عباس بابایی در ۱۴ آذر ۱۳۲۹خورشیدی در قزوین دیده به جهان گشود. دوره ابتدایی و متوسطه را در همان شهر به تحصیل پرداخت و در ۱۳۴۸خورشیدی درحالی‌که در رشته پزشکی پذیرفته شده بود، داوطلب تحصیل در دانشکده خلبانی نیروی هوایی شد و پس از گذراندن دوره آموزش مقدماتی در ۱۳۴۹خورشیدی برای تکمیل دوره به آمریکا رفت و بعد از پایان تحصیل در آمریکا با درجه ستوان دوم در پایگاه هوایی دزفول مشغول به خدمت شد و با ورود هواپیماهای پیشرفته اف – ۱۴ در ۱۳۵۵خورشیدی به نیروی هوایی، بابایی که جزء خلبان‌های ماهر و متخصص در پرواز با هواپیمای شکاری اف – ۵ بود، برای پرواز با هواپیمای اف–۱۴ انتخاب و به پایگاه هوایی اصفهان منتقل شد. با اوج گیری مبارزات علیه نظام سلطنتی پهلوی، بابایی به عنوان یکی از پرسنل انقلابی نیروی هوایی، در جمع دیگر افراد متعهد ارتش به میدان مبارزه وارد شد. او بارها به خاطر سرسختی در مبارزه و پای بندی به اصول دین اسلام و فعالیت های سیاسی، مورد بازجوییِ فرماندهان ارشد رژیم پهلوی قرار گرفت اما با اوج گیری مبارزات مردم، آشکارا به مبارزه برخاست و در براندازی رژیم، حضوری مؤثر از خود نشان داد.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی، وی به عنوان سرپرست انجمن اسلامی پایگاه انتخاب شد در این مقام وی توانست بدرخشد به همین دلیل خیلی زود و در هفتم مرداد ۱۳۶۰ از درجه سروانی به سرهنگ دومی ارتقا پیدا کرد و فرماندهی پایگاه هشتم هوایی را بر عهده وی قرار دادند. این فرمانده متعهد به هنگام فرماندهی پایگاه با استفاده از امکانات موجود آن به عمران و آبادانی روستاهای فقیر حومه پایگاه و شهر اصفهان پرداخت و با تأمین آب آشامیدنی و بهداشتی، برق و احداث حمام و دیگر ملزومات بهداشتی و آموزشی در این مناطق، گذشته از تقویت خط سازندگی انقلاب اسلامی، در روند هر چه مردمی کردن ارتش و پیوند هر چه بیشتر ارتش با مردم خدمات شایان توجهی را انجام داد. به دنبال خدمات قابل تقدیر این شخصیت والامقام در۹ آذر۱۳۶۲خورشیدی ضمن ترفیع به درجه سرهنگ تمامی، به عنوان معاونت عملیات فرماندهی نیروی هوایی منصوب شد و به ستاد فرماندهی در تهران رفت و در هشتم اردیبهشت ۱۳۶۶خورشیدی توانست درجه سرتیپی را به دست بیاورد. (۱)این فرمانده شجاع با بیش از سه هزار ساعت پرواز با انواع هواپیماهای جنگنده بیشتر وقت خود را در پروازهای عملیاتی یا قرارگاه‌ها و جبهه‌های جنگ در غرب و جنوب کشور سپری کرد و تنها از ١٣٦٤خورشیدی تاهنگام شهادت، بیش از ٦٠ مأموریت جنگی را با موفقیت کامل به انجام رسانید. آیت الله خامنه ای، درباره شخصیت شهید بابایی چنین می فرماید:این شهید عزیزمان، انسانی مؤمن و متقی و سربازی عاشق و فداکار بود و در طول این چند سالی که من ایشان را می شناختم، همیشه بر همین خصوصیاتْ ثابت و پابرجا بود ... شهید بابایی، در زمینه امور رزمی و پروازی، نیرویی متخصص و ماهر و از جمله افرادی بود که بیشترین ساعات پرواز را داشت. او هیچ گاه به مصالح خود فکر نمی کرد و تنها مصالح انقلاب و اسلام را مد نظر داشت. او فرمانده ای بود که با زیردستان بسیار فروتن و صمیمی، اما در مقابل اَعمال بد و زشت، خیلی بی تاب و سخت گیر بود. سرانجام این خلبان نامدار در ۱۵مرداد ۱۳۶۶خورشیدی با سمت فرمانده اطلاعات عملیات در سردشت و به هنگام بازگشت از یک مأموریت برون مرزی، هدف گلوله ضد هوایی قرار گرفت و به شهادت رسید.
