یکم ذی الحجه سالروز ازدواج حضرت علی(ع) و حضرت زهرا(س) است و به همین مناسبت مبارک، یک هفته از یکم تا هفتم مرداد در تقویم کشور هفته ازدواج نامگذاری شد تا تلنگر و گوشزدی برای توجه به اهمیت ازدواج و بررسی روند ازدواج در جامعه باشد.
براساس آمار اعلام شده از سوی سید حامد برکاتی مدیرکل سلامت، جمعیت خانواده و مدارس وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، میزان ازدواج در کشور از سال ۸۹ تاکنون ۴۰ درصد کم شده و این زنگ خطری است که آینده کشور را در همه ابعاد اقتصادی، اجتماعی و حتی امنیتی به مخاطره می‌اندازد.
وی گفته بود: میزان ازدواج ها در سال ۱۳۸۹ حدود ۸۹۰ هزار بود که در سال ۱۳۹۸ کمتر از ۵۵۰ هزار مورد شد و ۴۰ درصد کاهش یافت. از سال ۸۹ به طور متوسط هر سال ۶درصد از میزان ازدواج در کشور کم شد و براساس آمار اعلام شده ازدواج در استان سمنان سال گذشته چهار درصد کاهش یافت.
آمار نشان می‌دهد مقوله ازدواج و تمرکز برای آسیب‌شناسی عوامل کاهش نرخ ازدواج باید مورد توجه کارشناسان و مسوولان امر قرار بگیرد.
به گفته صاحبنظران مشکلات اقتصادی مهمترین عامل در کاهش آمار ازدواج است و کمک دولت و خیران، پرهیز از تجمل‌گرایی، مهریه کم و زندگی به سبک ایرانی و اسلامی نقشی مهم در ترغیب جوانان به ازدواج دارد.
توجه به مسایل فرهنگی از دیگر نکته‌های مهم در امر ازدواج است، عصر کنونی دوره اطلاعات و ارتباطات است و جوانان با اندک اراده و جست و جو در اینترنت، فضای مجازی و ماهواره می‌توانند به حجم زیادی از اطلاعات دسترسی پیدا کنند که ممکن است حتی برخی مطالب هیچ‌گونه پایه علمی نداشته باشد، اما می‌تواند مانند خوره مغز و روح جوانان را درگیر و در نهایت آنان را در سردرگمی مدرنیته و سنت درگیر کند و در این شرایط، پیروزی از آنِ طرفی است که در بخش رسانه و فرهنگسازی خوب کار کرده باشد.
به گفته کارشناسان تفکر غربی در ذهن جوانان در حال نفوذ است که باعث می‌شود آنان به ازدواج به شیوه غربی گرایش پیدا کنند، اما فرهنگسازی می‌تواند در برابر این نفوذ مقابله کند.
خیران در امر ازدواج به جوانان کمک کنند
نماینده ولی فقیه در استان و امام جمعه سمنان با بیان اینکه پرهیز از تشریفات ازدواج را آسان می‌کند، گفت: خیران برای ازدواج جوانان کمک کنند.
آیت‌الله سید محمد شاهچراغی در گفت و گو با ایرنا، ابراز داشت: خیران با کمک در تامین جهیزیه و مسکن به تسهیل در ازدواج جوانان همت گمارند.
وی ادامه داد: عوامل مهمی مانند گرانی و تجمل‌گرایی ازدواج جوانان را مشکل می‌کند و لازم است جوانان و خانواده‌ها برای شکل‌گیری سنت پسندیده ازدواج از تجمل‌گرایی و تشریفات پرهیز کنند.
امام جمعه سمنان تصریح کرد: پرداخت وام ازدواج نیز نیاز به بازپرداخت دارد و باید دولت، مردم و خیران به یاری جوانان بیایند و دست آنان را بگیرند.
وی بیان کرد: هر کار موفقی بر پایه برنامه و الگو شکل می‌گیرد و امام علی (ع) و حضرت فاطمه(س) نمونه و الگوی ازدواج آسان هستند.
نماینده ولی فقیه در استان سمنان ابراز داشت: براساس گزارش‌ها در حدود ۱۲ میلیون جوان در آستانه ازدواج داریم که در نظر گرفتن مهریه کم و پرهیز از تجمل‌گرایی ازدواج را آسان می‌کند.
امام جمعه سمنان خاطرنشان کرد: ازدواجی که بر پایه و الگوبرداری از زندگی حضرت فاطمه(س) و امام علی(ع) شکل بگیرد به طلاق نیز کشیده نمی‌شود.
