استان قزوین براساس سرشماری سال ۹۵، یک میلیون و ۲۷۳ هزار و ۷۶۱ نفر جمعیت دارد که از این تعداد، ۱۰۲ هزار و ۱۴۴ خانوار معادل ۳۲۱ هزار و ۶۱۰ نفر در نقاط روستایی سکونت دارند و این آمار جمعیتی، مولفه‌ای مهم برای پرداختن به ورزش روستایی است.
همچنین این استان از نظر میراث ناملموس بازی‌های بومی و محلی دارای آیین و کهن‌های باستانی است که بسیاری از آنها در فهرست میراث ملی به ثبت رسیده یا از این نظر واجد ارزش هستند.
دولت تدبیر و امید طی این سال‌ها بستر و زمینه را برای حمایت از ورزش روستایی فراهم ساخته و با راه اندازی خانه‌های ورزش روستایی، توجه به آیین‌های کهن و ناملموس بازی‌های بومی و محلی و راه اندازی جام‌های خوشه چین برای حفاظت و صیانت از ورزش روستایی، تقویت سرمایه‌های اجتماعی و نشاط و شادابی در دل روستاها اقدام کرده است.
خبرنگار ایرنا برای آگاهی از وضعیت ورزش در روستاهای استان، مصاحبه‌ای را با مجید ابوالحسنی رییس هیات ورزش‌های روستایی و بازی‌های بومی و محلی استان ترتیب داده و از وی در خصوص اقدامات صورت گرفته برای ارتقای ورزش روستایی استان پرسیده است.
ایرنا: مهمترین اقداماتی که برای ارتقای ورزش‌های روستایی و بومی و محلی استان صورت گرفته، چه بوده است؟
تشکیل و تکمیل چارت هیات در تمامی شهرستان‌ها به عنوان بازوان اجرایی هیات استات از مهمترین اقدامات ما بوده است که در این راستا با شناسایی نفرات توانمند و مستعد در روستاها و شهرهای کوچک استان اقدام کردیم.
تقریبا از سال ۹۶ همه هیات‌های ما به جز تاکستان دارای رییس، دبیر و خزانه دار بوده اند و چندین هیات جدید نیز در استان راه اندازی شده است.
همچنین کمیته‌های زیرمجموعه این هیات‌ها شامل رشته‌های کشتی، والیبال و دپارتمان بازی‌های بومی و محلی را تشکیل داده ایم که یک گام موثر در ارتقای ورزش‌های روستایی است.
در گام بعد برای راه اندازی هیات ورزش‌های روستایی و بازی‌های بومی و محلی در ۱۹ بخش استان وارد عمل شدیم و هم اینک پنج تا ۶ هیات راه اندازی شده و تا پایان سال تمامی بخش‌های استان دارای یک هیات با تجهیزات ورزشی خواهند شد.
برخی از روستاهای ما دارای جمعیتی بیشتر از شهرها هستند و در حال حاضر ۲۰ تا ۲۵ روستا مانند نصرت آباد از توابع شهرستان البرز که بزرگترین روستای کشور است داریم و باید برای توسعه ورزش روستایی در آنها برنامه ریزی لازم را داشته باشیم.
تا به امروز هیات‌های ورزش روستایی در ۶ شهرستان و هفت روستای استان راه اندازی شده و در آینده نزدیک در همه بخش‌ها و روستاهای بالای ۲ هزار نفر نیز راه اندازی می‌شود.
همچنین یک نماینده ورزشی در حوزه آقایان و بانوان در همه روستاها حتی روستاهای با ۱۰ خانوار استان تعیین خواهد شد تا بتوان سیاست‌ها و هدفگذاری‌های صورت گرفته در حوزه توسعه ورزش روستایی را به صورت متوازن در سطح استان اجرا کرد.