ویژگی های برجسته شهید بابایی از نگاه همرزمان ایشان
عباس بابایی از جمله افرادی بود که در راه آرمان و عقیده از جان و مال خود گذشت تا به اعتلای نظام جمهوری اسلامی کمک کند. از جمله مهم ترین ویژگی های این شهید والا مقام که سرمشقی برای همگان می تواند باشد، می بایست به تواضع و فروتنی، ساده زیستی، تصمیم گیری صحیح و مناسب در شرایط مختلف، مردمداری، روحیه نظم و انضباط وی اشاره کرد. سرهنگ عطایی، یکی از یاران همرزم شهید بابایی، درباره تواضع و فروتنی او چنین می گوید: «شهید بابایی، مسلمانی بسیار متواضع و بدون تکبر بود. بارها دیده می شد که به کارگران ساده پایگاه، مثل باغبان ها، نظافت چی ها و… کمک می کرد. او در آن زمانی هم که فرمانده پایگاه بود، در روزهای عاشورا و ایام سوگواری، عضو ثابت مراسم عزاداری بود. بابایی با پای برهنه در جلوی صف های عزاداران حسینی حرکت می کرد و به نوحه خوانی و مرثیه سرایی می پرداخت. این رفتار و سیره عملی او، باعث شد که شاگردان بسیار خوبی تربیت و به جامعه نیروهای هوایی کشور تقدیم کند.(۲)
یکی دیگر از ویژگی های وی تصمیم گیری صحیح و مناسب در شرایط مختلف بود در واقع می توان وی را متخصصِ متعهد نامید زیرا همواره تلاش داشت، بهترین تصمیمات را در فعالیت های خود داشته باشد و اگر متوجه می شد که در تصمیم گیری دچار اشتباه شده است، نظرات دیگران را می پذیرفت؛ زیرا هدفش موفقیت در ماموریت های محول شده بود. سرتیپ خلبان سیروس باهری، همرزم شهید عباس بابایی و مدیر عامل شرکت پشتیبانی و نوسازی بالگردهای ایران در این خصوص اشاره می کند؛ «در تصمیم گیری ها خیلی خونسرد و اهل بررسی بود. اجازه می داد آدم ها و دیدگاه های مختلف یک موضوع را بررسی کنند، بعد هم که به ایشان می گفتند خیلی رازدار بود و فاش نمی کرد، صبور بود و به موقع تصمیم می گرفت، پای آن هم می ایستاد مگر این که راه بهتری توصیه می شد. این برایش کسر شان نبود که از نظرش برگردد و یک تصمیم دیگری بگیرد.»(۳).
