کرونا بر ازدواج در ایران به عنوان یک کهن آیین برآمده از شرع و فرهنگ که همواره با برپایی جشن، سرور و دورهمی‌های چند ساعته همراه بوده است بیش از سایر جوامع سایه انداخت، به طوریکه در بیشتر شهرها و روستاها به طور کلی متوقف و به فرصتی دیگر موکول و یا اینکه با سبک نو و متناسب با شرایط کرونا برگزار شد، رخداد جالب و قابل تاملی که شاید بتوان آن را تا مدت‌ها از ابعاد مختلف بررسی کرد.
در این میان برخی کارشناسان، اقبال خانواده‌ها به برگزاری عروسی‌های ساده و کم جمعیت را از آثار مثبت کرونا قلمداد می‌کنند، پدیده‌ای که سال‌ها برنامه‌ریزی فرهنگی نتوانست به اندازه کرونا در فراگیر شدن آن موثر باشد.
برخی دیگر اما کرونا و محدودیت‌های پس از آن را چالش نوظهور خانواده‌ها برای برگزاری مراسم ازدواج می‌دانند و همچنان در انتظار شرایط عادی نشسته‌اند تا با همان شیوه قبلی از سیر تا پیاز مراسم عروسی را برگزار کنند.
یک ویروس با هزار گره
کرونا نه تنها عروسی بلکه به طور تقریبی همه مراحل آن از خواستگاری ، انجام آزمایش ها، عقد، خرید و حتی نحوه پذیرایی را تحت تاثیر قرار داده است، موضوعی که به اعتقاد متخصصان نیازمند تبیین آموزش‌های بروز و متناسب با شرایط فعلی جامعه است.
همچنانکه رییس کانون سردفتران ازدواج و طلاق استان اصفهان در گفت و گو با ایرنا به شرایط ازدواج جوانان در محضرها در دوران شیوع کرونا اشاره و بیان کرد: براساس اجرای طرح فاصله‌گذاری اجتماعی و نیز هوشمند، ازدواج و ثبت عقد در دفترخانه‌ها نیز براساس پروتکل‌های ویژه‌ای صورت می‌گیرد.
علی‌اکبر صافی اصفهانی با اشاره به محدودیت و کاهش ساعت کاری از هفت به چهار ساعت افزود: تعداد افراد حاضر در زمان جاری شدن خطبه عقد نیز به پنج نفر یعنی زوج‌ها و شهود قانونی آنها کاهش یافته‌است.
وی به تعطیلی مراکز آزمایش پیش از ازدواج از ۱۱ فروردین ماه امسال به دنبال شیوع کرونا اشاره و بیان کرد: این مساله دردسرهایی برای خانواده ها به دنبال داشت.
به گفته وی فعالیت مراکز آزمایشگاهی پیش از ازدواج استان با رعایت پروتکل‌های سلامت می‌تواند ازدواج بی تکلف و آسان جوانان را در این شرایط تسهیل نماید.
نزدیک به ۲۵۰ دفتر ازدواج و طلاق در استان اصفهان فعال هستند که از این تعداد نزدیک به ۱۰۰ دفتر ازدواج و ۳۶ دفتر طلاق در شهر اصفهان فعالیت دارند.
بر اساس قانون، زوج‌ها پیش از ازدواج باید مراحل مختلف از جمله کلاس‌های ۲روزه آموزشی، آزمایش خون، اعتیاد و غربالگری و مشاوره ژنتیک را انجام دهند که در روزهای شیوع ویروس کرونا به‌منظور پیشگیری از ابتلا، گذراندن کلاس‌های ۲ روزه از حالت اجباری خارج و لغو شد.
