به گزارش ایرنا، اصفهان با دارا بودن یک سوم صنایع دستی جهان و نیمی از صنایع دستی کشور به 'شهر صنایع دستی جهان' مشهور است. استان اصفهان به عنوان شهرخلاق صنایع دستی و پایتخت فرهنگ و تمدن ایران اسلامی کانون تولید بهترین و ناب‌ترین صنایع دستی است که با تبلیغ و معرفی این تولیدات می‌توان شاهد پدیدارشدن افقی نو و متفاوت در رونق این بخش بود.
به این ظرفیت منحصر به فرد اصفهان پس از روی کار آمدن دولت یازدهم به دنبال برنامه ریزی ها و سیاست ها تکانه های مختلفی وارد شد. اصفهان در سال ۱۳۹۴ به‌عنوان نخستین شهر ایرانی به عضویت شبکه شهرهای خلاق یونسکو) سازمان علمی، آموزشی و فرهنگی سازمان ملل متحد) در زمینه صنایع دستی و هنرهای مردمی درآمد و همچنین توسط شورای جهانی صنایع دستی، عنوان " شهر جهانی صنایع دستی " به آن اعطا شد.
ارزش صادرات صنایع دستی این استان در چهار سال گذشته که از اعطای نام " شهر جهانی صنایع دستی " به آن می‌گذرد، ۷۱ برابر شده است. میزان صادرات صنایع دستی این استان در سال ۹۴ معادل ۷۱۰ هزار و در سال گذشته معادل ۵۰ میلیون دلار بود که نشان‌دهنده رشد رقم یادشده است. میزان صادرات صنایع دستی استان اصفهان در سال گذشته ۳۹ میلیون دلار بود. بیشتر صنایع دستی صادراتی اصفهان شامل خاتم، پارچه قلمکار، فیروزه‌کوبی، قلمزنی، میناکاری و نگارگری است.
تدبیر برای صادرات، تسهیلات و بکارگیری فناوری
به گفته مدیرکل میراث فرهنگی اصفهان از دیگر مسائل تاثیرگذار در افزایش صادرات صنایع دستی اصفهان پس از اعطای عنوان شهر جهانی صنایع دستی و پیوستن این شهر به شبکه شهرهای خلاق دنیا، اجرای برنامه‌های آموزشی و ترویجی، افزایش تعداد گردشگران و ایجاد فروشگاه‌های دیجیتالی بوده است.
فریدون الهیاری در گفت و گو با ایرنا، افزود: در چهار سال گذشته در مجموع نزدیک به یک میلیون گردشگر خارجی به این استان سفر کردند و با وجود اعمال تحریم‌ها از سال گذشته تا قبل از شیوع کرونا با خیل گردشگران خارجی مواجه بودیم.
وی افزود: مسئولیت میز کشوری صنایع دستی نیز توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت و سازمان توسعه تجارت ایران به این استان واگذار شد که هدف از تشکیل این میز، استفاده از اندیشه‌ها و راهکارهای بخش خصوصی در تعامل با دولت برای افزایش کیفیت تولید و صادرات این محصولات است.
الهیاری ادامه داد: پس از اعطا شدن عنوان " اصفهان شهر جهانی صنایع دستی " تا کنون اقدام‌های ویژه‌ای برای توسعه و رونق‌بخشی هرچه بهتر به صنایع دستی استان انجام شد.
وی افزود: این انتخاب باعث شد تا مسئولیت مسئولان و فعالان این عرصه در جهت هم‌افزایی بیشتر برای حفاظت و صیانت از این میراث و هنر ارزشمند دو چندان شود.
وی نخستین اقدام پس از کسب عنوان مذکور را تشکیل دبیرخانه شهر جهانی دانست که با محوریت این اداره‌کل در معاونت صنایع دستی و هنرهای سنتی با تشکیلات مستقل شکل گرفت و وظیفه اصلی آن فراهم کردن زمینه مشارکت همه دستگاه‌های اجرایی درباره برنامه‌های مرتبط با این حوزه است.
الهیاری با تاکید بر اینکه بررسی اقدام‌های انجام شده در چهار سال گذشته نشان‌دهنده حرکت‌های رو به رشد در صنایع‌دستی است، اضافه کرد: این اقدام‌ها در بخش‌های آموزش، توسعه و ترویج، حمایت از تولید، بازرگانی و صادرات است.
