شش ماهه دوم هر سال همواره در کشور شاهد میزبانی از جشنوارههای مختلف عرصه هنرهای نمایشی هستیم. مهمترین آنها جشنواره بینالمللی تئاتر کودک و نوجوان همدان؛ جشنواره بینالمللی تئاتر خیابانی مریوان؛ جشنواره تئاتر فتح خرمشهر؛ جشنواره بینالمللی تئاتر عروسکی تهران-مبارک و سرآمد آنها جشنواره بینالمللی تئاتر فجر است.
اما همزمان با شیوع ویروس کرونا در کشور و تأثیرات آن بر کلیه امور اجرایی در شاخههای فعالیت اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی و همچنین تعطیلی چند ماهه سالنهای نمایشی و از سرگیری فعالیتهای تئاتری در قالب شیوهنامههای جدید بهداشتی و اجرایی، بنای مسئولان و دستاندرکاران حوزه فرهنگ و هنر و بهویژه اداره کل هنرهای نمایشی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بهعنوان تنها و اصلیترین متولی برگزاری این جشنوارهها بر این نمط قرار گرفت تا ضمن تلاش برای عدم به محاق رفتن هرکدام از این رویدادها، شیوهای متفاوت را در اجرای این جشنوارهها در سایه همزیستی با ویروس کرونا در کشور در پیش گیرد.
در همین راستا و از ابتدای تیرماه ۱۳۹۹ آرام آرام بعد از پشت سر گذاشتن چندین ماه جلسات کارشناسی فشرده و گفتوگوهای متعدد قادر آشنا مدیرکل اداره هنرهای نمایشی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با هنرمندان تئاتر، کارشناسان و پژوهشگران، مدیران انجمنهای نمایشی سراسر کشور و تعامل با ادارات کل ارشاد استانهای میزبان دو جشنواره تئاتر بینالمللی کودک و نوجوان در همدان و تئاتر بینالمللی خیابانی در مریوان، شاهد مشخص شدن شیوه برگزاری این جشنوارهها بودیم.
در حوزه تئاتر کودک و نوجوان مقرر شد کلیه آثار در این عرصه بعد از پذیرش متن و تأییدیه شورای انتخاب، هنرمندان در استان و شهرستان مبدأ خود دست به تولید این اثر نمایشی بزنند و آن را در قالب اجرای عموم به مخاطبان ارائه کنند. همین شیوه برای جشنواره بینالمللی تئاتر خیابانی مریوان نیز اتخاذ شد. درحقیقت دو جشنواره نام برده، بنای خود را در قالب تولید و اجرای عمومی آثار هنرمندان سراسر کشور در استان و شهرستان مبدأ خود استوار کردند.
تئاتر فجر، نخست انتشار فراخوان
همچنین با مشخص شدن نام حسین مسافرآستانه بهعنوان دبیر سیونهمین جشنواره بینالمللی تئاتر فجر، بنا شد تا نخستین اقدام، انتشار فراخوان این رویداد تا حداکثر نیمه مرداد ۱۳۹۹ باشد. در ادامه شرایط اجرای این جشنواره چه در قالب اجرای صحنهای، چه در قالب مواردی دیگر از گونه نمایشنامهنویسی گرفته تا اجراهای آنلاین بعد از نشستهای مختلف کارشناسی که در حال حاضر دبیر جشنواره با گروههای کارشناس جلسات آنرا سپری میکند در آیندهای نزدیک رسانهای خواهد شد.
زمزمهها؛ شائبهها و شایعهها
اما طی همین ایام زمزمههایی مبنی بر دو جشنواره دیگر یعنی جشنواره تئاتر فتح خرمشهر بهعنوان یکی از اصلیترین جشنوارهها در حوزه تئاتر مقاومت و دفاع مقدس و دیگری جشنواره تئاتر عروسکی تهران-مبارک بهعنوان یکی دیگر از رویدادها که تنها زمان آن اسفند برای برگزاری به شکل مستقل مشخص شده است تاکنون با اما و اگرهایی باقی مانده است.
اما و اگرهایی که با خود زمینه ایجاد شائبه و شایعههایی را به همراه داشته است. نخستین شنیده ها در قالب این شائبهها و شایعهها مبنی بر برگزار نشدن جشنواره فتح خرمشهر بود و دیگری درباره سکانداری جشنواره تئاتر عروسکی تهران-مبارک در دستان بهروز غریبپور از کارگردانان شناختهشده تئاتر عروسکی کشور، بنیانگذار گروه تئاتر عروسکی آران و مبدع اپرای عروسکی در کشور، طی دو دهه اخیر بود.
