کاظم جلالی روز پنجشنبه در مصاحبه با خبرگزاری روسی اینترفاکس در واکنش به اینکه امروز برجام تا چه میزان پایدار است، گفت: برجام در طول 5 سال گذشته ضربات زیادی را از سوی ایالات متحده متحمل شده ولی آنطور که واشنگتن انتظار داشت پیش نرفت و این توافق هنوز به حیات خود ادامه می‌دهد.
وی افزود: کشورهای باقیمانده در برجام مصمم هستند بحران موجود پیرامون برجام را حل و آن را حفظ کنند، اما فشار فزاینده غیرقانونی آمریکا اثر غیرسازنده‌ای بر روند اجرایی توافق هسته‌ای گذاشته است. در زمان حاضر، کشورهای عضو تلاش می‌کنند و امیدوارند مشکلات موجود را بر طرف کنند و باید دید تحولات آینده چه اثری می‌گذراند.
جلالی در واکنش به اینکه آیا ایران در آینده برنامه جدیدی برای کاهش تعهدات خود مطابق برنامه جامع اقدام مشترک دارد؟ آیا می‌توان خروج احتمالی ایران از پروتکل الحاقی را یکی از اقدامات این کشور برای کاهش تعهداتش در نظر گرفت؟ اظهار کرد: اقدام غیرقانونی آمریکا در خروج از برجام و احیای تحریمهای یک‌جانبه و عدم اجرای تعهدات از سوی کشورهای اروپایی باعث شده برخی از مردم در ایران به این نتیجه برسند اصولا فایده برجام برای کشور چه بوده است.
وی ادامه داد: به نظر می‌رسد چنانچه روسیه، چین و اروپا در برابر فشارهای فزاینده آمریکا مقاومت و بتوانند منافع ایران را تأمین کنند بتوان مسیر سقوط فعلی را تغییر داد.
سفیر ایران در پاسخ به اینکه چه چیز می‌تواند منجر به خروج نهایی ایران از توافق هسته‌ای شود؟ تصریح کرد: هنوز زود است در این زمینه اظهار نظر کرد. ولی به نظر من تداوم روند کنونی در اجرای برجام خود به خود باعث مرگ آن می‌شود.
وی ادامه داد: بنابراین، بیشتر از اینکه صحبت در مورد عوامل موثر در خروج ایران از برجام شود، باید به مرگ تدریجی آن توجه داشت. به همین دلیل اعضای باقیمانده برجام سعی دارند با ابتکارات خود آن را حفظ کنند اما تا زمانی که این اقدامات نتیجه عملی و ملموسی نداشته باشد، بی فایده است.
جلالی در پاسخ به این پرسش که آیا در حال حاضر مکانیزم مالی اینستکس فعال است؟ آیا تهران از عملکرد این مکانیزم راضی است هم گفت: ساز و کار اینستکس برای برقراری توازن در منافع و حقوق برجام از سوی سه کشور اروپایی مطرح و با تأخیر اجرایی شد، اما مبادلات به عمل آمده در چارچوب آن محدود به تجارت اقلام غیر تحریمی شده است و به نوعی اروپائی ها برای انجام تعهدات خود هنوز از آمریکا اجازه می‌گیرند.
وی افزود:ما امیدواریم اروپا بتواند از ظرفیت‌های بزرگ خود استفاده کند و سیاست مستقلی را در پیش بگیرد.
در پیِ خارج شدن آمریکا از توافق هسته‌ای در هجدهم اردیبهشت‌ماه دو سال پیش، اروپا برای نجات برجام سازوکارهایی مختلفی را عرضه کرد؛ سازوکارهایی چون «طرح کانال ویژه مالی» (SPV) که از همان ابتدا ناکام ماندند و تنها سازوکاری که هر چند بسیار محدود اما سرانجام به اجرا درآمد، اینستکس بود. سازوکار مذکور بهمن ماه ۹۷ یعنی حدود ۹ ماه پس از خروج آمریکا از توافق متولد شد.
هدف از ایجاد و راه‌اندازی اینستکس جبران خسارات ناشی از تجارت بدون دلار یا به عبارتی دیگر راهکاری برای تسهیل تجارت غیردلاری با تهران بود. همچنین با خروج آمریکا از برجام و در پی آن، خروج شرکت‌های بزرگ از ایران به دلیل تهدید و فشارهای کاخ سفید، اینستکس به منظور تشویق و حمایت از شرکت‌های کوچک و متوسط اروپایی که پیوند مالی کمتری با آمریکا دارند، برای همکاری با تهران شکل‌گرفت.
سفیر ایران در واکنش به اینکه تحریمهای آمریکا چه تأثیری بر همکاری‌های ایران و روسیه دارد؟ طرح "نفت در برابر کالا" تا چه میزان فعال است؟خاطرنشان کرد: بخشی از تحریم های آمریکا که در مورد کشور ثالث می‌باشد باعث شده همکاری میان جمهوری اسلامی ایران و بسیاری از کشورها دچار نوسان شود.
