسترش کشت های گلخانه ای در مناطق مستعد و قطب های کشاورزی، با هدف حفاظت از منابع آبی و تولید محصول سالم و بازار پسند نیز تاکید کرد.
هرمزگان، مقام اول استفاده از سیستم آبیاری نوین در کشور
معاون آب و خاک وزیر جهادکشاورزی که پنجشنبه هفته گذشته به هرمزگان سفر کرده بود، گفت: با حمایت های دولت، ازسطح آبی ۱۵۶هزار و ۵۰۰هکتار از زمین های کشاورزی در هرمزگان تاکنون ۱۱۸هزار هکتار به سامانه های نوین آبیاری مجهز شده که مقام اول را کسب کرده است.
علی مراد اکبری در مراسم افتتاح طرح های ملی وزارت جهادکشاورزی در میناب از طریق ویدئو کنفرانس با رییس جمهوری، افزود: بیش از ۹۹درصد از زمین های باغی و زراعی در هرمزگان به سیستم نوین آبیاری مجهز شده که باعث آبیاری در این استان با حدود ۲۰درصد بیشتر از میانگین متوسط کشوری است.
وی ضمن قدردانی از تلاش های استاندار و سازمان جهادکشاورزی هرمزگان بیان داشت: ۴۴هزار هکتار سطح اجرا شده سیستم آبیاری با حمایت های دولت تدبیر و امید صورت گرفته که معادل ۳۷درصد سطح آبیاری تحت فشار در استان تا سال۹۲ است.
معاون آب و خاک وزیر جهادکشاورزی عنوان کرد: پروژه ای که به صورت نمادین از ۷۳هزار و ۵۰۰ هکتار طرح های آب و خاک کشور افتتاح شد، طرح سیستم آبیاری تحت فشار دشت میناب به مساحت ۳هزار و ۷۵۰هکتار با ۶۴۵بهره بردار و اعتبار ۶۳۰ میلیارد ریال(۱۱۰میلیارد ریال سهم مشارکت مردم) در زمین های زراعی و باغی این منطقه است.
اکبری خاطر نشان کرد: ۶۱۴پروژه آب و خاک در کشور با ۱۵هزار و ۵۰۰بهره بردار به مساحت ۷۳هزار و ۵۰۰هکتار و اعتبار ۱۱هزار و ۶۲۰ میلیارد ریال سهم دولت حدود ۸۵درصد و ۲۰۵میلیارد تومان سهم بخش خصوصی و مشارکت بهره برداران افتاح شد.
وی اظهار داشت: این ۵طرح ملی شامل، تجهیز و نوسازی زمین های شالیزارها و خشکه زارها در سطح ۳هزار و ۷۹۱هکتار و احداث ۱۷کیلومتر جاده بین مزارع، اجرای سامانه های نوین آبیاری در سطح ۵۹هزار و ۸۲۷هکتار و ۱۲۳کیلومتر لوله گذاری، طرح شبکه‌های فرعی آبیاری و زهکشی در ۶هزار و ۲۲۰هکتار و احداث ۲۰کیلومتر کانال انتقال آب، طرح های کوچک تأمین آب در سطح ۳۶۵۲هکتار و بازسازی و نوسازی قنوات به طول ۱۰۸ کیلومتر است.
مرحله نخست طرح شبکه آبیاری تحت فشار دشت میناب در شهرستان میناب با هزینه ای افزون بر ۷۴۰میلیارد ریال در مساحت سه هزار و ۷۵۰ هکتار از طریق ارتباط ویدئو کنفرانس با رییس جمهوری به بهره برداری رسیدکه با تکمیل آن برای ۷۵۰ نفر اشتغالزایی صورت گرفته وبا بهره برداری از این طرح گام بزرگی در راستای استفاده بهینه از منابع آبی و توسعه کشاورزی در زمینهای تیرور، چاه اسماعیل، چاه شیرین، زیارت مولا و گوربند میناب برداشته می‌شود.
مرحله اول طرح شبکه آبیاری تحت فشار دشت میناب به عنوان یکی از بزرگترین طرح‌های کشور در راستای سیاست‌های دولت تدبیر و امید، با هدف بهره برداری بهینه از منابع آبی و توسعه کشاورزی در زمین های ویژه کشت محصولات کشاورزی همچون بادمجان، پیاز، فلفل و هندوانه، گندم، کلزا و آفتابگردان اجرا شده است.
اهداف مهم طرح شبکه فرعی آبیاری تحت فشار قطره‌ای شاخه شمالی دشت میناب شامل، تامین امنیت غذایی، افزایش کارایی مصرف آب با اجرای آبیاری تحت فشار قطره ای، احیای مجدد زمین های کشاورزی در سطح منطقه میناب، بهبود راندمان آبیاری از ۳۵درصد به افزون بر ۸۰ درصد، ارتقاء بازده آبیاری به منظور افزایش بهره وری از ۲ منبع ارزشمند آب و خاک، تعادل بخشی به منابع با هدف کاهش برداشت از سفره‌های زیرزمینی، افزایش توانمندی کشاورزان با ایجاد مشارکت بیشتر نهادهای مرتبط، افزایش سطح درآمد کشاورزان و کاهش هزینه های کارگری و افزایش اشتغال دائم است.
