ایجاد زیرساخت‌هایی مانند پل، بزرگراه، زیرگذر و معبر جدید برای یک شهر لازم است اما برای توسعه آن همواره مطلوب نیست و مدیران شهری کلانشهرها امروزه از احداث آنها مگر در صورت اجبار، سرباز می زنند زیرا ساخت معبر جدید تقاضای تولید خودرو و به تبع آن ترافیک را افزایش می‌دهد و در نهایت به آلودگی بیشتر هوا منجر می‌شود.
از سوی دیگر سلامت انسان‌ها با توجه به خودرومحور بودن کلانشهرها در معرض تهدید است و بروز بیماری‌هایی از جمله سرطان، فشارخون، دیابت و البته چاقی شهروندان کلانشهرها موجب شده است تا توسعه شهرها براساس انسان و نه خودرو مورد توجه متولیان مدیریت شهری قرار گیرد.
تغییر نگاه جهانی به مقوله شهر اینگونه است که شهر خودرومحور با زیرساخت‌های عریض و طویل جای خود را به شهر انسان‌محور داده است؛ بدین معنی که شهر و کلانشهر باید برای زندگی و آسایش انسان‌ساخته و توسعه یابد نه برای تردد وسایل نقلیه.
در این شکل توسعه، هوشمندی شهر از طریق ایجاد سامانه‌ها و اپلیکشین‌ها و همچنین انتشار و اجازه دسترسی همگانی اطلاعات مورد توجه مسئولان و مدیران شهری قرار می‌گیرد.
در واقع شهر هوشمند با استفاده از تکنولوژی‌های جدید اداره می‌شود و در آن شهروند با استفاده از آپ‌ها و نرم‌افزارهای جدید نیازهای خود را مرتفع می‌کند و مانند قدیم نیاز به جابجایی بیش از حد در شهر برای انجام امور خود ندارد؛ بنابراین تعداد سفرهای درون‌شهری با استفاده از خودرو شهری، مصرف سوخت، ترافیک و شلوغی معابر و در نهایت آلودگی هوا کاهش می‌یابد.
شهر هوشمند به عنوان موضوع داغ این روزهای کلانشهرهای دنیا مطرح است و مدیران شهری سعی می‌کنند که بیش از پیش آن را به زندگی روزمره شهروندان خود تسری دهند که در این بحث استفاده از اپلیکیشن پرداخت عوارض طرح ترافیک را می‌توان نمونه‌ای از آن ذکر کرد.
سامانه‌ای برای شفافیت
مهمترین شعار شورای اسلامی شهر تهران که در سال 1396 بر سرکار آمد، شهر شیشه‌ای و شفاف بود و در این راستا کمیته شفافیت در نخستین روزهای پس از تشکیل شورا ایجاد و «بهاره آروین» به عنوان رئیس آن انتخاب شد.
در نخستین گام وب سایتی با نام شفافیت به نشانی shafaf.tehran.ir و با هدف شفاف‌سازی عملکرد شهرداری تهران از تاریخ ۲۱ فروردین ۱۳۹۷ آغاز به کار کرد و تاکنون اطلاعات مربوط به قراردادهای کلان شهرداری، لایحه، مصوبه و عملکرد بودجه، اطلاعات شهرسازی، اطلاعات مدیران و کارکنان شهرداری و اسامی دریافت‌کنندگان طرح ترافیک خبرنگاری و ... بر روی این سامانه منتشر شد.
رئیس کمیته شفافیت شورای اسلامی شهر تهران در این خصوص به خبرنگار ایرنا می‌گوید: ماده ۷۱ قانون شهرداری‌ها مصوب سال ۱۳۳۴ بیش از ۶۰ سال پیش شهرداری‌ها را مکلف کرده بود که گزارش تفصیلی درآمدها و هزینه‌هایشان را هر ۶ ماه یکبار به اطلاع مردم برسانند اما در سال‌های گذشته هیچ‌گاه این گزارش با این تفصیل و جزئیات منتشر نشده بود.
«آروین» ادامه می‌دهد: وقتی یک سازمان در لبه بی‌اعتمادی قرار بگیرد دیگر همراهی شهروندان را در اجرای طرح‌ها نخواهد داشت؛ او در عین حال با بیان اینکه شفافیت محقق نمی‌شود مگر اینکه روندها الکترونیک شود و رفت و آمدها کاهش پیدا کند، متذکر شد: منابع ما محدود است و باید به درستی تصمیم گرفت که در کدام حوزه شفافیت را شروع کنیم.
این عضو هیات رئیسه شورای اسلامی شهر تهران تحقق شفافیت را یکی از اولویت‌های اصلی تلاش‌ها و پیگیری‌های اعضا این شورا دانست و گفت: انتشار عمومی اطلاعات قراردادهای کلان، انتشار عمومی اطلاعات پروانه‌های صادره در سطح شهر، انتشار اطلاعات مدیران و کارکنان به همراه اطلاعات سفرهای خارجی انجام‌شده در مجموعه شهرداری تهران، انتشار استاندارد سند بودجه و گزارش عملکرد آن و انتشار عمومی پژوهش‌های انجام‌شده در شهرداری تهران که همگی برای اولین بار در کشور انجام شده، همگی بخشی از دستاورد تلاش‌های ۲۱ نفر عضو پیگیر تحقق شفافیت در مدیریت شهری بوده است.
