گیلان در کهکشان هنرهای تجسمی کشور به معاصرانِ شناسایِ جهانی چون جلیل ضیاء پور بنیانگذار نقاشی مدرن، عبدالرضا دریابیگی از معروف‌ترین هنرمندان سبک هنر مفهومی، بهمن محصص نقاش، مجسمه ساز و مترجم آوانگارد، اردشیر محصص کاریکاتوریست، فریده لاشایی نقاش نوگرا(نویسنده و مترجم ایرانی که او را به پرده‌های انتزاعی معاصرش می‌شناسند و ناصر تقوایی کارگردان نامی قصد داشت فیلمی دربارهٔ زندگی و آثار او بسازدکه با درگذشت لاشایی این پروژه متوقف شد)، آیدین آغداشلو نقاش، گرافیست، نویسنده، منتقد فیلم و تصویرگر کتاب‌های درسی، حسین محجوبی چهره بین المللی هنر نقاشی و... بالنده است.
پیگیری ایجاد موزه هنرهای معاصر در گیلان از ۵۷ تا کنون
استاد حسین محجوبی چهره بین المللی هنر نقاشی کشور که از جمله کارهای ماندگار او طراحی پارک ساعی تهران در سال ۱۳۴۲ و ناظر اجرای ساخت پارک‌های ملت و نیاوران در سال‌های بعداست و خود گیلانی و یکی از پیگیران ایجاد موزه هنرهای معاصر در رشت از سال های دور است، می گوید: از سال ۵۷ که موزه هنرهای معاصر تهران پا گرفت پیگیر برپایی موزه هنرهای معاصر رشت هستیم اما تا امسال میسر نشده است.
استاد که عمرش دراز باد؛ در آستانه ۹۰ سالگی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا، آتشین و مشتاق یکی از آرزو هایش را به تماشا نشستن آثارش و دیگر معاصران برجسته استان در موزه هنرهای معاصر رشت بیان می کند و می گوید : از ۳۸ هنرمند بارز هنرهای تجسمی کشور ۲۲هنرمند گیلانی بودند که در همان سال ها از هرکدام از آنان تعداد دو اثر خریداری شد و الان نزد موزه هنرهای معاصر تهران به امانت است.
امانتی که اینک ۴۰ ساله شده و هنوز بعد از این همه سال در انتظار تعیین تکلیف از سوی مسئولان و مردمان فرهنگی این استان است.
وی با ابراز خرسندی از شنیدن خبری در ارتباط با طرح موضوع اختصاص ساختمانی از ساختمان های کهن رشت برای طرح یاد شده از سوی شورای شهر و شهرداری ادامه می دهد: من، آیدین آغداشلو و زنده یاد عبدالرضا دریابیگی که متاسفانه سال گذشته بدرود حیات گفت، پیگیر دریافت کار از نقاشان نامی گیلان شدیم و قرار بود ساختمان شهرداری رشت به موزه هنرهای معاصر تبدیل شود که متاسفانه از سال ۵۷ تا حالا هنوز موفق به برپایی این موزه نشده ایم.
وی اظهار داشت: ایجاد موزه هنرهای معاصر در گیلان از آرزوهای من است که متاسفانه چندین بار تا مرحله ایجاد پیش رفته اما باز هم بنا به دلایلی که برای خودم نیز مبهم است و گاه بهانه های واهی شکل نگرفته است.
استاد محجوبی صاف و زلال صدایش را بالا می برد و می گوید: "دیوانه شدم ازین بی مهری! " چطور مطرح کنم؟ بستر فرهنگی که فراهم شود توسعه اقتصادی هم در کنارش شکل می گیرد فقط باید فرهنگ سازی شود.
استاد سکوت می کند و صداقت سکوتش محفوظ است و پس از لختی به خبرنگار ایرنا می گوید: این موضوع را از هر مسئولی مطالبه کنید، بگذارید در بایگانی ذهنشان جای مناسبی را به آن اختصاص دهند که دسترسی به آن در آینده آسان و امکان پذیر باشد؛ چرا که در شان گیلان نیست که بی برگ و بی بهره از موزه هنرهای معاصر باشد؛ امروز فاکتور مهم گردشگری توسعه موزه ها هست و در همه جای دنیا این موضوع مطرح است.
پس از کش وقوس های سالیان، آمد و شدهای مسئولان کشوری و استانی و برپایی نشست ها و جلسات بسیار در خصوص ایجاد موزه هنرهای معاصر در رشت بالاخره خبری در خردادماه امسال موجب خرسندی شد که ساختمان کهن استانداری قدیم واقع در پیاده راه فرهنگی رشت با کاربری موزه هنرهای معاصر در رشت مرمت می شود.
