«محسن بهاروند» در گفت‌وگو با خبرنگار سیاسی ایرنا، درباره آخرین پیگیری‌ها پیرامون سانحه سقوط هواپیمای اوکراینی و فرایند خوانش جعبه‌های سیاه در فرانسه گفت: جعبه‌های سیاه هواپیمای اوکراینی در فرانسه و در حضور نماینده کشورهایی که به نحوی در این موضوع دخیل بودند، انجام و بر اساس آن تحلیل هم ارائه و صورتجلسه شد و همکاران سازمان هواپیمایی کشوری اینها را با خودشان به ایران برگرداندند.
وی با بیان اینکه جزئیات اندکی باقی مانده که به زودی گزارش نهایی آن منتشر می‌شود، اظهار داشت: این گزارش به اطلاع سازمان بین‌المللی هواپیمایی (ایکائو) و همچنین مردم خودمان خواهد رسید. در نهایت، توصیه‌هایی در این گزارش خواهد آمد که چگونه از تکرار چنین حوادثی جلوگیری کنیم.
انتشار گزارش حادثه موضوعی بدیهی است
بهاروند درباره درخواست کشورهای ذینفع برای انتشار کامل اطلاعات اظهارداشت: این صحبت‌ها، تکرار مکررات بوده و بدیهی است چون گزارش در نهایت باید منتشر شود و اصولاً انجام تحقیقات برای جلوگیری از تصادفات مشابه است بنابراین باید این گزارش منتشر شود. توصیه‌هایی هم مطرح می‌شود که کشورهای دیگر از این تجربه استفاده کرده و از بروز چنین تصادفاتی در آینده جلوگیری شود.
وی افزود: بعضی از کشورها به گونه‌ای صحبت می‌کند که گویی موضوع و درخواست جدیدی از سوی آنها مطرح شده و یا ایران را تحت فشار قرار دارد که این کار را انجام دهد در حالی که مسئله انتشار گزارش کاملاً بدیهی و روتین است.
معاون وزارت امور خارجه درباره سفر هیات ایرانی به ریاست خود به کی‌یف در هفته گذشته هم گفت: این سفر به همراه هیاتی متشکل از ۹ نفر از نمایندگان سازمان‌های ذیربط از نیروهای مسلح، قوه قضاییه، ریاست‌جمهوری و سازمان هواپیمایی کشوری به اوکراین انجام شد و با همکاران اوکراینی مذاکرات خوبی داشتیم.
جلسه بعدی با اوکراینی‌ها نیمه دوم مهر در تهران برگزار می‌شود
بهاروند در خصوص مذاکرات با طرف اوکراینی اظهارداشت: در روز اول سفر با نمایندگان ذیربط اوکراینی و نمایندگان وزارت امور خارجه این کشور مذاکره داشتیم. در روز دوم هم با وزیر امور خارجه اوکراین مذاکره کردیم. ما نسبت به مذاکراتی که انجام شد تا اینجا خوش‌بین هستیم و تفاهم خوبی با همکاران اوکراینی داشتیم و سعی کردیم که سوءتفاهم‌ها رفع شود.
وی اضافه کرد: به دلیل شیوع کرونا و بعضی از مسائل حقوقی، این دیدارها مقداری با تاخیر مواجه شده بود که تا حدودی مسائل را در دیدار با همکاران اوکراینی برطرف کردیم و قرار شد در نیمه اول ماه اکتبر -حدود نیمه دوم مهرماه- جلسات در تهران ادامه پیدا کند.
این مقام مسئول در وزارت امور خارجه با بیان اینکه در دور آتی مذاکرات سه جلسه فنی برگزار خواهد شد، عنوان کرد: یکی از این جلسات در مورد بحث‌های فنی است که سازمان هواپیمایی انجام خواهد داد. یک جلسه در مورد مسائل قضایی است که همکاران قوه قضاییه انجام می‌دهند و یک جلسه هم در مورد مسائل حقوقی درباره میزان غرامت افراد و هواپیماست.
بهاروند با بیان اینکه پس از آنکه این سه گروه با یکدیگر ملاقات کرده و پیشرفت حاصل شد، یک جلسه عمومی خواهیم داشت، یادآور شد: در آن جلسه، من و همتای اوکراینی به علاوه همه گروه‌هایی که با هم مذاکره کردند، حضور خواهیم داشت و پیشرفت‌های آنها را می‌بینیم.
وی ادامه داد: اگر راهنمایی لازم باشد، راهنمایی‌هایی را انجام می‌دهیم و قدم‌های بعدی را تعریف می‌کنیم که دور بعدی مذاکره باشد. سعی‌مان این است که هر چه سریعتر در کوتاه‌ترین زمان به نتیجه برسانیم.
مبنای ایران در پرداخت غرامت اسناد بین‌المللی و عرف است
این دیپلمات ارشد در پاسخ به سوال دیگری درباره اظهارات اوکراینی‌ها مبنی بر دریافت حداکثر غرامت از ایران بیان کرد: در مورد اصل غرامت ما موافق هستیم. بهرحال اشتباهی از جانب ما صورت گرفته و مشکلی در این مورد نیست ولی مبنای غرامت باید مشخص شود. ما به همکاران اوکراینی گفته‌ایم که مبنای ما اسناد بین‌المللی است که عضو آن هستیم و نسبت به آن تعهد داریم.
بهاروند با بیان اینکه مبانی پرداخت غرامت را می‌توان براساس اسناد بین‌المللی تعریف کرد، گفت: هر دو طرف می‌دانند این اولین تصادف هوایی نیست بنابراین کاری هم که ما انجام خواهیم داد، خیلی دور از تجربه سایرین در اتفاقات مشابه نباید باشد. ما هم اسناد بین‌المللی که به آنها تعهد داریم را در نظر می‌گیریم و هم اینکه سعی می‌کنیم اگر امکانش وجود داشته باشد از عرفی که در سیستم بین‌المللی وجود دارد، خیلی فاصله نگیریم.