همچنین یکی از مهمترین و شاید برجسته ترین ویژگی شخصیتی این شهید ایثارگر، مردمداری بود که بسیاری از دوستان و آشناییان وی به این ویژگی وی اشاره کرده اند. وی به اختلافات دوستان و اعضای نزدیک خانواده رسیدگی می کرد. اگر شخصی کمک مالی نیاز داشت، با رعایت شان و کرامت او، کمک لازم را به او می کرد. (۴)محمدحسین صادق زاده نقل می کند؛ «بابایی همواره به دنبال آن بود که راهی برای خدمت به مردم بیابد. همیشه در پی سرکشی به روستاهای اطراف اصفهان بود تا با مشکلات مردم آشنا شود و خدمتی انجام دهد. در یکی از این رفت و آمدها، به روستایی رفتیم که هیچ گونه امکانات بهداشتی نداشت. بابایی از مردم آن روستا نیازهایشان را پرسید و در فاصله ای کم و با هزینه شخصی دست به کار ساختن حمامی برایشان شد. همچنین برق را نیز برایشان فراهم کرد».(۵)
حجت الاسلام محمدی گلپایگانی درباره شهید بابایی می گوید:چیزی که در یک کلمه می تواند برای همه جوان ها و نسل آینده ما نمونه و اسوه باشد، اخلاص شهید بابایی بود. اخلاص این مرد، نشان از ایمان سرشار وی بود، چیزی را که من در ایشان نیافتم، علاقه، توجه و فریفتگی به مادیات و زرق و برق دنیا بود. زندگی بسیار ساده ای داشت ...وی همچنین مقداری پول در اختیار من می گذاشت و می گفت: «سربازهایی که در پادگان از نظرمعیشتی در مضیقه هستند و ممکن است برای مخارج خود و رفت و آمد مشکل داشته باشند پیدا کن و در اختیار آن ها بگذار. » مرتب این پول را به من می داد تا این سربازها را شناسایی کنم و به آن ها کمک کنم. همچنین شهید بابایی زمانی که با هواپیما پرواز می کرد، در حین عملیات و آموزش هوایی، از آن بالا روستاهای دورافتاده را در میان شیارها و دره ها شناسایی و موقعیت جغرافیایی این روستاها را ثبت می کرد. آن گاه پس از اتمام ماموریت، وقتی که در پایگاه استقرار می یافت، با ماشین قدیمی که داشت، سوار می شدیم و مقداری غذا، آذوقه و وسایل زندگی مانند قند و چایی برای روستاها بر می داشتیم و از میان کوه ها و دره ها با چه مشکلاتی رد می شدیم تا برسیم به روستایی که از هوا شناسایی کرده بود. می رفتیم آن جا و مردم روستاها من را با لباس روحانی و شهید را با لباس خلبانی می دیدند. این در صورتی بود که شاید آن ها سال به سال با هیچ فرد روحانی و غریبه ای برخورد نمی کردند. خیلی برای روستاها جالب بود و شهید بابایی بعد از این که وسایلی را که آورده بودیم به روستایی ها می داد از آن ها می پرسید که چه امکاناتی کم دارند. مثلا روستایی ها می گفتند حمام نداریم و ایشان با پول خودش شروع می کرد برای آن ها حمام می ساخت و من به چشم خودم دیدم که بابایی برای ساختن حمام با پای خودش گل لگد مال می کرد، حمام را می ساخت و برای برق آن، به علت این که روستا برق نداشت از پول شخصی خودش موتور برق سیار می خرید و روشنایی آن ها را هم تامین می کرد که این پروژه حدود دو ماه طول می کشید. (۶)
مغز متفکر نیروی هوایی و متخصصی متعهد
سرتیپ خلبان سیاوش مشیری، همرزم بابایی در مورد تخصص و آگاهی وی در نیروی هوایی نقل می کند: وقتی عراقی ها حمله می کردند تا کشتی های ما را بزنند، همیشه در صفحه رادار، یک فروند بیشتر دیده نمی شود. علی الخصوص هواپیماهای میراژ از این قابلیت استفاده می کردند. ما طی تجربیات پی بردیم که احتمالاً این ها با ۲ فروند هواپیما حمله می کنند ولی ما یکی از آنها را در صفحه رادار می بینیم و آنها از نقاط کور رادار استفاده می کنند و این جوری به ما خودی نشان می دادند. شهید بابایی نظریات ما را در مورد حمله میراژها و حقایق مطرح شده گوش می کردند و دلایل ما را می پرسیدند و خودشان به سایت رادار مراجعه می کردند و از نزدیک نیز مسائل را بررسی می کردند. حضور ایشان در صحنه موجب این شد که با دلایل و فرضیات قبلی دست رادار و حربه ای که عراقی ها داشتند برای ما رو بشود.
