به گزارش ایرنا، سدسازی و تامین آب یکی از اقدامات مهم نظام پس از انقلاب اسلامی در اقصی نقاط کشور از جمله استان اردبیل بوده و بیشتر این پروژه‌ها نیز در دولت تدبیر و امید اجرایی و به نتیجه رسیده است.
بر اساس اعلام رضا اردکانیان وزیر نیرو ۳۹ سد بزرگ در دولت تدبیر و امید در کشور احداث و به بهره‌برداری رسیده و تا پایان دولت دوازدهم نیز ۳۱ سد دیگر بهره‌برداری خواهد شد که با ساخت آنها زمینه استفاده از ۵.۲ میلیارد مکعب آب برای مصارف مختلف فراهم و از ۳۱ سد آتی هم ۲ میلیارد مترمکعب آب ذخیره‌سازی می‌شود.
اجرای سدهای بزرگ و کوچک در استان اردبیل موجب شده که اغلب مناطق استان در چشم انداز آینده از منابع آب شرب مطمئن برخوردار شوند ضمن اینکه مهار آب و هدایت آن به سمت اراضی دیم و آبی کردن آنها باعث افزایش تولید محصولات کشاورزی خواهد شد.
پیش بینی می‌شود با به نتیجه رسیده طرح‌های آب و خاک دولت تدبیر و امید نزدیک به یک میلیون تن به تولید محصولات کشاورزی استان اردبیل افزوده شده و مجموع این تولیدات به بیش از پنج میلیون تن افزایش یابد.
استان اردبیل با سه دشت مهم اردبیل، مشگین شهر و مغان، دارای ۷۸۰ هزار هکتار اراضی کشاورزی است که ۲۲۵ هزار هکتار آن اراضی آبی، ۵۱۵ هزار هکتار اراضی دیم و ۳۸ هزار هکتار اراضی باغی می باشد.
هم اکنون این استان بیش از چهار میلیون تن انواع محصولات زراعی، دامی و باغی تولید می‌کند.
به گزارش ایرنا، سد احمدبیگلو در مشگین شهر، سد بفراجرد خلخال و سد تازه‌کند گرمی (قباله یا سمبورچای) سه سدی بودند که دکتر روحانی در سفر زمستان گذشته خود به استان اردبیل آنها را افتتاح کرد.
سد بفراجرد از نوع خاکی با هسته رسی و حجم مخزن ۶.۹ میلیون متر مکعب است که قابلیت تنظیم سالانه ۵.۴ میلیون متر مکعب آب را دارد. این سد با هدف تامین آب شرب شهر خلخال احداث شده است.
سد احمدبیگلو با حجم مخزن ۲۷.۴ میلیون متر مکعب، قابلیت تنظیم سالانه ۱۸.۹۲میلیون متر مکعب با هدف تامین آب شرب مشگین‌شهر و روستاهای اطراف و پوشش آبی ۲ هزار و ۳۵ هکتار اراضی کشاورزی بوده که ۴۷۷ هکتار آن آماده بهره‌برداری است.
سد تازه‌کند گرمی مغان نیز با حجم مخزن ۷.۴۲میلیون متر مکعب سالانه می‌تواند ۸.۵میلیون متر مکعب آب را تنظیم کند.
سد گیوی و سد سبلان نیز از جمله سدهایی هستند که عملیات اجرایی آنها در دولت تدبیر و امید تکمیل شده و هم اکنون طرح‌های پایاب آنها در حال اجرا هستند.
سد گیوی (کوثر) با ظرفیت ۷۶ میلیون متر مکعب ۱۰۲ متر ارتفاع دارد، این سد روی رودخانه گیوی چایی از نوع خاکی سنگ ریزه‌ای با هسته رسی احداث و حجم مفید آن ۵۳ میلیون مترمکعب است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای اردبیل درباره عملیات اجرایی پایاب سد گیوی گفت: پایاب این سد هفت هزار هکتار اراضی زراعی و باغی در شهرستان کوثر را آبیاری می‌کند.
جنگی مرنی افزود: با اجرای این طرح سه هزار هکتار از اراضی منطقه تبدیل به اراضی آبی و همچنین حدود چهار هزار هکتار از باغات دیم توسعه می‌یابند.
وی بیان‌کرد: بانک کشاورزی بر اساس تفاهم نامه‌ای ۲۲۰۰میلیارد ریال از منابع مالی پروژه سدگیوی را با مشارکت یک بانک دیگر تامین خواهد کرد.
جنگی مرنی اظهارداشت: توسعه و بهبود اراضی دیم و باغات شهرستان کوثر (گیوی) ، کنترل سیلاب رودخانه گیوی ، ایجاد اشتغال ، جلوگیری از مهاجرت اهالی و افزایش جاذبه‌های توریستی شهرستان از اهداف احداث سد گیوی است.