«اما تهران و مسکو مصمم هستند تحت شرایط سخت به همکاری‌های مستقل خود ادامه دهند. زیرا فشارهای آمریکا کاملاً غیر قانونی است.»
جلالی در واکنش به اینکه تحریمهای آمریکا و خروج این کشور از توافق هسته‌ای اجرای برخی وجوه این توافق را با دشواری‌هایی روبرو کرده است، آیا طرح خروج اورانیوم غنی شده با درصد کم از ایران به روسیه و در مقابل، ارسال اورانیوم طبیعی از روسیه به ایران در حال انجام است؟گفت: در زمان حاضر، همکاری دو کشور در حوزه فنی ادامه دارد، ولی محدودیت ذخیره آب سنگین بخشی از اقدامات متقابل ایران برای کاهش تعهدات برجامی‌اش بود که در نتیجه بدعهدی آمریکا به اجرا گذاشته شد.
وی در پاسخ به این پرسش که اکتبر امسال تحریمهای تسلیحاتی ایران به پایان می‌رسد. آمریکا اعلام کرده همه تلاش‌های ممکن را برای تمدید این تحریم‌ها انجام خواهد داد. آیا ایران از روسیه ضمانتی در خصوص عدم تمدید این تحریم‌ها تحت هیچ شرایطی و بدون توجه به تلاش‌های آمریکا، دریافت کرده است؟ اظهار داشت: روسیه تا کنون روی سیاست خود برای حمایت از برجام پافشاری کرده است و پایان تحریمهای تسلیحاتی ایران مطابق با برجام و قطعنامه 2231 نیز بخشی از توافقات است که باعث تقویت روند اجرایی و بقای برجام خواهد شد.
جلالی گفت: مسکو نشان داده است که کاملاً شرایط حساس فعلی را درک می‌کند و سعی دارد مستقل عمل نماید. زیرا آمریکا سعی دارد کشورهای دیگر را متقاعد نماید که بر خلاف موازین و قوانین بین‌المللی و قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل عمل نمایند.
«سیاست مستقل مسکو نشان داد که از ظرفیت‌های بزرگی برای ایفای نقش در حل مشکلات و بحران‌های جهانی برخوردار است و سعی دارد از آن استفاده بهینه نماید.»
وی در واکنش به اینکه آیا ایران مذاکراتی با روسیه در خصوص خرید تسلیحات دارد؟ تهران دقیقا برای خرید کدام بخش از تسلیحات روسی علاقه‌مندی دارد؟ گفت: ما به طور فعال در حال توسعه روابط با روسیه در حوزه های مختلف از جمله نظامی-فنی هستیم. این حوزه ای است که کشورهای ما علایق متقابل دارند.
سفیر ایران گفت: روسیه در این زمینه امکانات بسیار خوبی دارد و ما امیدواریم که روابط ما در این زمینه با گذشت زمان تنها تقویت شود.
جلالی در پاسخ به این پرسش که سفارت ایران چندی پیش اعلام کرد "روس اتم" مایل است کار از سرگیری ایزوتوپ باثبات را در "فردو" بعد رفع مشکلات فنی آغاز کند. آیا محدوده زمانی این اقدام مشخص شده است؟ آیا طرفین در این خصوص گفت و گوهایی دارند؟ خاطرنشان کرد: این موضوع در دستور کار همکاری‌های آتی دو کشور قرار دارد، ولی هنوز شرایط لازم برای شروع کار مهیا نشده است.
وی در پاسخ به پرسش دیگری در مورد نگرانی‌های آمریکا و اسرائیل در خصوص ساخت بمب هسته‌ای توسط ایران تصریح کرد: همانطور که مقام معظم رهبری گفتند تولید بمب اتم و کاربرد آن حرام است.
جلالی گفت: بنابراین، فعالیت در این زمینه در دستور کار فعالیت‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران قرار ندارد. از سوی دیگر، بازرسی‌ها و راستی‌آزمایی‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی صلح‌آمیز بودن فعالیت هسته‌ای ایران و عدم انحراف آن را تأیید می‌کند.
وی ادامه داد: بنابراین، تلاش آمریکا و رژیم صهیونیستی تنها بر روی تقویت موج ایران هراسی و انحراف افکار عمومی جهان متمرکز شده است. تحولات گذشته در جریان سیاست خارجی آمریکا نشان داده که آمریکا یک دروغگوی بزرگ هست. اسناد جعلی نتانیاهو در مورد 2 مکان در ایران نیز دروغ‌پردازی‌های وی را ثابت کرده است. اما جای تعجب دارد که این اسناد مورد توجه یک سازمان مهم بین‌المللی قرار می‌گیرد.
سفیر ایران در مسکو در مورد آتش سوزی در سایت هسته ای نطنز و اینکه آیا می تواند توسعه و تولید سانتریفیوژهای پیشرفته را به تاخیر بیندازد، گفت: همانطور که از طرف مسئولین ذیصلاح اعلام شد این موضوع در دست بررسی است و نتیجه آن متعاقباً اعلام خواهد شد.