مردم استان سمنان در «پویش ازدواج جوانان با همراهی خیران» شرکت کنند
مدیر کل کمیته امداد استان سمنان گفت: محوریت هفته ازدواج امسال خیران و مشارکت آنها در تهیه جهیزیه است که با راه اندازی پویش «ازدواج جوانان با همراهی خیران» صورت می گیرد انتظار می‌رود مردم استان با پیوستن به این پویش به جوانان در تسهیل در امر ازدواج کمک کنند.
محسن مسعودیان راد ابراز داشت: با کمک خیران تهیه جهیزیه برای نوعروسان به مناسبت سالروز ازدواج امام علی(ع) و حضرت فاطمه(س) در نظر گرفته شده تا تعدادی از نوعروسان نیازمند در این ایام خجسته راهی خانه بخت شوند.
وی ادامه داد: به مناسبت سالروز ازدواج امام علی(ع) و حضرت فاطمه(س) از یکم تا هفتم مرداد پویش مردمی تهیه جهیزیه برای نوعروسان باهمکاری اداره کل ورزش و جوانان استان سمنان و کمیته امداد راه اندازی شده است.
وی بیان کرد: کاروان جهیزیه در برخی از شهرهای استان در روز ازدواج امام علی(ع) و حضرت فاطمه(س) راه‌اندازی شد.
مسعودیان راد اظهار داشت: گرامیداشت هفته ازدواج با توجه به شیوع کرونا تنها با حرکت کاروان جهیزیه در برخی از شهرهای استان سمنان برگزار شد.
مدیر کل کمیته امداد استان سمنان تصریح کرد: سال گذشته بیش از ۶۰۰ سری جهیزیه به نوعروسان، هدیه ازدواج به پسران در شرف ازدواج و به ازدواج مجدد پرداخت شد و در سال جاری نیز بیش از ۹۰۰ نوعروس راهی خانه بخت می‌شوند.
کاهش ۴ درصدی ازدواج در استان سمنان
مدیرکل ثبت اسناد و املاک استان سمنان گفت: ثبت طلاق و ازدواج در استان سال ۹۸ به ترتیب ۱۰ و چهار درصد کاهش یافت.
ولی الله عبدی ابراز داشت: سه هزار و ۴۳۷ مورد ازدواج سال ۹۸ در ثبت اسناد واملاک استان سمنان ثبت شد که نسبت به سال ۹۷ کاهش چهار درصدی داشت.
مدیرکل ثبت اسناد و املاک استان سمنان بیان کرد: یک هزار و ۲۱۲ مورد طلاق نیز سال گذشته در استان سمنان ثبت شد که در مقایسه با سال ۹۷، آمار ثبت طلاق ۱۰ درصد در استان کاهش یافت.
مدیرکل ثبت احوال استان سمنان گفت: در سال ۹۷، میزان ازدواج به ازای هر یک هزار نفر در سمنان ۵.۳ بود و این استان در این شاخص رتبه سی و یکم را به خود اختصاص داد.
به بهانه ازدواج آسان مناسک ازدواج حذف نشود
استاد رشته جامعه شناسی در دانشگاه های استان سمنان، از ازدواج به عنوان یک پدیده اجتماعی نام برد و گفت: مسایل اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی از عوامل مهم و موثر بر ازدواج است.
حمید مستخدمین حسینی در گفت و گو با ایرنا، ابراز داشت: رفتارها بر مبنای گفتار تغییر نمی‌کند و برای ترغیب جوانان به ازدواج باید بسترها آماده باشد.
استاد دانشگاه در رشته جامعه شناسی ادامه داد: توجه به مسایل اقتصادی و رفع مشکلات نقشی مهم در افزایش نرخ ازدواج دارد.
به گفته وی، برای جوان امروز نمی‌توان براساس جغرافیای زمانی و مکانی دیروز به عنوان مساله دستوری نسخه پیچید چرا که امروز متغیرها تغییر و رشد پیدا کرده است.
وی خاطرنشان کرد: جوانان در جامعه امروز به دلیل دسترسی به اطلاعات دچار آگاهی مفرط اجتماعی هستند که حتی گاهی آگاهی‌های آنان بر پایه علم نیست و تنها آنان را دچار سردرگمی می‌کند.
وی اضافه کرد: در جامعه امروز به دلیل بمباران اطلاعاتی متاسفانه برخی جوانان به تفکر غرب نزدیک شده و تن به ازدواج نمی‌دهند، اما برخی جوانان تمایل به ازدواج دارند اما به دلیل مسایل اقتصادی ازدواج برایشان ممکن نیست.