سید غنی نظری نماینده مردم خلخال در مجلس شورای اسلامی نیز با بیان اینکه یکی از مطالبات اصلی مردم شهرستان کوثر تکمیل پایاب سد گیوی استف اضافه کرد: این شهرستان در تولید محصولات زراعی و باغی از مناطق مستعد کشور به شمار می‌رود و با اجرای طرح‌های تکمیلی در پایاب سد گیوی، این منطقه به قطب مهم تولیدات کشاورزی کشور تبدیل خواهد شد.
نظری اضافه کرد: برای توسعه کشاورزی جنوب استان اردبیل توجه ویژه دولت لازم است تا طرح پایاب سد گیوی به شکل جدی اجرا و تکمیل شود.
سد سبلان نیز با حجم کل مخزن سبلان ۱۰۵ میلیون مترمکعب ، ارتفاع سد ۸۹ متر وطول تاج ۳۰۴ متر اجرایی شده و عملیات انتقال آب و پایاب آن نیز در حال اجرا می باشد.
اکبر صمدی فرماندار مشگین شهر گفت: آب این سد برای آبیاری پنج هزار و ۷۰۰ هکتار از اراضی پایاب در نظر گرفته شده و اجرای شبکه آبیاری مدرن موجب توسعه کشاورزی و افزایش بهره وری در باغات و مزارع منطقه خواهد شد.
وی اضافه کرد: تاکنون ۱۶ کیلومتر از شبکه اصلی پایاب این سد به اتمام رسیده و شبکه های درجه ۲ ، درجه سه و درجه چهار نیز در سطح سه هزار و ۲۰۰ هکتار از اراضی پایاب در حال اتمام می باشد.
صمدی بیان کرد: بر اساس مصوبه شورای بانک‌های عامل کشور بانک توسعه تعاون ۶۰۰ میلیارد ریال برای تکمیل شبکه آبیاری پایاب سد سبلان اختصاص داده که در ۲ قسط در اختیار شرکت آب منطقه ای استان قرار می گیرد.
وی گفت: برغم تکمیل شدن کامل سد سبلان و آبگیری آن در سال‌های گذشته شبکه آبیاری پایاب تکمیل نشده و تاخیر ۱۳ ساله در این پروژه موجب تخریب و سرقت تاسیسات موجود شده است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای اردبیل از انتقال آب سد سبلان به به اراضی کشاورزی بخش ارشق خبر داد و گفت:عملیات تکمیل سیفون انتقال آب به اراضی مصوب بخش ارشق در داخل طرح شبکه آبیاری سبلان شروع شده و تا تابستان سال آینده بهره‌برداری خواهد شد.
وی افزود: بر اساس مصوبه شورای بانک‌های عامل کشور، بانک توسعه تعاون مبلغ ۶۰۰میلیارد ریال برای تکمیل شبکه آبیاری پایاب سد سبلان اختصاص داده که باید در ۲ قسط در اختیار شرکت آب منطقه‌ای استان قرار بگیرد.
جنگی گفت: هدف از اجرای شبکه انتقال و توزیع آب سد سبلان خروج روزانه ۳۵ میلیون متر مکعب آب سد سبلان جهت آبیاری اراضی واقع شده در پایاب این سد است.
او بیان‌کرد: محدوده این طرح پنج هزار و ۶۰۰ هکتار است که با اجرای شبکه آبیاری مدرن موجب توسعه کشاورزی و افزایش بهره‌وری در باغات و مزارع منطقه خواهد شد.
جنگی بیان کرد: تکمیل شبکه آبیاری سد سبلان موجب شکوفایی بخش کشاورزی و باغی در بخش‌های ارشق مشگین‌شرقی خواهد بود.
سد عمارت و عنبران سدهای بزرگ اجرایی در استان اردبیل
هم اکنون در کنار چندین طرح سدسازی، ۲ پروژه سد عمارت و سد عنبران با اهداف تامین آب شرب و پوشش آبیاری اراضی کشاورزی در شهرستان‌های گرمی مغان و نمین در حال اجراست.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای اردبیل گفت: عملیات اجرایی سد عمارت گرمی مغان که از مدتی قبل متوقف شده بود، از سر گرفته شده و با تخصیص منابع مالی مالی شتاب می‌گیرد.