رییس یک مرکز آزمایش‌های پیش از ازدواج شهر اصفهان در گفت و گو با ایرنا در این خصوص افزود: هر فرد مراجعه‌کننده به مرکز آزمایش پیش از ازدواج ممکن است ناقل ویروس باشد که جان کارکنان مرکز بهداشت و سایر زوجین مراجعه‌کننده و خانواده آنها را به خطر می‌اندازد، بنابراین بهترین راهکار برای قطع زنجیره ابتلا به ویروس کرونا مراجعه نکردن برای انجام این آزمایش‌ها و موکول کردن ازدواج به زمان پساکرونا است.
زهره حنایی‌نژاد افزود: لازم است فرهنگ و آگاهی مردم و زوج‌ها در این زمینه افزایش یابد و امر ازدواج که در این شرایط موضوعی اضطراری نیست را به روزهای بی‌خطر و شاد پس از اتمام شیوع ویروس کرونا موکول و زوجین و خانواده‌ها در کمال سلامتی و اطمینان خاطر به انجام این سنت پسندیده اقدام کنند.
کرونا در کنار چالش های اقتصادی و فرهنگی، آنطور که از صحبت های مسئولان پیداست آمار ازدواج در اصفهان را کاهش داد.
سرپرست معاونت فرهنگی و جوانان اداره‌کل ورزش و جوانان اصفهان در این زمینه به ایرنا گفت: سال گذشته بیش از ۲۶ هزار جوان در استان اصفهان ازدواج کرده اند که در بیش از ۱۰ سال گذشته روند کاهشی داشته است.
عباس مرادیان افزود: امسال همزمان با هفته ازدواج ۱۰ جلسه آموزشی ازدواج برای جوانان پیش‌بینی شده که با رعایت اصول بهداشتی و یا غیرحضوری برگزار خواهد شد.
وی تولید محتواهای چند رسانه ای، بسته‌های آموزشی، ارایه خدمات مشاوره‌ای رایگان، برگزاری مسابقات کتابخوانی و هچنین اجرای استندآپ کمدی( نوعی از کمدی است که در آن، اجراکننده بدون وجود دیوار چهارم و به‌صورت مستقیم با شنوندگان صحبت می‌کند) به صورت مجازی را از دیگر برنامه‌های این هفته اعلام کرد.
رییس اتحادیه رستوران و تالارداران اصفهان، اما از تشدید نظارت‌ها بر تالارهای پذیرایی اصفهان به منظور پیشگیری از اوج‌گیری مجدد ویروس کرونا در این استان خبر داد.
امیرحسین عکاف‌زاده در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: تیم‌های بازرسی مامور شده‌اند به صورت مستمر و محسوس از این تالارها بازدید و موارد را بررسی کنند.
به گفته وی تالارهای پذیرایی برای برگزاری مراسم‌های عروسی و عزاداری باید تنها از ۵۰ درصد ظرفیت سالن‌های خود استفاده کنند و دستورالعمل‌های بهداشتی را رعایت کنند.
بستگان، پیامک تحسین آمیز ارسال کردند!
"امیر رضا" تازه داماد اصفهانی که مراسم عروسی‌اش را در یکی از تالارهای شهر اصفهان تنها با ۱۵۰ مهمان برگزار برگزار کرد، به ایرنا گفت: با برنامه ریزی که ماه ها قبل داشتیم قرار بود ۶۰۰ مهمان دعوت کنیم، اما هر چه صبر کردیم محدودیت های کرونا نه تنها تمام نشد بلکه تمدید شد، با توافق خانواده ها تصمیم گرفتیم بستگان نزدیک را دعوت کنیم.
وی افزود: ابتدا نگران قضاوت ها و ناراحتی سایر آشنایان و اقوام بودیم، اما خوشبختانه همه متوجه شرایط و از همه مهمتر خطر کرونا بودند و پیام های تبریک و حتی تحسین که پس از عروسی از آنها دریافت کردیم بسیار مسرت بخش بود.
این تازه داماد اصفهانی که از کاهش هزینه های مراسم ازدواجش نیز بسیار خرسند است، افزود: این تصمیم بار سنگین استرس و نگرانی های پس از مراسم را از دوش ما برداشت و توانستیم بخشی از هزینه عروسی را در ابتدای زندگی پس انداز کنیم.