وی در پاسخ به این سوال که آیا مذاکرات به شکل دوجانبه میان ایران و اوکراین به پایان می‌رسد یا ممکن است به نهاد واسط مانند داوری بکشد، اظهار داشت: ما با همکاران اوکراینی تفاهم نسبتاً خوبی داریم. احتمالاً نیاز به نهاد واسط یا چیزی مثل داوری و اینها نخواهد بود. برداشت ما این است که پیشرفت مذاکرات خوب بوده و خودمان می‌توانیم به نتیجه برسیم.
معاون وزارت امور خارجه در پاسخ به این سوال که آیا پروسه قضایی منوط به پایان یافتن این مذاکرات است؟ تصریح کرد: فرایند قضایی مستقلا کار خواهد کرد و صلاحیت رسیدگی به این موضوع در اختیار دادگاه‌های ایران است. زیرا این اتفاق در قلمرو ایران رخ داده و کسانی هم که اشتباه کرده‌اند، اتباع ایران هستند و در اختیار دستگاه قضایی ایران قرار دارند.
کشورهای دیگر اوکراین را نماینده خود انتخاب کرده‌اند
بهاروند افزود: فرایند قضایی مستقل از این موضوعات کار خود را انجام خواهد داد و اگر تقصیر و قصور بوده حتماً به آن رسیدگی می‌شود که این کار هم‌اکنون نیز در حال انجام شدن است. ولی ممکن است یک جلسه قضایی هم میان دو کشور برگزار شده و طرفین با یکدیگر تبادل اطلاعات کنند. اگر اسناد و مدارکی دارند برای هم بفرستند و به صورت کلی طرف مقابل از روند پیشرفت کار در بخش قضایی مطلع شود.
وی در پاسخ به این سوال که آیا با سایر کشورهایی که اتباع آنها در این هواپیما حضور داشته‌اند مذاکرات جداگانه‌ای خواهید داشت، گفت: مذاکره با اوکراین در مورد مسائل مربوط به هواپیما و... است که به صورت مستقل و به صورت دوجانبه انجام می‌شود. در مورد بحث جبران خسارت، کشورهای دیگر هم اوکراین را به عنوان سخنگو و نماینده خودشان قبول کرده‌اند که اگر با اوکراین توافق کنیم آنها هم به توافق می‌رسند.
این دیپلمات ارشد با بیان اینکه حضور بعضی از اعضای چند کشور در مذاکرات، ممکن است روند گفت‌وگوها را با اوکراینی‌ها طولانی‌تر بکند، ابراز داشت: روند کنونی، تصمیمات و ترکیباتی است که بین خودشان انجام می‌شود و برای ما الزامی ندارد ولی تا زمانی که کار پیش می‌رود، ترتیباتی که بین خودشان دارند زیاد برای ما مسئله نیست اما فعلاً با اوکراین مذاکرات را ادامه می‌دهیم.
بهاروند اضافه کرد: اگر کشورهای مقابل، آن چیزی را که با اوکراین انجام دادیم را پذیرفتند، با آنها هم کار مشابهی انجام خواهد شد. در غیر این صورت آمادگی داریم که با سایر کشورها از جمله کانادا، انگلیس و سوئد که به نوعی به این موضوع ربط دارند، به صورت دوجانبه صحبت کنیم.
ایکائو و کشورهای حاضر فرایند بررسی جعبه‌های سیاه را تایید کردند
وی درباره حضور نماینه ایکائو در پاریس برای خوانش جعبه‌های سیاه هم بیان کرد: نماینده سازمان ایکائو در پاریس حضور داشت و روند کار را کاملاً تایید کرد. نمایندگان سایر کشورها هم کاملاً تایید کردند. این تایید شامل دو مورد می‌شود؛ نخست تایید کردند که جعبه‌های سیاه هیچگونه دستکاری نشده و کاملاً به همان شکل طبیعی خود با وجود تصادفی که داشته، بوده است.
معاون وزارت امور خارجه استخراج اطلاعات از جعبه‌های سیاه و تحلیل آن را یک امر تخصصی و تکنیکی دانست و یادآور شد: استخراج، خوانش و تحلیل اطلاعات هم مورد تایید نماینده سازمان ایکائو و نمایندگان سایر کشورها بوده است. ضمن اینکه از کار جمهوری اسلامی ایران و سازمان هواپیمایی کشوری ایران هم تشکر کردند بنابراین فرایند کاملاً شفاف و مورد تایید سازمان بین‌المللی هواپیمایی ایکائو بوده است.
مذاکرات با اوکراینی‌ها شفاف، صادقانه و خیلی صریح بود
بهاروند در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا فضای رایزنی‌ها مبتنی بر تفاهم است یا خیر، عنوان کرد: فعلاً با اوکراین که کشور اصلی موضوع است، سوءظن آنچنانی نداریم و مذاکرات‌مان شفاف، صادقانه و خیلی صریح بوده است. سعی می‌کنیم کار را در محدوده حرفه‌ای محدود کنیم. ضمن اینکه هر گونه سیاسی‌کاری و سوءاستفاده از این موضوع به زیان حقیقت و به زیان کسانی است که جان خود را در این حادثه از دست داده‌اند.
وی با بیان اینکه نه ما خیال داریم که از این موضوع استفاده سیاسی کنیم و نه اجازه خواهیم داد کسی از آن استفاده سیاسی کند، گفت: با طرف اوکراینی توافق کردیم که اجازه ندهیم از طرف هیچ کشور ثالثی در این موضوع اعمال نفوذ شود.