عباس جنگی مرنی با اشاره به پیشرفت ۹۳ درصدی این سد اظهارداشت: بدنه سد و بسیاری از اقدامات لازم برای تکمیل این پروژه انجام گرفته و با اختصاص منابع مالی جدید، روند تکمیل سد تسریع خواهد شد.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای اردبیل با اشاره به تاثیر بسیار مثبت این سد در توسعه و آبادانی منطقه بیان کرد: با تکمیل و بهره‌برداری از این سد بخش قابل توجهی از کمبود منابع آب در بخش‌های مختلف شرب و کشاورزی و صنعت در منطقه مرتفع خواهد شد.
سید نادر زکوی ، نماینده مجری طرح سد عمارت گرمی نیز گفت: روند عملیات اجرایی این سد با مشارکت مالی بنیاد مستضعفان شتاب می‌گیرد.
وی افزود: سد عمارت بزرگترین سد استان اردبیل با حجم مخزن ۱۸۲ میلیون متر مکعب و به ارتفاع ۱۰۶ متر از پی در دست احداث است.
زکوی ادامه داد: با بهره‌برداری از این سد ۱۵ میلیون متر مکعب آب برای شرب ، ۷۵ میلیون متر مکعب برای کشاورزی و ۲۸ میلیون متر مکعب نیز برای امور زیست محیطی اختصاص خواهد یافت.
نماینده مجری طرح سد عمارت اظهارداشت: توسعه و بهبود اراضی منطقه ، تامین آب شرب ، تامین نیاز زیست‌محیطی و پایداری جریان رودخانه ، اشتغالزایی و جلوگیری از مهاجرت، رونق کسب و کار با توسعه باغ و زمین‌های کشاورزی، ساماندهی و اسکان عشایر، افزایش تولیدات کشاورزی و دامی و ایجاد صنایع وابسته از جمله اهداف اجرای طرح است.
ولی اسماعیلی نماینده مردم گرمی مغان نیز گفت: برای تکمیل سد عمارت ۲۷۱میلیارد تومان اعتبار اخذ شده که بزودی تخصیص می یابد.
به گفته وی ، برای پایان ساختمان سد نیاز به ۲۷۱ میلیارد تومان اعتبار است که مقرر شده بنیاد مستضعفان از محل فاینانس ۱۰۰ میلیارد تومان ، وزارت نیرو ۱۰۰ میلیارد تومان اختصاص یافته و ۷۰ میلیارد تومان بقیه هم از دیگر منابع تامین خواهد شد.
اسماعیلی با بیان اینکه سد عمارت انگوت با ۹۳درصد پیشرفت فیزیکی در حال اجرا است افزود: برای احداث این سد ۳۸۰ میلیارد تومان تاکنون هزینه شده و برکات فراوانی برای شهرستان گرمی خواهد داشت.
نماینده مردم گرمی مغان در مجلس شورای اسلامی گفت: احداث پایاب سد با اولویت اراضی شهرستان گرمی خواهد بود.
استاندار اردبیل هم گفت: با تخصیص ۴۵۰ میلیارد ریال اعتبار و تکمیل پروژه پایاب سدهای عمارت و احمدبیگلو، سال زراعی آینده اراضی پایاب این سدها واقع در استان به زیرکشت می‌رود.
اکبر بهنامجو افزود: با تخصیص این اعتبار عملیات اجرایی پایاب این سدها ۱۰۰ درصد تکمیل می‌شود.
وی تشریح کرد: پایاب سدهای عمارت و احمد بیگلو در مجموع ۵ هزار و ۷۰۰ هکتار مساحت دارد و از سنوات گذشته کارهای فیزیکی آن شروع شده و به لحاظ کمبود اعتبار لازم دچار رکود نسبی بود.
در این حال عملیات سد عنبران با هدف تامین آب شرب نمین و عنبران و نیز پوشش آبی اراضی کشاورزی منطقه سرعت گرفته و به گفته مسوولان استانی در این دولت به اتمام می‌رسد.
ظرفیت آبگیری سد عنبران یک میلیون مترمکعب است، این سد از نوع خاکی با هسته رسی با تاج به طول ۳۹۰ متر ، عرض هشت متر و ارتفاع سد از پی ۲۱ متر می‌باشد.
به گفته مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای اردبیل ،عملیات این سد ۴۱ درصد پیشرفت فیزیکی دارد.
محسن رییسی نماینده مجری سد عنبران گفت: برای مطالعه و اجرای سد عنبران تاکنون بیش از ۱۳۲ میلیارد ریال از اعتبارات عمومی و صندوق توسعه ملی هزینه شده و : جهت تکمیل و افتتاح ان ۴۱۰ میلیارد ریال اعتبار مورد نیاز است.