مسئولان بهداشت و درمان کشور و استان به شهروندان توصیه می‌کنند تا حد ممکن و برای قطع زنجیره انتقال ویروس کرونا به ویژه در روزهای اخیر که برخی شهرهای کشور در وضعیت قرمز و هشدار قرار گرفته‌اند از شرکت در مراسم‌های عروسی و عزا و نیز تجمع‌های فامیلی و اماکن عمومی پر ازدحام خودداری کنند.
بیان این توصیه ها در حالی از سوی مسئولان شدت گرفته که شماری از کارشناسان بر این باورند کرونا فرصتی مناسب برای پایه ریزی ازدواج آسان فراهم کرده که بهره مندی از آن نیازمند فرهنگسازی ضربتی است.
تاثیر کرونا بر کمرنگ شدن آفت های ازدواج
یک کارشناس ارشد جامعه شناسی اصفهان در گفت و گو با ایرنا، اظهارداشت: تجمل گرایی در ازدواج یکی از آسیب های جدی است که در بسیاری از موارد حتی فلسفه و هدف ازدواج که رسیدن به آرامش است را تحت شعاع قرار می دهد اما شیوع کرونا و محدودیت های پس از آن قدری این رویه را تغییر داده است.
محبوبه صفایی افزود: چشم و هم چشمی به عنوان یکی دیگر از آفت های ازدواج های امروزی با شیوع کرونا کمرنگ شد چرا که بسیاری از رسوم اضافی و دست و پاگیر همچنین هزینه های گزاف آن را کاهش داد.
این کارشناس اضافه کرد: مقوله سلامت شوخی بردار نیست و به طور معمول همه افراد جامعه با هر سطح فرهنگ و سطح اقتصادی آن را در اولویت قرار می دهند، کرونا موجب شد بیشتر خانواده ها به دستورالعمل های بهداشتی توجه کنند و در اجرای قوانین محدود کننده نیز مشارکت داشته باشند و همین مساله سبک رسوم ایرانی را نیز تغییر داد.
وی افزود: از شیوع کرونا شاهد ترویج و تقویت فضائل اخلاقی مثل کمک به همنوع، ساده زیستی و همگرایی بین مردم هستیم که باعث شد کسانی که در آستانه ازدواج بودند پیشگام شوند و هزینه ازدواج خود را به تهیه بسته‌ها و اقلام کمک معیشتی برای مردم آسیب دیده از کرونا و محروم اختصاص دهند که هم جامعه و افراد نیازمند بهره‌مند شدند و هم فرهنگ ازدواج آسان در جامعه گسترش یافت.
به گفته وی رواج ازدواج های بی تکلف و کم جمعیت که خود به خود بسیاری از هزینه ها را نیز کاهش داد، این باور را در اقشار مردم ایجاد کرد که این خود ما هستیم که در یک چرخه مستمر و بیهوده باید ها و اجبارهای زیادی در زندگی برای خود ایجاد کرده ایم، به طوری که بسیاری از مراحل پیش از ازدواج که موجب تحمیل هزینه های سرسام آور به خانواده ها و زوج های جوان می شود را می توان با تغییر طرحواره های ذهنی و تابوهای اجتماعی از سر راه برداشت، به این معنا که تسهیل ازدواج پیش از آنکه به اقدام مسوولان مرتبط شود نیازمند یک برانگیختگی اجتماعی در لایه های مختلف جامعه است.