استاد دانشگاه در رشته جامعه شناسی گفت: ازدواج هنجار و مناسک خاص خود را دارد و این هنجارها و مناسک یک روزه ایجاد نشده و یک روزه هم نمی‌توان آنها را کنار گذاشت.
وی تاکید کرد: نباید به بهانه ازدواج آسان مناسک ازدواج را حذف کرد چرا که در دراز مدت ممکن است در روابط و کارکرد خانواده تاثیر منفی داشته باشد.
تاثیر فاصله فرهنگی بین خانواده‌ها و فرزندان بر ازدواج
استاد جامعه شناسی در دانشگاه های استان سمنان بیان کرد: فاصله فرهنگی بین جوانان و والدین از دیگر عوامل موثر در ازدواج است، جامعه امروز جوانان به سمت مدرنیته رفته اند و والدین در سنت مانده‌اند و اختلاف و تلاطم بین سنت و مدرنیته در ازدواج تاثیر گذاشته است.
وی بیان کرد: جوانان دیروز تمام اطلاعات را از ۲ شبکه صدا و سیما رصد می‌کردند و تمام جهان را از دریچه همین ۲ شبکه تلویزیونی می‌دیدند، اما جوانان امروز به دلیل دسترسی به ماهواره، اینترنت، شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی در معرض بمباران اطلاعاتی هستند و در گذر از سنت به مدرنیته ادعای روشنفکرانه داشته و در واقع به دنبال شبه ازدواج هستند.
استاد دانشگاه در رشته جامعه شناسی اظهار داشت: والدین اعتقاد سنتی به ازدواج دارند و جوانان به دلیل بمباران اطلاعاتی با توجه به نبود محدودیت جغرافیای زمانی و مکانی در کسب اطلاعات دیدگاه‌شان تغییر می‌کند و در نتیجه فشار اجتماعی والدین و در مقابل خواست، شناخت و آگاهی جوانان در درازمدت موجب بروز آسیب اجتماعی می‌شود.
مستخدمین حسینی با بیان اینکه میزان تحصیلات و درآمد زنان نقشی مهم در تمایل آنها به ازدواج دارد، یادآور شد: بالارفتن نرخ مشارکت زنان در محیط کار و به دنبال آن کسب درآمد در ازدواج دچار تردید می‌شوند.
وی اضافه کرد: از زبان برخی زنان که تحصیلاتشان بالارفته و کسب درآمد دارند می‌شنویم که می‌گویند من روی پای خود ایستاده‌ام و آقا بالاسر نمی‌خواهم.
وی ابراز داشت: تعریف ازدواج در خانواده مدرنیته و جوانان امروز تغییر کرده است، در گذشته خانواده کارکرد آموزشی داشته است، اما در جامعه امروز با افزایش مشکلات اقتصادی و شاغل بودن والدین برای تامین معاش خانواده، دیگر خانواده‌ها مانند گذشته کارکرد آموزشی ندارد چرا که والدین خسته از سرکار به خانه برمی‌گردند و توان و حوصله آموزش را ندارند و امروزه آموزش را رسانه و آموزش و پرورش برعهده گرفته است.
استاد دانشگاه در رشته جامعه شناسی ادامه داد: آموزش و پرورش و رسانه ها باید به کارکرد آموزشی خود بیش از پیش توجه داشته باشند تا نسل امروز که سرمایه کشور محسوب می‌شوند به خوبی تربیت شوند.
برآیند گفته‌های کارشناسان چنین به نظر می‌رسد که مسایل اقتصادی مساله مهم و موثر در نرخ ازدواج است و برای ترغیب جوانان به ازدواج باید راهبردهای کارشناسی و عملیاتی اتخاذ شود، از سویی، حذف مناسک ازدواج به بهانه ازدواج آسان به مراتب آثار مخربی دارد که در درازمدت می‌تواند حتی به طلاق منجر شود، شاید تنها با فرهنگسازی در جامعه بتوان با کمرنگ کردن تجمل‌گرایی و تشریفات در مناسک ازدواج به رونق آن کمک کرد.
توجه به مقوله فرهنگ و اجتماع نیز نکته‌ای مهم است که نباید در بین مسایل اقتصادی گم شود، چرا که دسترسی بدون محدودیت جوانان به اطلاعات و درگیری آنان با آگاهی مفرط موجب شده در مقوله ازدواج در دلشان تردید ایجاد شود، این نکته نشان می‌دهد باید رسانه و آموزش و پرورش به عنوان سربازان خط مقدم جنگ نرم و پرچم داران فرهنگسازی مورد توجه قرار گیرند تا بتوانند به رسالت خود در حد انتظار عمل کنند.