وی بیان‌کرد: عملیات اجرایی سد عنبران از مردادماه سال ۹۷ با انتخاب پیمانکار جدید با حجم یک میلیون مترمکعب و با اهداف تامین حق آبه کشاورزی ، تغذیه چاه‌ها و قنوات حاشیه رودخانه عنبران چای تا اتصال به قره‌سو و اهداف گردشگری شروع شده است.
رییسی گفت: سد عنبران در دومین سفر رییس‌جمهوری به استان اردبیل در سال ۹۸ بعنوان یکی از طرح‌های اولویت‌دار استان مورد تصویب قرار گرفت و در صورت تخصیص بموقع اعتبار مصوب سفر، امکان تکمیل قسمت عمده بدنه سد تا پایان سال جاری وجود دارد.
نماینده مجری سد عنبران افزود: عملیات اجرایی سد مرزی عنبران با وجود محدودیت منابع مالی و عدم تخصیص اعتبار از ابتدای سال گذشته تاکنون، با رعایت تمام پروتکل‌های بهداشتی در مقابله با شیوع ویروس کرونا و با تکمیل دیوار آب‌بند از چند روز قبل تسریع شده است.
وی افزود: تامین مصالح بدنه سد و تکمیل کالورت سیستم انحراف نیز در چند روز آینده انجام می‌شود.
برای احداث طرح آبرسانی نمین و عنبران، از اعتبارات سال ۹۸ مبلغ ۱۲۰ میلیارد ریال اخذ شده و این طرح نیز با جدیت تمام در حال اجراست و با تامین اعتبارات مورد نیاز در سال مالی جاری، احداث طرح آبرسانی نمین و عنبران با اولویت ویژه دنبال می‌شود.
او گفت: با اجرای طرح آبرسانی نمین و عنبران، آب شرب و بهداشتی شهرهای نمین و عنبران و هفت روستای تحت پوشش مجتمع روستایی وحدت در بلندمدت تامین خواهد شد.
به جز این سدها چند پروژه سدسازی کوچک نیز در دست اجراست، تنها روی رودخانه بالهارود در شمال استان ۶ سد کوچک در دست اجراست و تلاش می‌شود بیشتر این سدها تا پایان امسال و در نهایت بهارسال آینده آبگیری شود.
هم‌اکنون کار مطالعات شبکه توسعه ای اراضی پایین دست این سدها در دست انجام است ، ضمن اینکه جهاد کشاورزی هم بهبود شبکه پایین دست آنها را تا حدود سه هزار و ۴۰۰ هکتار به پایان رسانده است.
مخازن ۱۰ سد استان اردبیل برای آبزی‌پروری واگذار می‌شود
در این حال در کنار استفاده از آب سدها برای تامین آب شربف آبیاری اراضی کشاورزی بهره گیری از ظرفیت این سدها در بخش شیلات مد نظر قرار گرفته و اقدامات در این زمینه آغاز شده است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای اردبیل گفت: این شرکت آبزی‌پروری در مخازن ۱۰ سد استان را از طریق مزایده عمومی بصورت یک ساله به اشخاص حقیقی و حقوقی واگذار می‌کند.
وی افزود: سد کوهساره شهرستان اردبیل، سدهای پردستلو و لیکوان شهرستان کوثر، سدهای مزرعه جهان، قصابه، قره‌قیه و ینگجه شهرستان مشگین‌شهر و سدهای سقزچی، سربند و سوها در شهرستان نمین، ۱۰ است که آبزی‌پروری در آنها واگذار می‌شود.
جنگی مرنی اظهارداشت: برنامه واگذاری آبزی‌پروری در ۱۰ سد مذکور از طریق درج در نشریات به اطلاع عموم رسیده و علاقه‌مندان می‌توانند در مزایده مذکور شرکت کنند.
ضرورت توجه به تکمیل سدهای کشاورزی در استان اردبیل
بر اساس اعلام مسوولان سازمان کشاورزی اردبیل در سال‌های گذشته اجرای تعداد قابل توجهی سد معیشتی و کشاورزی در استان آغاز شده که هنوز به نتیجه نرسیده و نیمه تمام مانده است .
خلیل نیکشاد رییس سازمان جهاد کشاورزی استان اردبیل گفت: در۱۲ سال گذشته ۲۹ پروژه سدسازی احداث سدهای معیشتی و کشاورزی در این استان آغاز و در همان ابتدای کار رها و متوقف شده است.
وی افزود: اجرای هر یک از این پروژه‌ها اعتبارات میلیاردی نیاز دارد اما ضروری است که وضعیت آنها مشخص شود.
اجرای سدهای مختلف و نیز طرح های دیگر مهار آب باعث خواهد شد تا درونمای تامین آب پایدار برای شهروندان استان و نیز افزایش تولید درونمایی خوش و مطلوب باشد.