اما هنوز چند روزی از امضای تفاهمنامه نگذشته بود که خبری در پرتال اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گیلان مبنی بر مرمت و تبدیل پنج ساختمان تاریخی به موزه‌های مشارکتی در رشت منتشر شد که موارد ذکر شده در این خبر مخاطبان فرهنگ و هنر استان را پس از شنیدن خبر خوش مرمت یک بنا برای موزه هنرهای معاصر دچار دغدغه کرد.
در خبر یادشده به نقل از مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گیلان آمده است: با دوفوریت لایحه ساماندهی، مرمت، حفاظت و به کارگیری ساختمانهای تاریخی رشت برای موزه موافقت شد.
مسعود حلاج پور ضمن تقدیر از اعضای شورای اسلامی رشت و شهردار از فضای همکاری ایجاد شده ابراز خرسندی کرده و گفته بود : در گام اول پنج موزه در دستورکار قرار گرفته است که ساختمان تاریخی شهرداری رشت به موزه بلدیه و مردم شناسی، خانه میرزا کوچک خان به موزه میرزا، عمارت کلاه فرهنگی به موزه نهضت جنگل، ساختمان استانداری سابق به موزه هنرهای سنتی و صنایع‌دستی و ساختمان محوطه شهرداری به موزه انقلاب و سایت موزه سنگ قبور دوران اسلامی تبدیل می شود.
این بخش از صحبت های حلاج پور عجیب و موجب نگرانی دغدغه مندان است که هیچ نامی از موزه هنرهای معاصر برده نشد و بجای آن از موزه هنرهای سنتی و صنایع دستی نامبرده شده است.
ایرنای گیلان در راستای پیگیری موضوع یادشده بار دیگر با معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گیلان تماس گرفت و وی در این زمینه بیان کرد: مالک بنا، شهرداری است و کماکان موضوع ایجاد موزه هنرهای معاصر برای طبقه دوم ساختمان استانداری قدیم به قوت خود باقی و قرار است طبقه اول این ساختمان به موزه هنرهای سنتی و صنایع دستی تبدیل شود اما هنوز همه اعضای شورای شهر برای ایجاد موزه هنرهای معاصر در این بنا به یک نتیجه قاطع دست نیافته اند.
ولی جهانی تاکید کرد: اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گیلان هیچ مشکلی با ایجاد موزه هنرهای معاصر در مکان یاد شده ندارد و بهتر است با شورای شهر در این رابطه صحبت شود.
رضا رسولی عضو شورای شهر رشت نیز که پیش تر در مصاحبه ای با ایرنا در رابطه با موزه هنرهای معاصر بیان کرده بود، آهنگ ایجاد موزه هنرهای معاصر در گیلان از دهه ۵۰ کوک شد و خودم در طول شش سال گذشته شروع به پیگیری کردم و کار با پیچیدگی هایی گره خورد که همچنان پابرجاست، در تماس خبرنگار ایرنا در ارتباط با پی جویی اتفاقات فوق نیز گفت : سوال سختی است اما این را بدانید ایجاد موزه هنرهای معاصر منتفی نشده است.
رسولی اظهار داشت: با موزه هنرهای معاصر مخالفت نشده بلکه اعضای شورای شهر موافق هم هستند؛ اگرچه که هنوز طبقه بالای بنای استانداری قدیم در اختیار شهرداری هست و قابلیت تبدیل به موزه هنرهای معاصر را دارد اما موزه هنرهای معاصر ساختاری خاص دارد و سازمان مردم نهادی برای آن تعریف می شود و یک مقدار از بهره برداری ساختارهای دولتی خارج می گردد؛ اما هنوز این فرصت برای طبقه دوم ساختمان یادشده می تواند وجود داشته باشد.
وی با تاکید بر اینکه به هیچ عنوان بحث ایجاد موزه هنرهای معاصر منتفی نیست، ادامه داد: علاوه بر این قضایا موزه هنرهای معاصر باید در بنایی واقع شود که به لحاظ فیزیکی هم از نظر معماری دارای خصوصیات ویژه ای باشد؛ بر همین اساس در میدان گیل رشت بنای دیگری وجود دارد که دارای ساختاری مدرن است و قابلیت مدرن تر شدن را نیز دارد، لذا بین این دو ساختمان حتما یکی از آنها برای ایجاد موزه هنرهای معاصر تخصیص می یابد و این به طور قطع در دو سه ماه آینده هم اتفاق خواهد افتاد.