وی از جمله برنامه‌های بخش آموزش، توسعه و ترویج را برگزاری همایش‌ها، جشنواره‌ها و نمایشگاه‌های ترویجی، دریافت نشان ملی مرغوبیت صنایع‌دستی و نشان مرغوبیت بین‌المللی، بهره‌گیری از قابلیت صنایع‌دستی در طراحی محیطی و فضاهای شهری، مستندسازی، تهیه انواع بروشور و نشریه و طرح‌های پژوهشی ذکر و خاطرنشان کرد: در این مدت ۵۸ جشنواره، همایش و نمایشگاه ترویجی در استان برگزار و ۳۹۱ نشان ملی مرغوبیت صنایع‌دستی و ۱۱۵ نشان مرغوبیت بین المللی اعطا شد.
مدیرکل میراث فرهنگی اصفهان اضافه کرد: در چهار سال گذشته ۹۷ میلیارد ریال تسهیلات مشاغل خانگی صنایع دستی به متقاضیان پرداخت شد.
به گفته وی برگزاری هجدهمین اجلاس شورای جهانی صنایع دستی، تأسیس مرکز شکوفائی و نوآوری صنایع دستی اصفهان، تأسیس نخستین باجه پست تخصصی صنایع دستی در اصفهان از دیگر اقدامات مهم بوده است.
وی با تاکید براینکه لازم است از روش‌ها و فناوری‌های نوین نیز برای بازاریابی و فروش محصولات صنایع دستی بهره بیشتری گرفت، افزود: امروزه دیگر فروش سنتی صنایع دستی پاسخگو نیست و باید از تجارت الکترونیک و بسترهایی مانند شبکه‌های اجتماعی برای آن استفاده کرد.
اله یاری به واگذاری میز صادرات صنایع دستی کشور به اصفهان اشاره و اضافه کرد: در این پیوند، سیاستگذاری و پژوهش در حوزه تولید، بازاریابی و صادرات صنایع دستی به اصفهان واگذار شد و این استان می‌تواند ایده‌های خود را بعنوان الگوی کشوری ارائه کند.
مدیرکل میراث فرهنگی استان اصفهان تاکید کرد: در دوران پسا کرونا، کشورها و جوامعی برنده هستند که از بسترهایی مانند تجارت الکترونیک برای فروش محصولات صنایع دستی خود استفاده کنند.
در زمان حاضر ۳۷ مرکز فروش الکترونیکی صنایع دستی اصفهان و۸۰۶ فروشگاه و مرکز فروش صنایع دستی در این استان فعال است.
وی همچنین با بیان‌اینکه سال گذشته حدود ۴.۵ میلیارد تومان تسهیلات بانکی به فعالان صنایع دستی استان اصفهان بویژه در بخش مشاغل خانگی پرداخت شد، اظهار داشت: سال گذشته برای حمایت از هنرمندان صنایع دستی استان، زمینه حضور آنها در ۳۰ نمایشگاه داخلی فراهم شد.
الهیاری با اشاره به اینکه خرداد سال گذشته یک نمایشگاه بین‌المللی صنایع دستی نیز در اصفهان برگزار شد، افزود: سال گذشته ۴۵۰ مجوز جدید مشاغل خانگی صنایع دستی و ۲۰۰ فقره کارت شناسایی هنرمندان صنایع دستی در استان صادر شد.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری اصفهان گفت: بیش از ۷۰ هزار هنرمند صنایع دستی در این استان فعالیت می کنند که در چهار سال گذشته ۴۰ هزار نفر شناسائی و شناسنامه دار شدند.
به گفته وی تعداد آثار هنرمندان در حوزه صنایع دستی و اخذ نشانه یونسکو و نشانه شورای جهانی صنایع دستی قابل ملاحظه است و این استان جایگاه نخست را در این حوزه و جایگاه ویژه ای در کشور کسب کرده است.
اله یاری به خسارتی که به بخش صنایع دستی اصفهان بدلیل شیوع بیماری کرونا وارد شده است نیز اشاره کرد و اظهار داشت: هنرمندان و واحدهای فعال در این بخش حدود ۵۰۰ میلیارد تومان ضرر کردند اما مقرر است با همکاری بنیاد برکت، تسهیلاتی در اختیار آنها برای جبران این خسارت پرداخت شود.
