تهران- ایرنا- هرچند اقبال مردم به کتاب‌های صوتی در سال‌های قبل آغاز شد، قرنطینه و خانه‌نشینی ناشی از شیوع کرونا، بازار این کتاب‌ها را در بسیاری کشورهای جهان داغ کرد.  

الکس پرستون (Alex Preston) نویسنده و روزنامه‌نگار انگلیسی در یادداشتی در روزنامه گاردین می‌نویسد: در آینده وقتی برگردم و به سال ۲۰۲۰ نگاه کنم شاید کتاب‌های صوتی اولین چیزی نباشد که از این دوره به ذهنم می‌رسد اما این کتاب‌ها در فهرست چیزهایی که در این سال عجیب و آشفته مرا سرپا نگه‌داشتند، جایگاهی مهم خواهند داشت.

اوایل آوریل (فروردین ۹۹) وقتی به کرونا مبتلا شدم یکی از اولین کارهایی که کردم این بود که چشم‌بند بزنم و به یک کتاب صوتی گوش کنم. در سه هفته‌ای که در اتاقم سرفه شدید و تعریق شبانه را تجربه می‌کردم، در مجموع به چهار رمان صوتی ادامه بده جیوز (Carry On, Jeeves)، یک ماه در دهکده (A Month in the Country)، خاطرات سری آدریان مول (The Secret Diary of Adrian Mole) و مزرعه آسایش سرد (Cold Comfort Farm) گوش دادم. همه این رمانها را قبلا خوانده بودم و گوش دادن به نسخه صوتی آنها مثل این بود که دوستان قدیمیم کنارم باشند؛ آشنایی کلمات و حس صمیمیت و نزدیکی ناشی از گوش سپردن به صدای یک نفر در وضعیت ترسناک و دلهره‌آوری که داشتم، تسلی بزرگی بود. در اوج بیماری حتی یکی دوبار خنده به لبانم آمد.

من در این راه تنها نبودم. کتاب‌های صوتی در سه سال گذشته با موجی از محبوبیت همراه شدند و آن طور که به نظر می‌رسد قرنطینه خانگی بر این محبوبیت افزود. بنابر گزارش جدید شرکت انگلیسی دیلویت (Deloitte) فروش جهانی کتابهای صوتی در سه سال گذشته هر سال ۲۵ تا ۳۰ درصد افزایش داشته و در سال ۲۰۲۰ به ۳ میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار خواهد رسید. این گزارش همچنین از استقبال افرادی که قبلا اصلا سراغ کتاب و کتابخوانی نمی‌رفتند از کتاب‌های صوتی حکایت دارد. البته اینطور نیست که فروش کتاب‌های صوتی به قیمت پایین آمدن تقاضا برای کتاب‌های کاغذی رشد کرده باشند زیرا طرفداران کتاب‌های صوتی معمولا جوانان ۲۰ تا ۳۰ ساله هستند. این طور که به نظر می‌رسد این نوع کتاب‌ها در حال تصرف سهم کتاب های الکترونیک (ebook) از بازار هستند؛ زیرا فروش این نسخه‌های دیجیتال در سال‌های اخیر پایین آمده است. براساس پیش‌بینی‌های شرکت دیلویت، ظرف چند سال آینده فروش کتاب های صوتی از کتاب های الکترونیک پیشی می‌گیرد.   

دلایل استقبال مخاطبان از کتاب‌های صوتی 

با دانکن هانیمن ویراستار انتشارات پنگوئن رندوم هاوس که از مهره‌های اصلی در تعیین سیاست‌های مربوط به کتاب‌های صوتی این انتشارات است، تماس گرفتم و نظرش را درباره دلیل رونق گرفتن بازار این نوع کتاب‌ها در دوره قرنطینه جویا شدم.

وی در پاسخ گفت: این که کسی برایتان کتاب بخواند تجربه‌ای گرم، صمیمانه و تسلی‌بخش است. درست مثل یک ارتباط انسانی در دوره‌ای می‌ماند که بسیاری از افراد حس می‌کنند از هم دور افتاده‌اند. به علاوه فاکتور راحتی نیز مطرح است. می‌توانید تنها در لحظه یک کتاب صوتی کامل را دانلود کرده و بلافاصله گوشش کنید. همچنین گوش دادن به این کتاب‌ها همزمان با ورزش، آشپزی یا دیگر امور مربوط به خانه‌داری نیز ممکن است.

هانیمن درباره این که مخاطبان بیشتر کدام دسته از کتابهای صوتی را انتخاب می‌کنند، نیز گفت: گرایش مخاطب بیشتر به سمت کتاب‌های غیرداستانی قطور است. خوانندگان به دنبال آن هستند تا زمان خود را در خانه به یادگیری درباره جهان پیرامونشان بگذرانند. نسخه صوتی کتاب‌هایی چون انسان خردمند: تاریخ مختصر بشر نوشته یووال هرری و گفتگو با غریبه‌ها اثر مالکوم گُلدوِل این روزها حسابی پرطرفدار است.

شان مک مانوس (Sean McManus) مدیر ارشد محتوا در شرکت اودیبل (Audible) نیز بر گرایش مخاطبان کتاب‌های صوتی به سمت کتاب‌های غیرداستانی صحه گذاشته و می‌گوید: شاهد افزایش علاقه مخاطبان به آن دسته از کتاب‌های غیرداستانی هستیم که به موضوعاتی از قبیل نژاد، برابری و امتیازات می‌پردازند. کتاب‌هایی چون چرا دیگر با سفیدپوستان درباره نژاد حرف نمی‌زنم از رمی ادو-لاج، بومیان:نژاد و طبقه اجتماعی در ویرانه‌های امپراطوری نوشته آکالا و باید درباره امپراطوری بریتانیا حرف بزنیم اثر آفوئا هرش در این فهرست قرار می‌گیرند.

منبع: The Guardian