گیلانیان بی نصیب از آثار فاخر هنرمندان معاصر خویش
اما هنوز ماه هایی بر این گفتار نگذشته بود که ایرنای گیلان در پی جویی مبحث خبری دیگری در مصاحبه با معاون هنری و امور سینمایی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی گیلان مطلع شد که آثار هنرمندان معاصر تجسمی گیلان که سال هاست به صورت امانت در موزه هنرهای معاصر تهران است، امکان دارد به دیگر موزه های هنرهای معاصر کشور اختصاص یابد.
سید امیر مصباح در گفت و گو با خبرنگار ایرنا بیان کرد: سالهاست برای ایجاد موزه هنرهای معاصر منتظریم شهرداری مکانی در اختیار قرار دهد و اینک متاسفانه به مرحله ای رسیده ایم که باید ناظر راهی شدن آثار بارز استادان معاصر ایران زمین که گیلانی هستند به دیگر موزه های کشور باشیم.
وی اظهار داشت: دیگر نمی دانم چگونه باید وضع موجود را برای شهرداری و اعضای شورای شهر مطرح کرد؟ حتی سرمایه گذار نیز برای این موضوع ورود کرد اما باز هم میسر نشد و اینک به مرحله ای رسیده ایم که دیگران باید حظ آثار ببرند و گیلانیان بی نصیب از هنر فاخر خویش شوند؛ این موضوع در صورت بروز، ضرر ابدی برای استان خواهد بود.
هنوز اقدامی از سوی شهرداری و شورای شهر صورت نگرفته است
ولی جهانی معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گیلان نیز در این باره گفت: فعلا کاری از سوی شهرداری و شورای شهر برای موزه هنرهای معاصر انجام نشده است؛ صحبت هایی شد ولی متوجه نشدیم چه اتفاقی افتاد که اعضای شورای شهر به اجماع نرسیدند.
وی با بیان اینکه برخی از اعضای شورا می گویند ساختمان قدیمی شورای شهر را برای این کار اختصاص می دهیم و برخی موافق ساختمان قدیمی استانداری هستند ادامه داد: ما موافق مشارکت هستیم اما چون شهرداری مالک بناست ما نمی توانیم اعلام نظر کنیم.
بحث شایعات همیشه داغ است
رئیس کمیسیون فرهنگی اجتماعی شورای اسلامی رشت درباره موضوع انتقال آثار فرهنگی استان به سایر موزه های کشور هم گفت: بحث شایعات همیشه داغ است؛ من فکر می کنم خودشان شایع کرده اند به این دلیل که می خواهند ما تکلیف آثار را روشن کنیم.
فاطمه شیرزاد با بیان اینکه ما قدم هایی برای ایجاد موزه هنرهای معاصر برداشتیم اما نتیجه ای نداشته است به ایرنا گفت : در گذشته فقط یک صحبتی راجع به تبدیل بنای فرهنگ و هنر به موزه هنرهای معاصر شد اما موافقت نشده بود؛ ما که نمی توانیم ساختمان تاریخی که در بافت تاریخی رشت است و در واقع محل رفت و آمد هنرمندان هست را فقط تبدیل به یک کاربری کنیم.
وی با بیان اینکه متولی اصلی موزه هنرهای معاصر اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی است، گفت: تفاهمنامه مشارکتی در خردادماه امسال بین اداره کل میراث فرهنگی و شهرداری و شورای شهر بر دو محور بسته شد؛ محور اول مرمت و حفاظت و بازآفرینی ساختمان های تاریخی در شهر رشت است که بر اساس این تفاهمنامه قرار شد بنای تاریخی عمارت شهرداری تبدیل به موزه بلدیه، مردمشناسی، موزه انقلاب اسلامی و قبور اسلامی شود؛ بنای ساختمان فرهنگ و هنر هم به موزه صنایع دستی تبدیل شود؛ طبقه اول ساختمان تاریخی فرهنگ و هنر هم به موزه صنایع دستی تبدیل شود و طبقه دوم آن نیز در اختیار هنرمندان تئاتر و مخاطبان هنر قرار گیرد.
وی ادامه داد:ما تبدیل این ساختمان را به موزه صنایع دستی را بدلیل برگزاری بازار هنر در پیاده راه فرهنگی و سنخیت با این بازار به تبدیل موزه هنرهای معاصر ترجیح دادیم.
شورای شهر و شهرداری باید توضیح دهند
استاندار گیلان نیز در گفت و گو اختصاصی با خبرنگار ایرنا در این باره گفت : شورا ی شهر و شهرداری باید توضیح بدهند که علت آنکه این موضوع تاکنون به سرانجام مطلوبی نرسیده چه بوده است.
ارسلان زارع تاکید کرد: به حتم این موضوع را با اولویت پیگیری خواهم کرد.