ساماندهی هیات‌ها از نظر ساختمان و تجهیزات نیز یکی دیگر از اقدامات انجام شده است و خوشبختانه هم اینک هیات‌های ورزش روستایی استان دارای ساختمان آبرومندانه، تجهیزات و نیرو هستند.
ایرنا: درخصوص توسعه خانه‌های ورزش روستایی توضیح بفرمایید:
این طرح از سوی وزارتخانه با همکاری اداره کل ورزش و جوانان استان و هیات در سال ۹۶ آغاز شد و در آن سال ۶ خانه ورزش روستایی در استان شکل گرفت.
در سال ۹۷ و ۹۸ توانستیم تعداد خانه‌های ورزش روستایی استان را به ۱۳۰ خانه برسانیم که اتفاق خوبی بود و البته نقاط قوت و ضعفی دارد.
در سال ۹۸ بزرگترین خانه ورزش روستایی کشور را در روستای فارسیان با حضور احمدی معاون وزیر ورزش و جوان افتتاح کردیم و چندین خانه بزرگ دیگر را با امکانات کامل در روستاهای کمال آباد، رزجرد و آقابابا به بهره برداری رساندیم تا ورزش در روستاهای استان به صورت حرفه‌ای دنبال شود.
هم اینک چندین قهرمان ورزشی در روستاهای استان داریم و خود وزارت ورزش هم فکر نمی‌کرد این همه سیگنال‌های مثبت از توسعه ورزش در روستاهای استان دریافت کند.
برای توسعه بیشتر ورزش روستایی لازم است که دیگر هیات‌های ورزشی هم وظیفه خود را در این زمینه ادا کنند و برنامه ریزی لازم را برای توسعه این رشته در روستاها داشته باشند.
ایرنا:آیا از مکان‌های بلااستفاده در روستاها برای راه اندازی خانه ورزش استفاده کرده‌اید؟
در این راستا تفاهم نامه‌ای میان وزارت کشور، آموزش و پرورش و وزارت ورزش منعقد شد تا فضاهای بلااستفاده دولتی عمومی و غیردولتی را در اختیار ورزش روستایی قرار دهند و ما نیز تجهیزات ورزشی را شامل فوتبال دستی، دارت، شطرنج، تاتامی و... در اختیار آن خانه‌ها قرار دهیم.
متاسفانه بعضی از مسوولان روستایی یا دهیاران نسبت به این تفاهم نامه توجه چندانی نداشته یا کم کاری کردند و تجهیزات دریافت شده را به خوبی مورد بهره برداری و برنامه ریزی قرار ندادند.
استان قزوین نزدیک به هزار روستا دارد و نظارت بر تمامی آنها برای هیات ورزش‌های روستایی سخت است و این می‌طلبد بخشداران، دهیاران و شوراهای روستایی نظارت بیشتری بر این موضوع داشته باشند.
ما قطعا تا آخر امسال، خانه‌های ورزش روستایی را که فعال نیستند جابه جا خواهیم کرد و تجهیزات آن را به روستاهای دیگر انتقال خواهیم داد.
ایرنا: آیا سال گذشته مسابقاتی هم در خانه‌های ورزش روستایی استان برگزار شد؟
بله، خانه‌های ورزش روستایی دارای شناسه هستند و باید طبق وظایف مشخص شده برای برگزاری مسابقات ورزشی اقدام کنند.
سال گذشته ۲۰۰ تا ۳۰۰ مسابقه ورزش روستایی در استان برگزار شد که نقش موثری در ایجاد شور و نشاط ورزشی در سطح روستاهای استان داشت.
حدود ۱۴۰ میز فوتبال دستی و ۱۳۰ میز تنیس روی میز به روستاهای استان تحویل داده ایم که با برگزاری مسابقات مختلف از روستاییان ورزشکار میزبانی می‌کنند.
ایرنا: آیا برای تربیت مربی در روستاها هم برنامه‌ای دارید؟
ما برای توسعه تمامی ابعاد ورزش در روستاها برنامه داریم ولی تحقق این هدف نیازمند همکاری دستگاه‌ها و هیات‌های دیگر است.
