قضاوت و وکالت یکی از حساسترین و ارزشمندترین حرفهها در هر جامعهای هستند و در ادبیات حقوقی از قاضی و وکیل به عنوان دو بال فرشته عدالت برای کشف حقیقت و فراهم کردن زمینه دادرسی عادلانه یاد میشود.
امروزه تقریبا همگان اذعان دارند که یک دادرسی عادلانه بدون حضور وکیل امکانپذیر نیست و این موضوع علاوه بر تایید در دین مبین اسلام و منابع فقهی، در اسناد و ضوابط بینالمللی نیز مورد تأکید قرار گرفته است به طوری که اگر به وکیلی اجازه دخالت در دادرسی داده نشود یا دادگاهها وکیل معرفی شده از سوی طرفین دعوا را نپذیرند، دادرسی مخدوش شده و حتی طبق قوانین کشور ما، از موجبات نقض حکم است.
یکی از انتقادهایی که گاهی ممکن است نسبت به قضات محاکم اعم از دادگاهها و دادسرا مطرح شود، رعایت نکردن کرامت انسانی مراجعان و اصحاب دعوا در دادگاه از جمله وکلای دادگستری است؛ وکلایی که طبق قوانین از جمله مصوبه مجمع تشخیص مصلحت نظام شانی برابر با قضات دارند.
با حضور حجت الاسلام والمسلمین سید ابراهیم رئیسی در مسند ریاست قوه قضائیه، مسئله حفظ کرامت و ارزشهای انسانی در قوه قضاییه بیش از پیش مورد توجه قرار گرفت به طوری که ۲۴ تیر سال ۹۸ یعنی کمتر از پنج ماه از حضور وی در سمت ریاست دستگاه قضا، وی دستورالعمل حفظ کرامت و ارزشهای انسانی در قوه قضائیه را برای اجرا ابلاغ کرد.
در دو ماده (مواد ۱۳ و ۱۴) از این بخشنامه ۳۳ مادهای، به صراحت به نحوه برخورد با وکلا در مجتمعای قضایی و دادسرا اشاره شده و آمده است: ماده ۱۳- در راستای حفظ حیثیت و کرامت وکلا، مشاوران حقوقی و کارشناسان به هنگام حضور در مراجع قضایی جهت بازرسی از تجهیزات الکترونیکی استفاده و حتی المقدور از انجام بازرسی بدنی خودداری شود.
ماده ۱۴- دستگاههای مشمول دستورالعمل به ویژه مراجع قضایی مکلفاند به تناسب امکانات مکانی را برای استقرار و انتظار وکلا و گفتگو و ملاقات آنان با موکلان تدارک ببینند.
در همین راستا، روز گذشته(شنبه) بود که خبری مبنی بر تقدیر کانون وکلای دادگستری استان فارس از خانم زهرا زرهپوش یکی از قضات دادگستری فسا به خاطر رعایت شان و احترام وکلای دادگستری منتشر شد.
این قاضی دادگستری که باسابقهترین دادیار دادگستری شهرستان فسا نیز محسوب میشود، در این باره به خبرنگار قضایی ایرنا گفت: به عنوان یک قاضی دادگستری فقط و فقط وظیفه خود را انجام دادهام، ضمن اینکه معتقدم نه تنها با وکلا بلکه با همه شهرندان اعم متهمان، شکات، شهود و کارشناسان دادگستری که زحمت زیادی را در دعاوی متحمل می شوند احترام را رعایت کرد. شکات انتظار دارند که مرجع قضایی حرفشان را خوب بشنود و از سوی دیگر اصل برائت بر متهمان وارد است و در صورت قوت ادله باید فقط در محدودهی خطایی که انجام دادهاند و در حدود اختیارات قانونی برخورد شود و نه بیشتر.
این قاضی زن اضافه کرد: علاوه بر همه اینها خداوند متعال در آیه ۷۰ سوره اسراء میفرماید «وَلَقَدْ کَرَّمْنَا بَنِی آدَمَ وَحَمَلْنَاهُمْ فِی الْبَرِّ وَالْبَحْرِ وَرَزَقْنَاهُمْ مِنَ الطَّیِّبَاتِ وَفَضَّلْنَاهُمْ عَلَیٰ کَثِیرٍ مِمَّنْ خَلَقْنَا تَفْضِیلًا» که حاکی از اهمیت حفظ کرامت انسان در نزد خداوند است.
وی ادامه داد: وکلا یکی از دو بال فرشته عدالت هستند و توجه به این جایگاه برای یک دادرسی عادلانه ضروریست. با حضور حجت الاسلام والمسلمین رئیسی در مسند ریاست قوه قضائیه، مساله حفظ کرامت انسانی مراجعان به دادگستری اعم از شاکی، متهم و وکیل بیش از پیش مورد توجه و اهتمام قرار گرفته است.
زرهپوش افزود:همواره سعی کردهام در پروندههای مختلف از نگاه و تجربیات وکلای مجرب بهرهمند شوم و هرگز وکلا را رقیب خود ندانستهام و نمیدانم.
این قاضی دادگستری گفت: حفظ کرامت انسانی مراجعان به دادگستری از جمله وکلا همواره مورد تایید رییس قوه قضاییه بوده و در خصوص وکلا مصوبه مجمع تشخیص مصلحت نظام مورخ ۱۱ مهر سال ۱۳۷۰ را نیز داریم که صراحتاَ اعلام می دارد «وکیل در موضع دعوی از احترام و تأمینات شاغلین شغل قضا برخوردار است».
جانشین دادستان شهرستان فسا بیان کرد: بر همین اساس جایگاه خاصی برای وکلای مراجعه کننده در نظر گرفته شده و هیچ گاه وکیل را پشت درب نگه نداشتیم و البته حواسمان نیز به این قضیه معطوف بوده که رعایت احترام و شؤون مورد سوءاستفاده عده قلیلی از افراد قرار نگیرد. ضمن اینکه برخورد خوب و شایسته با اصحاب دعوا و وکلا ضمن آنکه سبب بروز رفتار احترام آمیز متقابل می شود یک وظیفه قضایی است زیرا باید شان خود را به عنوان یک قاضی با رفتار و گفتار مناسب حفظ کنیم.