درباره این دو مبحث و دو محور یعنی رایزنی برگزار شدن یا نشدن جشنواره فتح خرمشهر و همچنین صحت و سقم سکانداری جشنواره تئاتر عروسکی تهران مبارک در دستان بهروز غریبپور را با قادر آشنا مدیرکل صحبت کردهایم.
جشنواره تئاتر کودک و تئاتر خیابانی مبتنی بر اجرا در سراسر کشور
قادر آشنا در گفتوگو با خبرنگار فرهنگی ایرنا درباره بحث برگزاری جشنوارههای تحت نظارت مرکز هنرهای نمایشی که برخی از آنها زمزمههایی مبنی بر برگزاری برخط و آنلاینشان مطرح شده است گفت: خوشبختانه بار دو جشنواره بینالمللی تئاتر کودک و نوجوان همدان و تئاتر خیابانی مریوان را بر تولید و اجرا در شهر محل تولید گذاشتیم که به نظر میآید در شرایط کنونی تصمیمی منطقی است و همه هنرمندان نیز با آن همراهی کردند.
وی ادامه داد: تصمیمی که بر طبق آن گروههای نمایشی این دو شاخه تئاتری در شهر خود بعد از پذیرفته شدن متنشان، تمرین و تولید اثر خود را آغاز میکنند و در صورت آنکه شرایط ویروس کرونا اجازه بدهد، نمایش را برای اجرای عمومی با رعایت شیوهنامههای بهداشتی و اجرایی به صحنه میبرند و کمکهزینه نیز به آنها اختصاص پیدا خواهد کرد.
جشنواره فتح خرمشهر مبتنی بر تولید متن در عرصه تئاتر دفاع مقدس
آشنا درباره جشنواره فتح خرمشهر با تایید بر برگزار شده این رویداد و رد هر گونه شایعه مبنی بر برگزار نشدن آن: درباره این رویدادکاملاً تمرکز خود را بر وجه نمایشنامهنویسی قرار دادیم. تمام هزینه این رویداد را صرف تولید نمایشنامه خواهیم کرد تا به واسطه آن بتوانیم کمبود موجود در عرصه نمایشنامهنویسی دفاع مقدس را تا حدودی جبران کنیم.
جشنواره تئاتر فجر و خبرهای خوبی که در راه است
وی یادآور شد: در بحث جشنواره بینالمللی تئاتر فجر نیز چون دبیر آن تعیین شده و درحال گفتوگو و رایزنی هستیم، همانگونه که دبیر محترم گفتند ظرف یکی دو هفته آینده فراخوان آن منتشر خواهد شد. حسین مسافرآستانه با همکاران متخصص خود جلسات خوبی را برگزار کردهاند و به زودی از طرف دبیر این رویداد خبرهای خوبی خواهیم شنید.
مدیر مرکز هنرهای نمایشی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره جشنواره جشنواره تئاتر عروسکی گفت: طی یک ماهه اخیر چند بار با شورای سیاستگذاری این رویداد جلسه گذاشتهایم و قرار شد این رویداد با اعلام دبیر جشنواره طی هفته آینده به شکل مستقل در اسفند ماه ۹۹ برگزار شود و فرایند و شیوه برگزاری آن را به محض انتخب دبیر رسانهای خواهیم کرد.
اساتید بزرگ تئاتر عروسکی تصمیم گیران جشنواره هستند
آشنا درباره رد یا تأیید شایعات مبنی بر دبیری بهروز غریبپور برای جشنواره تئاتر عروسکی تهران-مبارک گفت: با تمام احترامی که برای بزرگان پیشکسوت این عرصه، اساتیدی چون دکتر بهروز غریبپور، مرضیه برومند، دکتر اردشیر صالحپور یا دکتر حمیدرضا اردلان قائلم هستم، این اساتید و بزرگان باید برای تئاتر تصمیم بگیرند.
وی ادامه داد: طبق گفته شما و بنا بر شایعهها اگر آقای غریبپور دبیری جشنواره را قبول میکرد خوشحال میشدم اما ما با گزینههای دیگری گفتوگو کردیم و طی هفته جاری نام دبیر رویداد را معرفی خواهیم کرد تا بتوانیم کارهای اجرایی این رخداد را در همراهی و مشورت با اساتیدی که به آنها اشاره کردم پیش ببریم.