در سال ۹۷ مربی و داور کارت دار فدراسیون ورزش‌های روستایی در استان نداشتیم اما هم اینک ۳۰۰ مربی و داور و چهار تا مدرس بازی‌های بومی و محلی در استان حضور دارند.
امسال با توجه به طرح ارایه شده از سوی وزارت ورزش باید تمامی رشته‌های ورزشی که کلاس‌های داوری و مربیگری دارند با ۲۰ درصد هزینه در روستاها برگزار شوند یعنی ۸۰ درصد هزینه شرکت یک ورزشکار روستایی را در این دوره‌ها وزارت ورزش و جوانان پرداخت خواهد کرد.
هدف از این طرح، توسعه ورزش در روستاها است که یک اتفاق میمون بوده و هیات‌ها باید همکاری بیشتری در این حوزه داشته باشند.
ایرنا: در خصوص جام خوشه چین توضیح بفرمایید:
سال‌های گذشته، مسابقات بسیار متعددی در حوزه ورزش قهرمانی روستاهای استان با استقبال زیاد روستاییان برگزار می‌شد و جام خوشه چین به منظور ساماندهی این رقابت‌ها برگزار گردید.
این جام در ۶ رشته فوتسال، والیبال، طناب کشی، چوب کشی، هفت سنگ و دوومیدانی آقایان و بانوان برگزار شد و نفرات برتر از سطح روستا به بخش سپس شهرستان و سطح استان راه می‌یافتند.
مسابقات منطقه ای این رقابت‌ها سال ۹۸ با حضور بیش از ۶۰ ورزشکار از استان‌های قزوین، تهران، البرز، گلستان، مازندان، سمنان و قم در الوند برگزار شد و نقش موثری در استعدادیابی و توسعه ورزش روستایی داشت.
استان قزوین در این رقابت‌ها توانست در رشته طناب کشی و فوتسال به مقام قهرمانی، در چوب کشی آقایان مقام سوم و هفت سنگ بانوان به مقام دوم دست یابد.
در این مسابقات برای اولین بار بود که ورزشکار روستایی استان، پای خود را از روستا بیرون می‌گذاشت و یک انگیزه‌ای برای اعزام تیم قزوین به مسابقات کشوری در فارس ایجاد شد.
در این مسابقات کشوری نیز تیم قزوین در رشته فوتسال دوم و در طناب کشی آقایان سوم شد و در سطح کشور به خوبی درخشید.
ایرنا: برای توسعه ورزش همگانی در روستاهای استان چه اقداماتی انجام داده اید؟
در حوزه ورزش همگانی نیز کارهایی را انجام داده‌ایم از جمله با انعقاد تفاهم نامه با دفتر روستایی استانداری قزوین اعلام کردیم تا ۵۰ درصد جوایز همایش پیاده روی در روستاها را تامین می‌کنیم.
تاکنون بیش از ۱۰۰ همایش پیاده روی بزرگ را در روستاها و ورزش‌های همگانی دیگر از قبیل دوچرخه سواری و کوه روی برگزار کردیم که سراسر نشاط و شور را برای روستاییان استان به دنبال داشته است.
سایر رشته‌های همگانی را نیز در روستاها مورد حمایت قرار داده‌ایم و خوشبختانه بیش از ۴۰۰ تا ۵۰۰ فعالیت ورزشی برگزار شده و رشد بالایی در این زمینه داشته ایم.
ایرنا: طرح سنجش ساختار قامتی زنان و دختران روستایی استان چه نتایجی داشت؟
این طرح برای سومین بار در سال گذشته در استان پیگیری شد و بیش از ۴۰ روستا و چهار هزار زن روستایی مورد سنجش قامتی قرار گرفته و آموزش‌های لازم را از کارشناسان و تیم حرفه ای دریافت کردند.