صفایی افزود: ترویج این رسوم اشتباه و دست و پاگیر تصور قشر ضعیف جامعه از ازدواج را تغییر می دهد، این مساله در دراز مدت سطح انتظارات آحاد جامعه نسبت به ازدواج را بالا برده به طوری که دیگر برگزاری ازدواج آسان نه تنها ارزش به شمار نمی رود بلکه افراد جامعه آن را نوعی ضعف و یا کمبود می پندارند اما کرونا نشان داد همه افراد جامعه چه غنی چه فقیر تنها با تکیه بر فرهنگ و همگرایی می توانند سبک برگزاری مراسم ازدواج شبیه به هم برگزار کنند و هیچ تابوی و حس شرمندگی خاصی نیز برای این اقدام پسندیده تصور نکنند.
وی با بیان اینکه رسانه ها باید در یک حرکت ضربتی و متحدانه این فرصت را برجسته کنند، افزود: لازم است با خانواده ها و زوج هایی که به دلیل کرونا مراسم ازدواج خود را ساده برگزار کردند مصاحبه شود و از تجارب آنها مستند های تاثیرگذار تولید شود تا این رویداد جدید اجتماعی به عنوان یک هنجار با ارزش تثبیت شود.
احتمال گسترش مجدد کرونا در اصفهان
در هفته‌های گذشته موارد مشابهی از ابتلای چندین نفر از اعضای خانواده‌های ساکن اصفهان و نیز شهرهای اطراف که مراسم ازدواج خود را در دفترخانه به ثبت رسانده بودند و یا جشن عروسی خود را در منزل و با تعداد زیادی مهمان برگزار کرده بودند مشاهده شده که زنگ خطری برای استان است؛ موضوعی که باعث شد برگزاری عروسی در بسیاری از شهرستان ها به دستور دادستان ها برای چندمین بار ممنوع اعلام شود.
استاندار اصفهان نیز با اعلام اینکه وضعیت کرونا در این استان به مرز هشدار رسیده است،از فرمانداران خواست از اجتماعات عامل انتقال ویروس کرونا ممانعت کنند و با عوامل برخورد جدی داشته باشند.
به گفته معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان تصور ما این است که با توجه به شرایط به نسبت ثابت کنونی، همین وضعیت را تقریبا تا پایان تابستان داشته باشیم اما با شروع پاییز و آغاز فصل سرما که با شیوع آنفلوانزا همراه است، گسترش مجدد بیماری کرونا را دوباره تجربه کنیم.
بهروز کلیدری با اشاره به افزایش شیب ابتلا به بیماری کرونا در استان گفت: بی‌تفاوتی برخی مردم نسبت به شیوع دوباره کرونا بر سرعت شیب ابتلا به این بیماری افزوده است.
بنا به دستورات ستاد ملی مدیریت کرونا، در زمان حاضر برگزاری مجالس عزا و و عروسی ممنوع اعلام شده است و در صورت افزایش آمار ابتلا و مرگ و میر محدودیت‌ها شامل مراکز تفریحی و ورزشی نیز خواهد شد.
پیش از این برگزاری مراسم ازدواج و عزاداری به‌منظور پیشگیری از شیوع کرونا از هفتم اسفندماه ۹۸ در تالارهای اصفهان ممنوع شد و پس از قرارگیری اصفهان در وضعیت زرد از ابتدای تیرماه برگزاری این مراسم‌ها با رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی و ۵۰ درصد ظرفیت موجود از سر گرفته شد.
به گفته مسوولان، نرخ ازدواج به ازای هر هزار نفر در اصفهان ۵.۹ است. این نرخ در مقایسه با میانگین کشوری برابر است و اصفهان رتبه ۱۷ ازدواج جوانان را در بین سایر استان های کشور دارد.بیشترین فراوانی سن ازدواج در اصفهان در دخترها در گروه سنی ۲۴-۲۹ سال و در بین پسرها بین ۲۹-۳۴ سال است.جمعیت استان اصفهان افزون بر پنج میلیون نفر است.
تاکنون ۲۸۸ هزار و ۸۳۹ نفر در کشور به طور قطعی به ویروس کرونا مبتلا شدند و شمار جان‌باختگان کرونا به ۱۵ هزار و ۴۸۴ نفر رسید.