برغم همه برنامه ریزی ها و جهش هایی که در دولت تدبیر و امید برای رونق صنایع دستی عملیاتی شد، ظهور و نمود برخی رخدادهای پیش بینی نشده قدری بر درخشش این حوزه سایه انداخت.
سایه شوم رخدادهای پیش بینی نشده بر صنایع دستی
رییس اتحادیه صنف صنایع دستی استان اصفهان در این خصوص به ایرنا گفت: بسیاری از هنرمندان و صنعتگران برای پرداخت اجاره کارگاه و مغازه خود هم با مشکل مواجه هستند؛چرا که محصولات زیادی را تولید کرده و منتظر تعطیلات نوروز و ورود گردشگران بودند اما شیوع ویروس کرونا ضربه سنگینی به آنها وارد کرد.
شیردل افزود: سال ۹۸ نیز بر اثر وقوع سیل، سقوط هواپیمای اوکراینی و حوادث آبان گذشته بیشتر تورها گردشگری لغو شد و ریالی سود نصیب این صنعتگران نشد.
به گفته وی کارگاه داران و هنرمندان صنایع دستی استان برای تهیه مواد اولیه و ادامه فعالیت و جلوگیری از ورشکستگی به سرمایه در گردش و تسهیلات نیاز دارند.
رییس اتحادیه صنف صنایع دستی استان اصفهان اضافه کرد: کمکهای دولت و نهادهای مربوط به بخش صنایع دستی باید بیشتر شود و وام و تسهیلات به هنرمندان و فروشگاه‌های صنایع دستی نیز ارایه شود.
شیردل افزود: در صورت ادامه بحران کرونا، بسیاری از کارگران حوزه صنایع دستی اصفهان ممکن است با مشکل مواجه شوند.
پرداخت ۶۰۰ میلیارد تومان تسهیلات به فعالان صنایع دستی آسیب‌دیده از کرونا
معاون صنایع دستی و هنرهای سنتی اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری اصفهان گفت: تسهیلات خوبی به کارگاه‌های عمده، انفرادی و فروشگاه‌های فعالان صنایع دستی استان که بر اثر شیوع کرونا خسارت دیدند، پرداخت می‌شود.
جعفر جعفرصالحی در گفت و گو با ایرنا افزود: خسارت فعالان صنایع دستی در قالب هزینه‌هایی که توسط کارگاه‌های تولیدی برای خرید مواد اولیه، حقوق، حق بیمه پرداخت کرده‌اند، مشخص می‌شود.
به گفته وی، هزینه کارگاهی کارگاه‌های عمده، انفرادی و فروشگاه‌های صنایع دستی اصفهان در هر ماه ۲۰۰ میلیارد تومان برآورد می‌شود.
معاون صنایع دستی و هنرهای سنتی اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری اصفهان افزود: برآورد نهایی این خسارت‌ها به تهران اعلام شد و امیدواریم بتوانیم تسهیلات لازم را به فعالان صنایع دستی استان بپردازیم تا چرخه فعالیت آنها دوباره به جریان درآید.
جعفرصالحی با بیان اینکه یک‌هزار فروشگاه و بیش از پنج هزار کارگاه تولیدی عمده صنایع دستی در اصفهان وجود دارد، خاطرنشان کرد: فعالیت بعضی از کارگاه‌های تولیدی و فروشگاه‌های صنایع دستی استان اصفهان کم رونق شده اما تعطیل نشده است.
وی گفت: یک سری مشکلات در بعضی از فروشگاه‌ها و کارگاه‌های تولیدی استان بوجود آمده که ناشی از شیوع ویروس کروناست و کاهش فروش فروشگاه‌ها متاثر از لغو سفرهاست که بر اساس تصمیم کلان کشوری و جهانی رُخ داده است.
از ۶۰۲ رشته صنایع دستی شناسایی شده در دنیا ۲۹۹ مورد مربوط به ایران و از این تعداد ۱۹۶ رشته مربوط به استان تاریخی و هنرپرور اصفهان است که تاکنون ۴۰۰ هزار نفر شاغل در این بخش ساماندهی شدند با احتساب خانواده‌های این افراد معیشت حدود چهار میلیون نفر به صنایع دستی گره خورده است.استان اصفهان به لحاظ حجم، ۶۰ در صد تولید صنایع دستی کشور را به خود اختصاص داده که از جمله این رشته‌ها زری دوزی و قلم کاری، ترمه و نقره کاری، تذهیب و تحریر انواع کتاب، قرآن، قطعات نگارگری و نقاشی است و در خاتم کاری، میناکاری، منبت، قلم زنی روی انواع فلزات شهرت جهانی دارد.