با نتایج به دست آمده از این طرح مشخص شد، بسیاری از زنان روستایی استان دارای اضافه وزن و فقدان تناسب اندام بودند که نگران کننده است.
در این راستا در سال ۹۸ با توزیع هشت هزار هزار بروشور آموزشی برای اصلاح ساختار اقدام کردیم و استان قزوین در سال ۹۷ و ۹۸ جزو استان‌های برتر در این زمینه شد.
در این طرح، یک تیم متشکل از ۱۲ کارشناس ارشد حرکات اصلاحی هر روز در روستاهای استان حضور یافتند که نتایج خوبی کسب شد و فاز اصلاحی آن در حال پیگیری است.
ایرنا: مهمترین چالش ورزش روستایی چیست؟
متاسفانه تعریف مشخصی در کلان فدراسیون برای این رشته ارایه نشده است و مشخص نیست که آیا ما باید تمامی ورزش‌های قهرمانی و همگانی را در روستاها پیگیری کنیم یا فقط ورزش‌ها بومی و محلی را؟
به هرحال ما همه ورزش‌ها را با تعامل و به شکل اولیه انجام می‌دهیم و رشته‌هایی که علاقه مند و متقاضی مثل فوتبال دارند بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرند.
ما روستاها را به پرجمعیت و کم جمعیت تقسیم کرده‌ایم و باید تمرکز ما بر روستاهای پرجمعیت باشد تا به حوزه ورزش قهرمانی هم برسیم.
ایرنا:آیا استان قزوین از نظر بازی‌های بومی و محلی دارای میراث کهنی است؟
بازی‌های بومی و محلی میراث ناملموسی است که در اختیار ما است و پیوند بین نسل‌ها را در آنها می‌توان مشاهده کرد.
استان قزوین با توجه به تمدن و فرهنگ و تنوع قومیتی دارای بازی‌های بومی و محلی مختلفی است که از گذشته‌های دور به یادگار مانده اند.
به عنوان مثال خواستگاه چوگان قزوین بوده است و هم اینک روستای خونان بویین زهرا حرفی برای گفتن در این رشته دارد و بازی قیقاج که تیراندازی بر روی اسب بوده به صورت حرفه ای در قزوین اجرا می‌شده است.
قزوین از نظر بازی‌های بومی و محلی بسیار غنی تر از استان‌های دیگر است و وجود یکسری از آداب و رسوم و بازی‌ها مانند کشتی بغل به بغل که کشتی منحصر به فرد قزوین است آن را خاص و ویژه کرده است.
هنوز آداب و رسوم رشته کشتی بغل به بغل در قزوین انجام می‌شود و در حال ثبت آن به عنوان آثار فرهنگی ناملموس استان هستیم.
در این راستا برای اولین مسابقات قهرمانی کشور این کشتی را با حضور ۲۰ استان در روستای شیداصفهان برگزار کردیم و رییس دپارتمان ورزش‌های بومی و محلی فدراسیون نیز برگزاری مطلوب آن را تایید کرد.
ایرنا: از بازی‌ها و آداب و رسوم بومی و محلی خاص استان می‌توانید نام ببرید؟
بله، بازی جیرینگ جیرنگ در رزجرد یا قیش بازی در قزوین، لبپر کشی در نظام آباد، تپ کشی و کشتی هزوما در الموت، هلله و مراسم جشن تی تی در تاکستان، عروس بران در الموت، جشن انگور در تاکستان و ... همه دارای بازی‌های منحصر به فرد خود هستند و حتی در آثار ملی استان نیز حدود پنج بازی ثبت شده است.
احیا و ترویج این رشته‌ها به صرف زمان و هزینه نیاز دارد و ما دپارتمان ورزش‌های بومی و محلی استان را برای پژوهش و اجرای این رشته‌ها راه اندازی کرده ایم و هم اینک ۹۰ داور بازی های بومی و محلی و بیش از ۵۰ مربی در این زمینه داریم.