حجت الاسلام محمدی گلپایگانی در خصوص خلاقیت و ابتکارات شهید بابایی می نویسد: یکی از کارهایی که ایشان کرد، این بود که هواپیمای اف ۱۴ را از حالت پدافند به بمب باران تبدیل کرد. در هواپیمای اف ۱۴ برای پوشش هوایی از موشک های فونیکس استفاده می شود که موشک های بسیار گران قیمت و پیشرفته است و شهید بابایی با ابتکار خودش و پشتیبانی دوستان فنی اش، اف ۱۴ را درحالت بمب باران قرار داد. یعنی برای اولین بار در تاریخ تولید اف ۱۴- حتی در کشور سازنده خودش هم این کار را نکرده بودند. هم پدافندی بود و هم بمب باران کننده. در اواخر جنگ از این هواپیما به علت تغییرات مناسبی که روی آن ها انجام شده بود در تمامی زمینه ها استفاده شد. ایشان کار بسیار مهم دیگری که داشت، این بود که خلبان های همکار خودش را برای جنگ آماده می ساخت. خلبانی داشتیم مانند شهید بابایی در عملیات ها حضور نداشت و گاهی موضع دیگری را می گرفت و خود شهید بابایی به عنوان فرمانده او، گاهی با او درگیر می شد. اما بر اساس رفاقت، معاشرت و صمیمیت ایشان کاری روی این خلبان کرد که این خلبان شد یکی از خلبان های بسیار ارزشمند و آن چنان به جنگ ادامه داد تا شهید شد. (۷)
به تصویر کشیدن زندگی شهید بابایی در مجموعه شوق پرواز
به پاس خدمات بی بدیل این فرمانده متعهد و نامدار مجموعه تلویزیونی شوق پرواز به سفارش بنیاد شهید و امور ایثارگران در مورد زندگی شهید سرلشکر عباس بابایی ساخته شد. این مجموعه را یدالله صمدی کارگردانی کرد و نقش عباس بابایی را نیز شهاب حسینی که به پیشنهاد ملیحه حکمت؛ همسر شهید بابایی برای ایفای آن انتخاب شده بود، بازی کرد. این سریال از شهریور تا بهمن ۱۳۹۰خورشیدی و طی ۲۴ قسمت به روی آنتن رفت. طبق نظرسنجی صدا و سیما مجموعه شوق پرواز بهترین سریال ژانر دفاع مقدس شناخته شد.
منابع
۱- زندگینامه سرلشکر خلبان شهید بابایی، پایگاه جامع عاشورا
۲- عباس براتی پور، سال روز شهادت سرلشگر عباس بابایی، مجله گلبرگ، شماره۴۱، مرداد ۱۳۸۲، ص۴۵.
۳- سیروس باهری، «سرشار از خلوص بود: گفتگو با سرتیپ خلبان سیروس باهری، همرزم شهید عباس بابایی»، ماهنامه شاهد یاران، شماره ۳۳، شهریور ۱۳۸۷، ص۱۳
۴- حسن شکیب زاده، آسمانی: ویژگی‌های سرلشگر خلبان، شهید عباس بابایی، قزوین، انتشارات اندیشه زرین، ۱۳۹۱، ص۲۱.
۵- محمدحسین صادق زاده، «دلداده خدمت به خلق»، ماهنامه شاهد یاران، شماره ۳۳، شهریور ۱۳۸۷، ص۷۳.
۶- منبع:ماهنامه شاهد یاران، شماره محمدی گلپایگانی، «سرشار از اخلاق»، ماهنامه شاهد یاران، شماره ۳۳، شهریور ۱۳۸۷، صص۷-۶.
۷- همان.