شهرستان میناب قطب کشاورزی هرمزگان
مدیر جهادکشاورزی میناب تصریح کرد: این شهرستان به عنوان قطب کشاورزی استان شناخته شده زیرا دارای شاخص هایی شامل، ۴۱هزارهکتار معادل ۴۴۸ هزارتن تولید محصولات زراعی و ۲۲ هزارهکتار معادل ۱۵۷ هزارتن محصول باغی به طور سالیانه است.
عباس مویدی به خبرنگاران گفت: ۳هزار و ۷۰۰ هکتار از ۱۲ هزارهکتار دشت های زراعی میناب که در آن محصولات کلزا، گندم، ذرت، صیفی و سبزیجات کشت می شود، به شبکه آبیاری نوین تحت فشار(قطره ای) مجهز شد.
وی اظهار داشت: همچنین امسال از این ۱۲هزارهکتار زمین زراعی و باغی، ۸ هزارهکتار نیز یکپارچه سازی، تجهیز و نوسازی خواهد شد.
مدیر جهادکشاورزی میناب افزود: این شهرستان در تولیدهای محصولاتی شامل، خرما، انبه، هندوانه، گوجه فرنگی، خیار سبز رتبه اول، لیموترش و کنار پیوندی رتبه دوم و گندم رتبه سوم را در استان دارد.
مویدی با اشاره به اینکه تامین امنیت غذایی اولویت سازمان جهادکشاورزی است خاطرنشان کرد: به همین منظور باید بهره وری در حفظ منابع و تولیدات در دستور کار قرار گیرد.
طرح های آبیاری نوین هرمزگان سه برابرمیانگین کشور است
مدیر آب و خاک و فنی مهندسی سازمان جهاد کشاورزی هرمزگان گفت: طرح های آبیاری نوین انجام شده در زمین های کشاورزی هرمزگان سه برابر میانگین کشور است.
ایمان پژمایه در گفت وگو با ایرنا بیان داشت: از ۱۵۶هزار هکتار زمین های کشاورزی آبی این استان ۱۱۰هزار هکتار آن (باغی و زراعی) به سامانه های آبیاری نوین مجهز شده است.
وی افزود: طبق آمارواطلاعات منتشره وزارت جهاد کشاورزی اجرای این میزان سامانه آبیاری نوین درهرمزگان حداقل سه برابر میانگین کشور(معادل ۲۴درصد) است.
مدیر آب و خاک و فنی مهندسی سازمان جهاد کشاورزی هرمزگان اضافه کرد: تنها درسال جاری تاکنون با اجرای دهها طرح، افزون بر چهارهزار و ۵۰۰ هکتارزمین زراعی و باغی در هرمزگان به سامانه های آبیاری نوین مجهز شده که این رقم در پایان سال۹۸ به ۱۰هزارهکتارافزایش یافت.
پژمایه خاطر نشان کرد: با مجهز شدن ۴۰هزارهکتار باقی مانده ظرف سه سال آینده، مجموع زمینهای کشاورزی (باغی و زراعی) قابل اجرای طرح های آبیاری نوین درهرمزگان به عدد صفر برسد.
این مقام مسوول یادآور شد: از فروردین ماه سال ۹۹ با نصب تجهزات الکترونیکی کارهوشمندسازی سامانه های آبیاری نوین در هرمزگان نیز آغاز شده است.
وی بودجه مصوب این مدیریت را در سال ۹۸ یکهزارو ۲۰ میلیارد ریال عنوان کرد و ابراز داشت: تاکنون ۳۹۷ میلیارد ریال تخصیص یافته و باقی مانده آن نیز اوایل اسفند ماه سال گذشته پرداخت شد.
وابستگی ۹۸ درصد سطح کشت آبی هرمزگان به سفره های آب زیرزمینی
با توجه به وابستگی فعالیت های کشاورزی هرمزگان به سفره های زیرزمینی آب(۹۸ درصد سطح کشت آبی) می توان بیشتر پی به اهمیت طرح های آبیاری نوین دراین استان برد و لذا به ازای تجهیز هر یک هکتار زمین کشاورزی به سامانه های نوین آبیاری، ۱۱ هزار مترمکعب در مصرف آب (نسبت به روش سنتی) صرفه جویی می شود.
۸۵ درصد از هزینه اجرای سامانه های آبیاری نوین توسط دولت به صورت بلاعوض و ۱۵ درصد باقی مانده نیز ازسوی بهره بردار(با دریافت تسهیلات ارزان قیمت) پرداخت می شود.
وسعت زمین های کشاورزی هرمزگان ۱۵۶هزارهکتار با تولید سالانه ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار تن محصول باغی و زراعی اعلام شده ونزدیک به ۱۹ درصد ازجمعیت یک میلیون و ۷۷۸ هزار نفری هرمزگان در بخش کشاورزی و زیرمجموعه های آن ازجمله شیلات فعالیت دارند.