به گزارش روز شنبه پایگاه خبری بازارسرمایه ایران، «جعفر جولا» در ارتباط با کمک به وضعیت نقدینگی نیروگاه‌های خصوصی افزود: تنظیم قراردادهای دو جانبه فروش برق با متقاضیان بخش صنعتی به همراه استفاده از پتانسیل‌های موجود در بازار سرمایه نظیر طراحی صندوق‌های پروژه با نرخ تأمین مالی قابل قبول می تواند به عنوان راهکارهای عملیاتی در جهت جذب سرمایه بخش خصوصی مدنظر قرار گرفته و موجب تسهیل ورود جریان نقدینگی به شرکت‌ها و نهایتاً توسعه واحدهای جدید نیروگاهی شود.
چالش‌های پیش‌روی نیروگاه برق
جعفر جولا اضافه کرد: رویه حاکم در تسویه نکردن به موقع بدهی از سوی دولت در سالهای گذشته، در کنار معضل همیشگی صنعت برق، یعنی پایین‌تر بودن قیمت فروش برق نسبت به بهای تمام شده آن در کنار برخی از عوامل اثرگذار دیگر نظیر افزایش بهای تمام شده تولید ناشی از جهش نرخ ارز، نیروگاه‌داران بخش خصوصی را با چالش‌های جدی روبرو کرده است.
این کارشناس بازار سرمایه با اشاره به اقدام های مثبت وزارت نیرو در سالهای گذشته گفت: هر چند طی این سال‌ها، برای حل معضل پرداخت مطالبات بخش خصوصی اقدام های خوبی توسط وزارت نیرو انجام شده که از آن جمله می‌توان به تخصیص اوراق خزانه دولتی یا تهاتر بدهی مالیاتی این شرکت‌ها با طلب از مدیریت شبکه برق اشاره داشت (که در اغلب شرکت‌های بورسی مورد اشاره نیز از این ظرفیت استفاده شده است) اما این اقدام ها کافی نیست و بهبود توان مالی شرکت‌های تولیدکننده برق به ویژه در بخش خصوصی، نیازمند اقدام های فوری دیگری نظیر امکان تهاتر بدهی این شرکت‌ها با تسهیلات دریافتی از بانک‌ها یا صندوق توسعه ملی است که در مدت گذشته انجام آن نیز با مشکلاتی روبرو شده است.
صادرات برق، مستلزم توجه بیشتر
جولا با اشاره به اینکه، بخش صادرات برق نیز از مواردی است که از ظرفیت و توان بالایی در بهبود وضعیت سودآوری و نقدینگی بخش خصوصی برخوردار است، گفت: این موضوع کمتر مورد توجه قرار گرفته، همانطور که می‌دانید اکنون صادرات برق در انحصار دولت است و انتظار می‌رود وزارت نیرو با ایجاد رگلاتوری به منظور ایجاد رقابت سالم، موانع ورود بخش خصوصی به این حوزه را برطرف ساخته و با فراهم کردن شرایط و زیرساخت‌های لازم، امکان صادرات برق توسط بخش‌خصوصی به کشورهای دیگر را تسهیل کند تا علاوه بر درآمدزایی خود از محل دریافت حق ترانزیت، باعث بهبود چرخه درآمد بخش خصوصی نیز بشود.
چرایی عرضه برق در بورس انرژی
وی پیرامون وجود عرضه برق نیروگاه‌های خصوصی در بورس انرژی گفت: فلسفه تشکیل بورس انرژی وجود مکانی منسجم برای فراهم آوردن بستری مناسب برای رویارویی عرضه‌کنندگان و متقاضیان و همچنین از میان بردن واسطه برای کشف قیمت منصفانه، پوشش ریسک، شفافیت معاملاتی، تسهیل در تبادلات انرژی و در نهایت نقدشوندگی معاملات بوده است.
این کارشناس بازارسرمایه اضافه کرد:امکان دریافت کامل مبالغ برق فروخته شده در بازار برق توسط نیروگاه ها قبل از تاسیس بورس انرژی میسر نبود، اما با تشکیل بورس انرژی و با قراردادن مبنای تسویه نقدی تا حدودی این بستر برای تأمین نقدینگی نیروگاه‌ها فراهم شد.
به گفته وی، اکنون قیمت‌های مورد معامله در بورس انرژی هیچ سنخیتی با واقعیت‌های اقتصادی ندارد ولی باید به این نکته توجه داشت از آنجایی که طرف تقاضا نیز اغلب با معضل کمبود نقدینگی روبروست، بنابراین رقابت منفی در طرف عرضه برای فروش شکل گرفته که این امر منجر به کاهش قیمت معاملاتی برق شده است.
جولا افزود: تمایل نداشتن برخی دیگر از نیروگاه‌داران به عرضه برق در بورس انرژی می‌تواند ناشی از عرضه برق به قیمتی پایین تر از بهای تولید آن باشد که صرفه اقتصادی نداشته و سود آور نیز نیست، بنابراین به نظر بنده با مشکلات فعلی و البته به کارگرفتن روش‌های قیمت‌گذاری دستوری برای تعیین قیمت برق، نمی‌توان انتظار کشف قیمت واقعی برق در بورس انرژی را داشت.
