«اسماعیل شراهی» روز چهارشنبه در جمع خبرنگاران افزود: عملیات گمانه‌زنی و لایه‌نگاری تپه قزل قلعه فراهان با مجوز پژوهشگاه میراث‌فرهنگی،صنایع دستی و گردشگری از خرداد ماه امسال به مدت یک ماه انجام شده است.
وی اظهار داشت: تپه قزل قلعه ( قزل تپه) در دشت فراهان و در ۲ کیلومتری روستای حسین‌آباد شهرستان فراهان قرار گرفته و به‌خاطر ارتفاعش بر تمامی دشت مشرف است برپایه ساختار طبیعی آن، لایه‌ای تاریخی را در دل خود دارد و به‌دلیل رنگ قرمز مایل به سرخ خاک آن از سوی بومیان منطقه با نام تپه سرخ با قزل‌تپه شهرت دارد.
سرپرست هیات گمانه‌زنی تپه قلعه‌فراهان استان مرکزی گفت: نخستین شواهدی که راهنمای هیات برای انجام پژوهش باستان‌شناسی در این مکان شد، گچ‌بری‌های دوره ساسانی بود که لایه‌های سطحی تپه پدیدار شده و از وجود یک بنای مهم در این منطقه حکایت می‌کرد.
شراهی افزود: بر این اساس عملیات گمانه زنی به‌منظور لایه نگاری تپه مذکور با نیت شناخت از دوره‌های سکونتی، بررسی ابعاد کارکردی بنای مدفون در زیر خاک و نحوه ارتباط آن با سایر محوطه‌های دشت فراهان در دوره ساسانی انجام گرفت.
وی اظهار داشت: در جریان این عملیات گمانه هایی در این تپه مطرح شد که در پی آن منجر به کشف ساختارهای معماری از دل تپه شده و این بقایای معماری شامل دیوارهایی از خشت و ملات گل با عرض پنج و ۲ دهم متر در بعضی از قسمت‌های دیواره است.
رئیس گروه حفظ و احیای بناها و محوطه‌های تاریحی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مرکزی گفت: در پایه این دیوارها چند رج آجر با روکش گچ کار شده و سپس دیوار خشت و گلی بر مبنای دیوار آجری چیده شده است.
شراهی افزود: مسئله مهم در مورد این تپه باستانی این است که فضاهای معماری در برخی قسمت ها با آواری از ترکیب سنگ لاشه، تکه های آجر و گچ پر شده است.
وی اظهار داشت: مهمترین عناصر منقول به‌دست آمده از این عملیات باستان‌شناسی چند قطعه گچ‌بری و چند قطعه سفال است که نشان از اهمیت بنای مدفون و استفاده از این مکان تنها در دوره ساسانی دارد.
رئیس گروه حفظ و احیای بناها و محوطه‌های تاریخی اداره کل میراث فرهنگی استان مرکزی گفت: هرچند شناخت از ابعاد کارکردی بنای موجود در قزل تپه، نیاز به انجام مراحل بعدی کاوش‌های باستان‌شناسی در سطح وسیع‌تر دارد، ولی با همان چند گمانه باز شده در این محوطه می‌توان وجود یک بنای مذهبی مانند آتشکده یا عمارت اربابی را که در فراهان دوره ساسانی را مورد توجه بوده، پیشنهاد داد.
شراهی افزود: فراهان ناحیه ای کهن و نام‌آور در استان مرکزی است که با توجه به وجود محوطه‌ها و بناهای مهم دوره از جمله آتشکده فردقان در دوره ساسانی و قبل از اسلام دارای اهمیت است و در صورت برنامه‌ریزی برای تامین اعتبار و انجام کاوش‌های باستان‌شناسی در محوطه‌های کلیدی این منطقه مانند قزل‌قلعه می‌توان به آثار شناختی مهم در ابعاد فرهنگ و هنر، بررسی ارتباطات و سیر و سقوط جوامع انسانی، بررسی اندیشه های مذهبی و تعاملات میان منطقه ی در برهه‌ای از تاریخ ایران یعنی دوره ساسانی رسید.
بیش از ۲ هزار جاذبه گردشگری در استان مرکزی شناسایی شده که ۸۷۳ اثر تاکنون در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.