رییس کمیته شفافیت شورای اسلامی شهر تهران همچنین عنوان کرد: تلاش‌های شورای پنجم تنها معطوف به تحقق شفافیت در شهرداری تهران نبوده بلکه شورای اسلامی شهر اقدامات زیادی را در جهت شفافیت‌بخشی به فرآیندهای خود به عنوان یک نهاد انتخابی انجام داده است.
او یادآور شد که هم‌اکنون پنجمین دوره شورای اسلامی شهر تهران شفاف‌ترین نهاد شورایی و انتخابی در سطح کشور است.
«تهران من» سامانه‌ای برای تحقق «تهران شهری برای همه»
شعار مدیریت شهری کنونی «تهران شهری برای همه است» و بنا بر گفته متولیان امر این شعار بر مبنای شهر انسان‌محور و زیست‌پذیر متمرکز شده است.
در واقع می‌توان گفت که مدیریت شهری به دنبال ارتقای سطح کیفیت زیست شهری است و با این نگاه، دیگر پروژه‌های بزرگ از نظر بودجه و بیهوده به لحاظ کارکرد مثل پل‌صدر نساخته و با نگاه واقع بینانه‌تر بودجه این نهاد در جاهای مفیدتر هزینه می‌شود.
سامانه «تهران من» به نشانی my.tehran.ir درگاه واحد ارتباط شهرداری با شهروندان است و مدیرعامل سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری تهران می‌گوید: سرویس‌های این سامانه از ابتدای مدیریت شهری کنونی و با فروش، رزرو و مشاهده طرح ترافیک فعال شد.
محمدفرجود ادامه می‌دهد: در گام دوم برخی از سرویس‌های حوزه شهرسازی مانند استعلام طرح تفصیلی روی این سامانه قرار گرفت و روی این پلتفرم سرویس‌های دیگری مانند پرداخت عوارض نوسازی و پسماند، شارژ کارت بلیط الکترونیکی، اتصال سامانه ۱۳۷ به این پلتفرم جهت دریافت نظرهای شهروندان و ارجاع آن به شهرداری، اطلاعات کیفیت هوا و سرویس‌های شهرسازی تجمیع شده است.
وی افزود: با تحول دیجیتال در یک مجموعه سه موضوع اتفاق می‌افتد و شهروندان تجربه متفاوتی از خدمات سازمان را در یک سامانه واحد می‌بینند.
«فرجود» با اشاره به فعالیت «تهران من» می‌گوید: در حال حاضر در این سامانه بیش از سه میلیون نفر ثبت‌نام کرده‌اند و در هر لحظه بیش از سه هزار نفر در آن فعال هستند؛ به گفته او در حوزه پاسخگویی هم روزانه به سه هزار تماس و یکهزار و ۵۰۰ درخواست کتبی در سامانه پاسخ می‌دهیم.
وی یادآور شد: به طور معمول تعداد کاربران آنلاین هم‌زمان در ساعت پیک در سامانه به بیش از ۱۰ هزار نفر می‌رسد و این سامانه اکنون با بیش از ۱۲ سامانه دیگر مثل ثبت احوال، ثبت شرکت‌ها، سیمفا، پلیس، بانک و پست در ارتباط است و خدمات مرتبط را از آنها استعلام می‌کند.
همچنین «عبدالرضا گلپایگانی» معاون شهرسازی و معماری شهرداری تهران یک از مزیت‌های سامانه «تهران من» را سلامت کاری دانست و تصریح کرد: با آگاهی از وضعیت پرونده‌های شهرسازی به سمت سلامت کاری خواهیم رفت.
او با بیان اینکه در سازمان شبکه‌ای خود مردم دخیل و مشارکت‌کننده هستند، می‌گوید: برخی از کارها که در دفاتر خدمات شهر انجام می‌شد با وجود این سامانه اکنون توسط خود شهروندان انجام می‌شود.
گلپایگانی اظهار امیدواری کرد که در آینده مراحل صدور پروانه هم به صورت سیستمی ارایه شود و با راه‌اندازی این سرویس‌ها، دیگر طبقه اضافه و تراکم اضافه معنا نداشته باشد.
به گزارش ایرنا مهمترین خدمت سامانه «تهران من» را بی‌شک باید خدمات فروش روزانه طرح ترافیک و ثبت ورود خروج خودروها به محدوده طرح‌های ترافیکی دانست؛ گو اینکه پرداخت عوارض طرح‌های ترافیکی تهران تنها خدمت موجود در سامانه تهران من نیست و خدمات دیگری همچون خرید بلیت مترو، پرداخت عوارض سالیانه خودرو و پارک حاشیه‌ای نیز در این سامانه انجام می‌شود.
بنابر اعلام سازمان فناوری اطلاعات شهرداری، سامانه «تهران من» به گونه‌ای طراحی شده که یک هفته تا ۱۰ روز پس از تردد خودرو در طرح‌های ترافیکی صورتحساب برای شهروند صادر می‌شود و در صورت عدم وجود مبلغی در حساب شهروندی در زمان محاسبه، بدهی ثبت شده و قابل مشاهده و پرداخت توسط شهروندان است.
بنابراین شهروندان پس از انجام محاسبه‌های روزانه صورتحساب ترددها، به وسیله پیامک از بدهکاری در سامانه مطلع می‌شوند و می‌توانند بدهی خود را در این سامانه پرداخت کنند.
بی‌شک توسعه زیرساخت‌های شهرهوشمند گامی موثر در تحقق پایداری کلانشهر تهران است اما در عین حال باید اطلاع‌رسانی در این حوزه بیش از پیش انجام شود تا شهروندان به صورت ملموس‌تر با این مفاهیم آشنا شوند.