به گزارش ایرنا، بنا به اظهار کارشناسان امر، اعطای تسهیلات بانکی بی سابقه، جلوگیری از سقوط آزاد صنایع دستی و بازگرداندن حرکت به سمت رشد در تمام حوزه های کیفیت، بازرگانی و اشتغال، گسترش انواع بازارهای سنتی و نمایشگاهی و راه اندازی نظام های تازه ای مانند بازارچه های نسل نو، فروشگاه های مجازی ،برنامه حراج صنایع دستی و طرح فروشگاه سیار،تشویق صاحبان خلاقیت و طراحان و گسترش برنامه های نشان مرغوبیت، مُهر اصالت، راه‌اندازی طرح برتر در صنایع دستی ، همچین راه‌اندازی خانه های صنایع دستی، گسترش فضای گفتمان سازی، ترغیب به تجاری سازی و برندسازی، حمایت از واحدهای تجاری بزرگ، توجه به بخش خصوصی و تشکل های مردم نهاد، تلاش برای اصلاح فروش و اعتمادسازی با نشان اعتماد برای فروشگاه های صنایع دستی و احیای تعدادی از هنرهای سنتی و صنایع دستی منسوخ شده از خدمات و دستاوردهای شاخص دولت تدبیر و امید برای بخش صنایع دستی کشور بوده است.
دولت همچنین به موجب قانون حمایت از هنرمندان، استادکاران و فعالان صنایع دستی و به منظور تسهیل و تسریع در ساماندهی فعالیت‌های آنها و فرش دستباف، بتازگی اساسنامه صندوق توسعه را به تصویب رساند.
۲۰ خرداد ۹۴ بود که «بهمن نامور مطلق» معاون صنایع دستی سازمان میراث فرهنگی در آیین بزرگداشت «روز جهانی صنایع دستی» و افتتاح بیست و پنجمین دوره ملی و چهارمین دوره بین المللی نمایشگاه صنایع دستی تهران با اشاره به حرکت های قابل توجه دولت یازدهم در حوزه صنایع دستی از جمله اعطای تسهیلات بانکی بی سابقه به این بخش گفت: تدابیر دولت تدبیر و امید مانع سقوط آزاد صنایع دستی شد و این حوزه را به سمت رشد سوق داد.
وی افزود: در کشور ما مانند برخی دیگر از کشورهای منطقه غرب آسیا، بوی نفت شامه ها را ضعیف کرده، چنانچه درک روح زمان ممکن نشد، اندیشه و مدیریت هایی که نفت از آنها چکه می کند، نمی توانند به صنایع خلاق یا اقتصاد مقاومتی بیاندیشند؛ از این رو، دیر متوجه ارزش یکی از ارزشمندترین صنایع دستی دنیا شدیم.
نامور مطلق ادامه داد: هنرمندان رنج های بسیاری متحمل شدند و هنرهای ایرانی در تاریخ جا مانده و دیگر طراوت و کاربری سابق را ندارند؛ سلیقه مردم دگرگون شده و محصولات صنایع دستی جذابیت خود را از دست دادند و فاصله میان تولید و فروش، ظرفیت و وضعیت صنایع دستی نیز بسیار زیاد شده است .
وی اضافه کرد: ساختار حوزه صنایع دستی شکننده شد و اختیارات و جایگاه اجتماعی این حوزه به یغما رفت؛ بازارهای داخلی و جهانی توسط رقبای قدیمی و تازه نفس اشغال شد و طرح های صنایع دستی و فرش توسط ماشین ها به تاراج رفت و فرش ماشینی یا موکت، روح انسانی را از زندگی گرفت.
نامور مطلق در ادامه با بیان اینکه مقام معظم رهبری با دلخوری از دولت وقت فرمودند صنایع دستی را جدی بگیرید گفت: پس از اینکه دولت تدبیر و امید زمام امور را در دست گرفت، حرکت های قابل توجهی در برخی بخش های صنایع دستی انجام شد.