تعیین قیمت برق
این کارشناس بازارسرمایه در ارتباط با تعیین قیمت برق نیز توضیح داد: یکی از شروط اساسی رقابتی شدن قیمت برق، دخالت نداشتن دولت در تعیین دستوری و تکلیفی قیمت‌هاست، در حالی که در عمل شاهد خلاف این رویه هستیم؛ بطوریکه برای حضور در بازار برق محدودیت‌های مختلفی تعیین می‌شود و از طرفی ساختار نیمه دولتی صنعت تولید و توزیع برق در کشور کماکان یک نقطه ضعف اساسی در کشف قیمت واقعی برق در بورس انرژی است؛ همچنین در کلیه معاملات طراحی شده در بورس انرژی به بخش تولید انرژی توسط نیروگاه‌ها پرداخته شده و درآمد حاصل از آمادگی تولید در این معاملات مغفول مانده است.
وی تصریح کرد: کمبود نقدینگی، نیروگاه‌ها را با مشکلات مالی برای اداره امور جاری خود روبرو ساخته و آنها را در معرض بدهی به پیمانکاران، سیستم بانکی و... قرار داده است؛ بدیهی است که در چنین فضایی، عرضه برق در بورس انرژی در حد مرتفع ساختن نیازهای بسیار ضروری نیروگاه ها خلاصه شود و رغبتی برای گسترش طرف عرضه وجود نداشته باشد.
این کارشناس بازارسرمایه گفت: اکنون در سمت تقاضا نیز به دلیل کمبود منابع مالی، توان خرید برق از بورس انرژی کاهش پیدا کرده و در سال گذشته نبود تخصیص اعتبار برای انجام معاملات برق توسط شرکت‌های توزیع نیروی برق منجر به کاهش قابل ملاحظه حجم و ارزش معاملات در بازار عمده فروشی برق بورس انرژی شده و برای حل این معضل بهتر است در ابتدا به توسعه و بهبود عملکرد شرکت‌های اصلی طرف تقاضا در بورس یا به عبارت دیگر شرکت‌های توزیع نیروی برق پرداخته شود. با توجه به اینکه خصوصی‌سازی شرکت‌های توزیع برق در ساختار مدیریت کلان کشور دارای پیچیدگی‌های خاصی است، بنابراین فراهم ساختن منابع جدید نقدینگی برای شرکت‌های یاد شده در ساختار فعلی اجتناب‌ناپذیر است.
جولا تاکید کرد: همانگونه که در برنامه ششم توسعه کشور بر استفاده از سازوکارهای بورس انرژی ایران برای تعیین قیمت برق تاکید شده، بنابراین با فراهم ساختن تمامی الزام ها و رفع موانع یادشده و کشف قیمت برق در بورس علاوه بر کاهش تصدی‌گری دولت در تجارت برق، منجر به شفافیت بیشتر اقتصاد صنعت برق و در نتیجه حضور پررنگ‌تر بخش خصوصی و جلب اعتماد سرمایه‌گذار خصوصی خواهد شد.
اوراق گواهی ظرفیت نیروگاهی، ابزاری برای افزایش ظرفیت تولید برق
این کارشناس بازارسرمایه با اشاره به اینکه، افزایش ظرفیت تولید برق کشور برابر اهداف قانون برنامه پنج ساله ششم توسعه، همواره یکی از دغدغه‌های مسوولین و سیاستگذاران صنعت برق بوده است، گفت: تحقق این موضوع با توجه به شرایط حاکم بر صنعت برق و مشکلات مرتبط با تأمین مالی ارزان بنگاه‌ها، کمی دشوار به نظر می‌رسد. برای حل این موضوع و با هدف جلب مشارکت بخش خصوصی و البته با بهره‌گرفتن از ظرفیت‌های موجود در دستورالعمل بند «و» ماده (۱۳۳) قانون برنامه پنج ساله پنجم( ۹۵+۹۴- ۱۳۹۰) استفاده از ابزارهای نوین مالی مورد توجه قرار گرفت و بدین منظور بازار اوراق گواهی ظرفیت نیروگاهی از بهمن ماه سال گذشته به طور رسمی وارد بازار بورس انرژی شد.
وی تصریح کرد: واقعیت اینکه با هدف حمایت از انجام سرمایه‌گذاری‌های جدید در ساخت نیروگاه‌ها، طراحی این اوراق انجام شد تا ضمن تسهیل ورود بخش خصوصی به صنعت برق سبب تخصیص بهینه منابع و کاهش هزینه‌های انشعاب فراهم شود. تأمین برق مطمئن و پایدار برای خریداران انشعاب بوسیله ارائه گواهی و حصول اطمینان از تناسب افزایش ظرفیت تولید برق با رشد مصرف در کشور از دیگر اهداف طراحی و معرفی این اوراق بوده و انتظار آن می رود که با گسترش و تعمیق بازار این اوراق در بورس انرژی، چشم انداز مناسبی از نتایج حاصل از به کارگیری این اوراق به عنوان یکی از روش های تامین مالی در برابر دیدگان سیاستگذاران توسعه صنعت برق کشور ترسیم شود.