در صورت اهمال، آثار به دیگر موزه های کشور اختصاص می یابد
رئیس موزه هنرهای معاصر تهران با بیان اینکه گیلان یکی از مهمترین قطب های هنر معاصر کشور است در این باره گفت: نگهداری آثار هنری کار آسانی نیست به لحاظ قانونی امانت داری یا امانت سپاری اثر هنری تعریف دارد، سه تا ۶ سال می تواند تمدید شود بعد از آن نمی تواند بماند باید تعیین تکلیف شود.
احسان آقایی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا بیان کرد: آثار هنرمندان معاصر گیلان اینک در زمره موزه هنرهای معاصر تهران است؛ جمع آوری شده بود که در موزه هنرهای معاصر شکل بگیرد اما هیچ گاه موزه ای در این خصوص پا نگرفت و در زمان حاضر این مجموعه آثار، پلاک اموال موزه هنرهای معاصر تهران را دارد به هر حال نمی شود اثری را ۵۰ یا صد سال یک جا نگه داشت و الان ۴۰ سال از آن موضوع می گذرد کِی می خواهند این امانت را تحویل بگیرند؟
وی ادامه داد: سال هاست پیگیر ایجاد موزه هنرهای معاصر در رشت، شهری که آغازگر جنبش هنر نوگرایی بوده، هستیم؛ جلسات متعددی پس از انتصاب شهردار جدید شکل گرفت و بیان کردیم اگر این موزه ایجاد شود ۱۵۰ اثر از آثار قابل توجهی به لحاظ معنوی و ریالی به موزه هنرهای معاصر رشت اهداء خواهیم کرد که در آنها آثار فاخر هنرمندان گیلانی نیز هست اما متاسفانه بر خلاف وجود مردمان دوست داشتنی و پیشینه غنی فرهنگی این سرزمین نمی دانم چرا این اتفاق شکل نمی گیرد؛ تصور من اینست که اختلافات درون استانی دلیل این کارشکنی ها است.
وی با بیان اینکه هنرمندان حق دارند نمایشگاهی در زمان حیات داشته باشند تصریح کرد: وقتی شنیدم در ماه های اخیر مصوبه ای در شورای شهر در این خصوص تصویب شده، با خوشحالی در تهران مطرح کردم؛ استاد محجوبی در آستانه ۹۰ سالگی هستند، به من زنگ زدند و از این مصوبه ابراز خرسندی کردند و گفتند به نظرت می توانم بالاخره افتتاح این موزه را در رشت ببینم؟
آقایی افزود: شاید به من ارتباطی نداشته باشد اما من بخاطر علاقه به فرهنگ غنی این سرزمین، یکسال وقت گذاشتم؛ بارها رفتم و آمدم؛ برای اینکه موزه هنرهای معاصردر رشت افتتاح شود ولی نمی دانم چه اسمی برای این اهمال کاری می توان گذاشت؟ این اتفاقات موجب اندوه می شود.
وی گفت: باید از مسئولان گیلان پرسید، شهری که جنبش هنر نوگرایی ایران از آنجا شروع شده چرا نتوانسته تا کنون موزه هنرهای معاصر دایر کند؟ گیلان دارای فضاهای فاخری چون موزه میراث روستایی برای برپایی موزه های موضوعی چون موزه صنایع دستی است؛ اما به هر رویآثاری وجود دارد که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به موزه های هنرهای معاصر سراسر کشور اهداءمی کند؛ آثاری را برای موزه هنرهای معاصر گیلان انتخاب کردیم و اگر واقعا فضایی را اختصاص ندهند این آثار در اختیار دیگر موزه های هنرهای معاصر کشور قرار می گیرد.
رشت، شهر معاصران؛ مرکز استانی که بن مایه جنبش هنر نوگرایی است و خود زادگاه بسیاری از بزرگان معاصر ایران است تا به امروز سرگردان و بی نصیب از موزه هنرهای معاصر مانده است؛ هنرمندان بارز رشت، مرکز استانی که خود زادگاه بسیاری از بزرگان معاصر ایران است و رقم مخاطبان هنرش هر بار خبر از تغییر و سریر می دهد، همزمان با موزه هنرهای معاصر تهران پیگیر ایجاد این موزه در رشت شدند؛ اما امروز موزه هنرهای معاصر تهران یکی از پنج تا ۱۰ مجموعه مهم هنر نوگرا در دنیاست و دارای کارهای مهمی از جنبش های هیجان نمایی انتزاعی، پاپ آرت، مینی مالیسم، مفهومی، و فتورئالیسم است؛ اما رشت شهر معاصران...